Tahran salı günü Viyana’da yapılması kararlaştırılan nükleer görüşmelerde esneklik göstermesi için baskıyla karşı karşıya. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, dün yaptığı açıklamada, İran’ın nükleer dosyası konusunda imzalanan uluslararası nükleer anlaşmayı kurtarma çabası kapsamında Avrupalı ülkelerin aracılığıyla Avusturya’nın başkenti Viyana’da yapılacak görüşmelerde “İran’ı yapıcı olmaya teşvik ettiğini” söyledi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, önceki gün (cuma) ABD hükümetinin 2015 yılında imzalanan “Nükleer anlaşma koşullarına İran'la ortak bir şekilde dönme konusundaki meseleleri ele almak için Avrupalı, Rus ve Çinli ortaklarıyla birlikte görüşmelere katılma konusunda anlaştığını” duyurdu.
Fransa Dışişleri Bakanı Le Drian dün İranlı mevkidaşı Muhammed Cevad Zarif ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde “Viyana'da 6 Nisan'da yapılacak toplantıda nükleer anlaşmasına ilişkin görüşmelerin yeniden başlayacak olmasından memnuniyet duyduğunu” dile getirdi. Le Drian ayrıca, “gelecek haftalarda nükleer anlaşmasına tam olarak saygı göstermek için gerekli eylemlerin belirlenmesi” amacıyla “İran’ı görüşmelerde yapıcı olmaya teşvik ettiğini” kaydetti. Fransız Bakan, görüşmeye ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, “Fransa aynı zamanda (görüşmelere) pragmatik ve talepkar bir şekilde katılacak. Herkesin hızlı bir şekilde anlaşmaya varmak amacıyla bu müzakereleri iyi niyetle yürütmeye hazırlandığını göstermesi bağlamında, İran’ı, nükleer alandaki mevcut yükümlülüklerinde görüşmelerin yeniden başlaması yönündeki ivmeyi baltalayabilecek başka herhangi bir ihlalde bulunmaktan kaçınmaya davet ettim” ifadelerini kullandı.
ABD’nin eski Başkanı Donald Trump, nükleer anlaşmanın imzalanmasından 3 yıl sonra 2018’de ülkesini anlaşmadan çekerek Tahran’a üzerindeki tüm eski yaptırımları yeniden yürürlüğe koydu. Tahran da Trump’ın bu kararına yanıt olarak anlaşmada belirtilen nükleer programıyla ilgili kısıtlamalardan geri adım attı. ABD’nin yeni Başkanı Joe Biden ise İran’ın öncelikle nükleer alandaki yükümlülüklerine uyması şartıyla anlaşmaya dönmeye hazır olduğunu belirtti.
İranlı yetkililer, Biden’ın bu şartına karşılık verdikleri yanıtlarda, ABD’nin Tahran’a uyguladığı ekonomik yaptırımları kaldırmadığı sürece yükümlülüklerine geri dönmeyeceğini ifade ediyorlar. İran Dışişleri Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada, hükümetin ABD ile birlikte İran üzerindeki tüm yaptırımları kaldırmayı istediği ve kısıtlamaların ‘adım adım’ hafifletilmesini reddettiği kaydedildi. Bu açıklama Viyana’daki toplantıdan 3 gün önce geldi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, dünkü açıklamasında, Tahran’ın yaptırımların aşamalı bir şekilde hafifletilmesine karşı olduğunu dile getirdi. İran’ın Press TV kanalına konuşan Hatipzade, “Adım adım hafifletme olanı görüşülmüyor. İran’ın kesin politikası, tüm Amerikan yaptırımlarının kaldırılmasıdır” dedi.
Başkan Biden anlaşmayı canlandırmayı arzu ediyor fakat iki ülke arasında hangi tarafın ilk adımı atacağına dair anlaşmazlık söz konusu. ABD Dışişleri Bakanlığı, “İran’ın (nükleer anlaşmadaki) yükümlüklerine dönmesi için atması gerekecek adımlara” odaklanacaklarını duyurmuştu.
2015’te yapılan anlaşmanın tarafları olan İran, Çin, Rusya, Fransa, Almanya ve İngiltere önceki gün (cuma) ABD’nin anlaşmaya dönüş imkanını değerlendirmek amacıyla sanal ortamda toplantı gerçekleştirdi.
Washington, ABD ve İran’ın Ortak Eylem Planı’ndaki (nükleer anlaşma) yükümlülüklerine karşılıklı dönmesi ve “Çin ve onun dışındaki diğer ülkelerin de buna katılması” gerektiğini vurgulayarak, “Pekin’in, İran’ın ister nükleer silaha veya ister nükleer silah elde etme gücüne sahip olduğunu görmek gibi bir çıkarı olmadığını” kaydetti.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat
