Kürt Müziğinin geçmişi, binlerce yıl öncesine dayanır. Kürtlerin ataları olan Medler ve Urartular döneminde de Tanbur ve saza benzer müzik aletleri bulunurdu.
Hititler döneminde tablet üzerine yazılan yazılarda Kürtçe şarkı sözlerine rastlıyoruz. Hititlerde bulunan bu şarkı sözleri Kürt Müziğine ait ilk beste olarak kabul ediliyor.
Kürtçe şarkının Hititçe orijinali
Neşaş weşpeş, Neşaş weşpeş! Tiya-mu tiya,
Nu-mu uwaş-maş katta arnut,
Tiya-mu tiya;
Nu-mu uwaş-maş katta arnut
Tiya-mu tiya!
Şarkının günümüz Kürtçesine uyarlanması
Xweş Pêşên Neşa, xweş pêşên Neşa! Tênê-mi tênê;
û min re dimeşin heta daya min, Heta xatîya min,
Tênê mi tênê!
û min re dimeşin heta daya min, Heta xatîya min,
Tênê mi tênê!
Çok köklü bir geçmişe sahip olan Kürtçe müzik, bu gün Kürtlerinin yanı sıra dünya halkları tarafından da ilgiyle dinleniyor. Bu gün Kürtler; Türkiye, İran, Irak, Suriye, Ermenistan, Azerbaycan, Rusya, Orta Asya ülkeleri olmak üzere birçok dünya üzerinde birçok ülkeye dağılmış durumda. Kürtlerin tarihi boyunca yurtları olan Mezopotamya Coğrafyası başta olmak üzere yaşadıkları ülkelerde müziklerini ve kültür ve sanatlarını yaşatmayı başardılar.
Bunu en iyi örneği de Sovyet Sosyalist Cumhuriyet Birliği’nde Kürtlerin, kendi anadilleriyle Kürt müziğin yanı sıra rock müzikle ilgilenmeleridir.
1973 yılında Sovyetler Birliğine bağlı Gürcistan’ın Tiflis şehrinde Kerem Gerdenzeri, Rafael Şamil Dasini , Levon Şahbazyan, Omer Recevi tarafından “Koma Wetan” adında bir rock gurubu kurulur.
Grup, 1978 yılında Gürcistan’da gerçekleştirilen bir müzik festivaline davet edilir. Festival tüm Sovyet cumhuriyetlerinde naklen yayınlanır. Doksanlı yıllarda SSCB’nin dağılışına denk gelen dönemde gurupta da çözülmeler başlar. 1991 senesine gelindiğinde gurup dağılır. Ama açtıkları yol Kürt müziği içinde yeni bir yol olur.
Koma Wetan’dan hemen sonra Süleymaniyeli öğrenciler tarafından da University Band Slemanyah adında bir grup kurulur. Dönemin protestoları sebebiyle grup Irak hükümeti tarafından kapatılır.
Tipi Khanzad, 1983 yılında Kürtçe rock müzik yapan ilk kadın grubu kurulur.
Koma Rewşen, 1990 yılında Adana’da okuyan üniversite öğrencileri tarafından kurulur. Bu tarihlerden sonra Kürtçe gruplar artmaya başladı.
2004 yılında Hakkari’de bir araya gelen bir grup genç FEREC adında bir Heavy Metal grubu kuruyor.
‘Metal müzik bizi bulmadı, biz metal müziği bulduk’
Grup FEREC’in kurucusu ve vokalisti Reh Fuat Taş, İndependent Türkçe’ye konuştu.
2002 yılında bir grup gençle müziğe başladıklarını belirten Fuat Taş, 2004 yılına kadar Kürtçe folk, rock ve popüler müzik ile uğraştıklarını sözlerine ekliyor.
2 yıl içerisinde yaptıkları müziğin evrimleşip, ayrışmaya başladıklarını söyleyen Taş, şöyle konuştu: “Oldukça kalabalık bir gruptuk ve grubumuz 2004 yılında bölündü. 4 arkadaş bağımsız ve giderek sertleşen bir rock sounduna yöneldik ve bu süreçte metal müzikle tanıştık. Yani müziğimiz metal müziğe evrildi demek doğru olacaktır. Metal müzik bizi bulmadı, biz metal müziği bulduk. 17 yıldır da metal müzik yapıyoruz.”
FEREC: “Gökyüzünde parıldayan yıldız, "Sabah Yıldızı” demek
FEREC’in ne anlamada geldiğini ve nasıl ortaya çıktığını merak ediyoruz ve Taş’a bunu soruyoruz: Taş, sorumuzu şöyle anlatıyor: “Grubumuz şekillenirken elbette hangi ismi kullanacağımız sorunu ortaya çıktı. Bir dostumuz Şivan Perwer'in Seydayê Tîrêj'in şiirinden bestelediği Bilbilê Dilşadî stranında geçen "Fereca Xêrê"deki Ferec'i önerdi. Günün en karanlık, gecenin güne döneceği zamanda gökyüzünde parıldayan yıldız, Sabah Yıldızı. Böylece ismimizin FEREC olmasında karar kıldık.”
‘Rock müzik, Kürtçeye uyumlu bir müzik’
Taş, Kürtçe rock müzik ya da metal müziğin, her marz müziğin olabileceği kadar Kürtçeye uyumlu bir müzik olduğunu ifade ediyor.
“Kürtçe rock ya da metal müzik, elbette geleneksel değil, modern bir müzik tarzı” olduğunu vurgulayan Taş, “ Kürt toplumu da her toplum gibi dinamik bir toplum. Yeni ilişkilere, yeni formlara açık ve dil olarak da bu tarzları karşılayabilecek zengin bir dil ve imgelere sahip. Dolayısıyla sorunuzdaki negatif anlam aslında Kürt toplumu ve kültürü ile genel manada toplumsal değişimlere uzaklıkla ilgili. Bir şeyleri Kürt kültürünün içinde ya da dışında tanımlamak negatif bir tutumdur ve kanımızca hatalıdır. Kürt kültürünün nesi eksiktir? Yerkürede var olup da Kürt dili ve kültürünün karşılayamayacağı ya da kan uyuşmazlığı yaşayacağı bir kültürel üretim biçimi olamaz. Bu, aynı zamanda Kürt toplumunun dinamizmini reddetmek anlamına gelir. Kürt kültürü her tür kültürel tarzda üretim yapmaya açık ve gelişkin bir kültürdür” diye konuştu.
‘Kürt toplumu için rock tartışmasının olmaması gerektiğine inanıyoruz’
“Kürt toplumu değişen ve gelişen, içerisinde modern ilişkilerin geliştiği, modern sınıfların ve toplumsal grupların oluştuğu bir toplumdur” diyen Taş, Kürt halkını şöyle tanımlıyor: “Eğitim ve bireyleşmenin giderek yaygınlaştığı, geleneksel ilişkilerin çözüldüğü bir toplum. Özellikle kadın hareketinin, kadın özgürleşmesi yönünde büyük bedellerle büyük kazanımların ortaya çıktığı bir toplum. Böyle bir toplumda kültürel değişme ve aşmaları tartışmak bile kanaatimizce gereksiz bir tartışma. Rock ve bağlı müziklere nazaran son derece yeni bir müzik türü olan hip-hop bile karşılık taşıyorken yüzyıla yakın tarihi olan rock ve bağlı formların karşılığının olup olmadığı tartışmasının olmaması gerekiyor. Kültürel bir aykırılık ise kast edilen, Kürt toplumunun kendisi aykırı. Sürekli itiraz halinde, sürekli mücadele halinde olan Kürt toplumu için rock tartışmasının olmaması gerektiğine inanıyoruz.”
‘Bu değişim zorunludur’
Kürt toplumunun değişme hızına bağlı olarak Kürt gençliğinin bireyselleştiğini, öz farkındalık oluşturduğunu ve kendini bireyselliği ile ifade ettiğini dile getiren Taş, “Bu birçok tarzda olabildiği gibi müzikte rockla da ifadesini buluyor. Bu geriye dönüşlerin olacağı bir değişim değil, aksine dünya ile entegre oldukça daha da hızlanan bir süreçtir. Bu değişim de zorunludur zaten. O nedenle rock ve rocktan türeyen türlerin karşılığı giderek artacaktır. Bireyin üretime katılma düzeyi ve eğitimi arttıkça rock, metal gibi türler daha yaygın müzik ve yaşam tarzları haline gelecektir” dedi.
‘İlk Kürtçe metal müzik grubu olarak tarihteki yerimizi aldık’
“FEREC olarak biz ilk Kürtçe metal müzik grubu olarak tarihteki yerimizi aldığımızı düşünüyoruz” diyen Taş, bir yol açtıklarını ve bu yolda yürümeye devam ettiklerini vurguluyor.
İlk albümden sonra üretimlerinin durmadığını belirten Taş, konuşmasını şöyle dile getirdi: “2. bir albüm yaptık ancak yıllardır yayınlamıyoruz, ki bu bizim seçimimiz. Şarkı üretme sürecimiz durmadı. Elimizde biriken oldukça fazla yeni şarkımız var, sahne performanslarımızda okuyoruz bu şarkılarımızı. Üretmeye de devam ediyoruz. Bir kariyer planlaması değil ama bir hayat tarzı, bir kültür olarak yaşadığımız metal için 'gelecekte kendini gördüğü yer' tanımlaması olmaz, olamaz. İşe girdiğin bir şirketin CEO'su olmak arzusu gibi bir durum yok. Rock, metal üzerine biraz da olsa kamuoyuna doğru bilgiler vermemizi sağlayan röportajlar oldukça faydalıdır. Bu anlamda bizimle görüştüğünüz ve düşüncelerimizi açıklama fırsatı sağladığınız için teşekkür ediyoruz.”
© The Independentturkish
