Baro başkanları, geçen hafta Anayasa Mahkemesi üyeliğinden emekli olup ayrılacak Celal Mümtaz Akıncı yerine seçim yaptı.

Seçimde, Çorum Baro Başkanı Kenan Yaşar, Diyarbakır Barosu Üyesi Avukat Zülal Erdoğan Bilal ve Erzurum Baro Başkanı Talat Göğebakan en çok oyu alan adaylar oldu.

18 aday 0 oy aldı

27 adayın katıldığı seçimde, 18 aday hiç oy alamazken, avukat Rıdvan Erdoğan 10, Süreyya Turan 10, Cumhur Uzun 9, Mustafa Aladağ 6, Sema Aksoy 3, Sabiha Tekin 2 oy aldı.

Cumhur İttifakı salt çoğunluğu sağlıyor

İlk üçe giren Yaşar, Bilal ve Göğebakan'dan birisi, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) yapılacak oylama ile Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilecek.

Oylamanın ilk turunda 3'te 2 çoğunluk aranacak. Herhangi bir parti ve ittifakların hiçbirisi, 3'te 2 çoğunluğa karşılık gelen 400 milletvekiline sahip değil.

Ancak 2. turda salt çoğunluk aranacak. 301 milletvekilinin oy vereceği aday, Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilecek.

AK Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) gövdesini oluşturduğu Cumhur İttifakı'nın milletvekili sayısı, salt çoğunluğu karşılamaya yetiyor.

AYM'den iki farklı karar

TBMM'deki seçimden önce baro başkanlarının yaptığı oylama, anayasaya aykırılık tartışmasını da beraberinde getirdi.

Oylamada, baro başkanlarının yalnızca bir adaya oy verme zorunluluğu nedeniyle yürütülen bu tartışmada, Anayasa Mahkemesi'nin 2010 ve 2014 yıllarında verdiği iki karara atıf yapılıyor.

2010'da iptal edildi

12 Eylül 2010'da anayasa değişikliği referandumundan hemen önce, 5 Mayıs 2010'da Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) yaptığı başvuruyla Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay, Yükseköğretim Kurulu ve baro başkanlarının Anayasa Mahkemesi'ne göndereceği üyelerin için yapılacak seçimlerde her seçmenin yalnızca bir adaya oy vermesine yönelik ibarenin de yer aldığı kanunun iptalini istedi.

Anayasa Mahkemesi, 7 Temmuz 2010'da verdiği kararla kanundaki her seçmenin tek adaya oy vermesine yönelik ibareyi iptal etti. 

Yargıç Nuh Hüseyin Köse'nin kaleme aldığı 'Yargıcın Örgütlenme Özgürlüğü - Türkiye Deneyimi' kitabında da yer alan bu kararda Anayasa Mahkemesi, iptal gerekçesinde şu değerlendirmeyi yaptı:

"Bazı adaylar açısından seçmenlere oy kullanma hakkı tanınmayarak sonuçları seçmen iradesini yansıtmaktan uzak olan bir seçim usulünün demokratik olmadığına kuşku yoktur. Seçmen iradesinin gerçek anlamda oya yansımasını sınırlayan, böylece oy kullananların iradesini olumsuz yönde etkileyen bu düzenlemenin hukuk devletinin temel öğesi olan bağımsız ve tarafsız bir yargılının oluşmasını da engelleyeceği açıktır." 

2014'te yeniden yürürlükte

Anayasa Mahkemesi'nin bu kararından sonra 2014 yılında o dönem ismi Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) olan Hakim ve Savcılar Kurulu (HSK) seçimlerinden hemen önce yapılan kanun değişikliğinde ise, her seçmene yalnızca bir adaya oy verme zorunluluğu getirildi. 

Anayasa: Kanunlar anayasaya aykırı olamaz

Oysa anayasanın 11. maddesinde "kanunlar anayasaya aykırı olamaz" ibaresi yer alıyor. Anayasa Mahkemesi'nin 7 Temmuz 2010 tarihli kararında önce iptal ettiği oy kullanma biçimi, 15 Şubat 2014'te TBMM'den geçen kanunla tekrar değiştirilmiş oldu. 

Bunun da yer aldığı 6087 sayılı kanundaki değişiklikler, yine CHP tarafından Anayasa Mahkemesi'ne taşındı. Yüksek mahkeme, 10 Nisan 2014 tarihli kararında, her adayın yalnızca bir seçmene oy vermesine yönelik ibarenin anayasaya aykırı olmadığına hükmetti. 4 yıl önce, 7 Temmuz 2010 tarihli kararında aynı oy kullanma usulünün anayasaya aykırı olduğuna karar veren yüksek mahkeme, 10 Nisan 2014 tarihli kararında tam tersi yönde karar vermiş oldu.

"Demokratik hukuk devleti ilkesine aykırı değil"

Yüksek mahkemenin 10 Nisan 2014 tarihli kararında, şu ifade yer alıyor:

"HSYK üyeliği seçimlerinde, seçmenlerce bir oy kullanılması, seçim sonucu oluşacak yapının çoğulculuğunu sağlamaya yönelik olduğundan, 'tek oy' kullanımını öngören düzenlemede 'demokratik hukuk devleti ilkesi'ne aykırılık bulunmamaktadır. Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu'na göre de seçmenler, seçilecek kişilerin sayısından daha az aday için oy kullanma hakkına sahip olmalıdırlar. Bu, demokrasi ilkesiyle uyumlu bir şekilde geniş kapsamlı menfaatlerin temsiline yol açacaktır." 

Kulislerde Kenan Yaşar'ın ismi öne çıkıyor

Anayasa Mahkemesi üyesinin seçilmesiyle ilgili başlayan anayasaya aykırılık tartışmasında yüksek mahkemenin tam ters yönde verdiği iki karar bulunuyor. Bahsi geçen kararlardan 2014 tarihli olan bağlayıcı. Üyenin seçimiyle ilgili son aşama ise, TBMM Genel Kurulu'nda yapılacak oylama. Kulislerde, Kenan Yaşar'ın AK Parti ve MHP oylarıyla Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçileceği konuşuluyor.