CHP Sözcüsü Faik Öztrak, partisinin Ekonomi Masası olarak tam kapanma dönemi ve sonrasında alınmasını gerekli gördükleri tedbirleri, "Sen sağlığını koru, ben destek olurum Türkiye'm" adıyla bir paket haline getirdiklerini söyledi.
Öztrak, parti genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında, işçilerin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nü kutladı. Öztrak, salgının bitmesinin ardından gelecek yıllarda 1 Mayıs'ın meydanlarda coşkuyla kutlanmasını diledi.
Mart başında salgının büyük ölçüde kontrol altına alındığını, vaka sayılarının günlük 10 binlerin altında olduğunu belirten Öztrak, "Ekonomide açılma süreci başlamıştı. Ancak, devleti yönetmeyi bilmeyen Erdoğan'ın lebalep parti kongrelerinden bir ay sonra Türkiye'miz, salgında üçüncü zirveyi yaşamaya başladı" dedi.
Salgında yaşanan son zirvenin öncekilerden daha fazla yıkıma sebep olduğunu belirten Öztrak, "Erdoğan'ın lebalep kongrelerini tamamladığı, 24 Mart'tan bu yana 9 bin 275 insanımız, aşısı yani çaresi olan bir virüs nedeniyle yaşamını yitirdi. Sevdiklerimizi kaybettik, büyük acılar yaşadık" ifadelerini kullandı.
Öztrak, Kovid-19 ile mücadele sürecinde diğer ülkeler açılmaya başlarken, Türkiye'nin kapanmak zorunda kaldığını belirterek, şunları kaydetti:
Erdoğan şahsım hükümetinin sorumsuzluğu ve beceriksizliği sonucunda, dün akşam 17 günlük bir kapanma süreci başladı. Bu kapanmanın, tam bir kapanma olup olmadığı elbette tartışılır. Ancak geldiğimiz noktada, tedbirlerin sıkılaştırılması ve kapanma kaçınılmaz. Bu tedbirlere, başta ülkeyi yönetenler olmak üzere, herkes uymak zorunda. Kuralı koyan, kurala uymadığında tüm fedakarlıkların boşa gittiğini yakın zamanda gördük.
"Verilen destek sadece 60 milyar lira civarında kalmıştır"
Kovid-19 aşılarının tam kapanma döneminde yaygın aşılama için yeterli olmadığını, tedarikinde sıkıntı yaşandığını kaydeden Öztrak, salgınla mücadele tedbirleri dolayısıyla mağdur olacak vatandaşlara da destek verilmesi gerektiğini söyledi.
Öztrak, şöyle devam etti:
Salgının ilk gününden bu yana, akran ekonomiler içinde Meksika ve Mısır'ın ardından yurttaşlarına bütçesinden en az destek veren hükümet, Erdoğan şahsım hükümetidir. Bize benzeyen ekonomiler vatandaşlarına, milli gelirlerinin ortalama yüzde 4'ü kadar doğrudan destek verirken, Erdoğan şahsım hükümeti, bunun yarısı kadar bile destek vermemiştir. Türkiye, bu süreçte yurttaşlarına, kendi akranlarının ortalaması kadar destek verseydi, 202 milyar lira destek verecekti. Oysa hükümetin kendi rakamlarına göre, 15 Nisan itibarıyla verilen destek sadece 60 milyar lira civarında kalmıştır. Bunun da yalnızca 6,5 milyar lirası bütçeden verilmiştir. Geriye kalan, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ve yurttaşlarımızın bağışlarından karşılanmıştır.
"Gerekli gördüğümüz tedbirleri bir paket haline getirdik"
Öztrak, bu dönemde CHP iktidarda olsaydı milletin sıkıntılarının hafifleyeceğini, Türkiye'nin salgın sonrasındaki küresel ekonomik fırsatları daha güçlü değerlendireceğini ifade ederek, "CHP Ekonomi Masası olarak, kendi alanında uzman, değerli milletvekili arkadaşlarımızla bu kapanma döneminde ve ardından gelecek günlerle ilgili alınmasını gerekli gördüğümüz tedbirleri bir paket haline getirdik. Bu paketin ismini de 'Sen sağlığını koru, ben destek olurum Türkiye'm' olarak belirledik" bilgisini paylaştı.
Hükümete yol göstermek ve ülkenin halkçı bir iktidar elinde nasıl yönetileceğinin ipuçlarını vermek istediklerini dile getiren Öztrak, Türkiye'nin böyle bir paketi uygulayacak imkan ve kaynaklara sahip olduğunu belirtti.
"Üç ay için 12 bin lira gelir desteği bütçeden ödenmelidir"
Bütçenin imkanlarının sonuna kadar halk için kullanılması gerektiğini ifade eden Öztrak, şunları kaydetti:
Bu kapanma döneminde, pandemiden etkilenen esnaf ve ticaret erbabına, gerçek veya götürü usule tabi olup olmadığına bakılmaksızın nisan, mayıs, haziran aylarını kapsayacak şekilde üç ay için aylık 4 bin liradan 12 bin lira gelir desteği bütçeden ödenmelidir. Üç ay için büyükşehirlerde aylık 3 bin liradan 9 bin lira, büyükşehir olmayan illerde ise aylık 2 bin liradan 6 bin lira kira desteği esnaf ve ticaret erbabına sağlanmalıdır. İş yeri kira bedelinin, kira desteği tutarının altında olması halinde kira desteği iş yeri kira tutarı kadar ödenmelidir. Yeme-içme sektöründe faaliyet gösteren firmalara, 2019 yılında bildirdikleri yıllık net hasılatlarının yüzde 8'i kadar, 10 bin liradan düşük, 50 bin liradan fazla olmamak kaydıyla ciro desteği derhal bütçeden ödenmelidir.
"Geliri olmayanların doğal gaz, elektrik, su ve internet borçları devlet tarafından karşılanmalı"
Öztrak, günlük ücret, yevmiyeyle çalışan ve kapanma sürecinde evde kalmak zorunda olanların, sosyal koruma kapsamına alınması gerektiğini belirterek, alınması gereken önlemlere ilişkin tavsiyeleri şöyle sıraladı:
Sosyal koruma sistemine kayıtlı ihtiyaç sahibi tüm ailelere, mayısta net asgari ücret kadar yani 2 bin 826 lira gelir desteği sağlanmalıdır. Aylık geliri, asgari ücret ve altında olan hane halklarının kredi kartı borçlarının hesap kesim tarihleri tam kapanma dönemi olan mayıs ayından bir ay sonrasına ertelenmelidir. Kapanma döneminde herhangi bir geliri olmayan vatandaşlarımızın, doğal gaz, elektrik, su ve internet borçları devlet tarafından karşılanmalıdır. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşulu olan son 3 yıl 450 gün prim ödeme ve son 60 gün kesintisiz hizmet şartı bu dönemde kaldırılmalıdır. Ücretsiz izinle çalışanlar, kısa çalışma ödeneği kapsamına alınmalı, kısa çalışma ödeneğinin alt limiti mayıs ayı için net asgari ücret yani 2 bin 826 lira olarak belirlenmelidir.
Turizm sektöründe askıda çalışanların, kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılması gerektiğini kaydeden Öztrak, işten çıkarma yasaklarında tüm istisnaların kaldırılması, Kod-29'dan işçi çıkarmaların yasaklanması gerektiğini belirtti.
Öztrak, tam kapanma sürecinden muaf tutulan, zorunlu hizmet ve üretimin devam ettiği tüm iş yerlerindeki çalışanlara öncelikli aşı hakkı tanınması gerektiğini söyleyerek, şöyle devam etti:
11 Kasım 2020 tarihli 7256 sayılı Kanun ile 31 Ağustos 2020'ye kadar olan vergiler, vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, prim borçları ile belediye ve özel idarelerinin alacaklarının yapılandırma kapsamı, 30 Nisan 2021'ye kadar olan tüm bu borçlar için genişletilmelidir. Kapsama giren yeni borçlar 2 ay arayla 18 eşit taksitte ödenecek şekilde yeniden yapılandırılmalıdır. Kanun kapsamında borçlarını yapılandırmış fakat taksitlerini zamanında ödeyemediği için yapılandırma hakkını kaybetmiş olan mükelleflere, ödeyemediği taksitler için yeni bir fırsat/ödeme zamanı tanınarak, yapılandırmanın devamı sağlanmalıdır. Pandemi nedeniyle kapanan işletmelerin 2021 yılı mayıs ayında verilmesi ve ödenmesi gereken KDV, muhtasar, SGK primleri ve diğer vergilerle ilgili beyanname verme ve ödeme süreleri faiz ve gecikme zammı alınmaksızın bir ay uzatılmalıdır.
Faik Öztrak, tam kapanma döneminde işletmelerin doğal gaz, elektrik, su ve internet borçlarının bir ay ertelenmesi, Kovid-19 nedeniyle kapanan işletmelerden 2021 nisan ve mayıs ayları için belediyeler tarafından katı atık bedeli alınmaması gerektiğini kaydetti.
Zincir marketlerin hızlı tüketim malları dışında ürün satışı yapmalarının tam kapanma döneminde sınırlandırılması ya da diğer esnafın da belirli sürelerde satış yapmalarının sağlanması gerektiğini söyleyen Öztrak, esnafın vergi, SGK primi, kredi, kredi kartı gibi borçlarının ertelenmesine yönelik tavsiyelerde bulundu.
Öztrak, kapanma sürecinde çalışmayan nakliyecilerin zorunlu araç trafik muayenesinden muaf tutulması, okul servis araçları kullanılmadığı için zorunlu trafik sigortalarının Kovid-19 sürecinde dondurulması gerektiğini ifade ederek, "Servis araçları, salgın tedbirleri nedeniyle 1,5 yıldır çalışmamaktadır. Bu araçlar için 1 Temmuz'da dolacak 12 yaş sınırı kuralı, salgın bitinceye kadar ertelenmelidir. Yazlıklarda, yaz sezonuna yetişmesi gereken inşaatların yapımı için verilen son tarih 15 Haziran'dır. İnşaatların malzeme tedarikinde yaşanacak sıkıntılar da göz önüne alınarak bu yasak 30 Haziran'a kadar uzatılmalıdır." dedi.
Tam kapanma döneminde kullanılmayacak otoyol, köprü ve yolcu gelir garantisi verilen havalimanlarında nisan, mayıs ve haziran ayları için bütçeden ödenecek garantilerin, mücbir sebep gerekçesiyle sözleşme döneminin sonuna ertelenmesi gerektiğini söyleyen Öztrak, buradan sağlanacak kaynağın, verilecek desteklerin finansmanında kullanılabileceğini kaydetti.
Independent Türkçe
