Bilim insanları Mars tarihinde ılık ve nemli koşulların sürekli değil, aralıklı olarak ortaya çıktığını keşfetti.

Kızıl Gezegen'in yüzeyi bugün kuru olsa da bilim insanları milyarlarca yıl önce gezegende sıvı halde su bulunduğunu düşünüyor.

Şu anda NASA'nın Curiosity ve Perseverance uzay araçlarının araştırdığı Gale ve Jezero gibi birçok kraterin çevresinde eskiden göl yatakları bulunduğu tahmin ediliyor.

Ancak henüz eski Mars'taki koşulların bütünlüklü bir resmi oluşturulamadı. Bilim insanları resmi tamamlayabilmek için şu soruları soruyor: Gezegende eskiden ılık ve nemli koşullar mı hakimdi yoksa suyun geçici olarak sıvı halde bulunduğu donmuş bir yüzey mi vardı?

Harvard Üniversitesi'nden Robin Wordsworth'ün liderliğinde yürütülen yeni bir araştırma ikinci seçeneğin geçerli olduğunu gösterdi.

Bulgular, Mars'ın "soğuk kalbini" ısıtmak için belirli olayların meydana gelmesi gerektiğini ve bunların da hiçbir zaman uzun sürmediğini ortaya koydu.

ABD'deki Stony Brook Üniversitesi'nden yerbilimci ve çalışmanın ortak yazarı Joel Hurowitz, "Atmosfer bileşimi, volkanizma ve göktaşı çarpmaları sonucunda ortaya çıkan gazların katılımıyla değişiyordu ve bu esnada Mars, aralıklarla ısınıyordu" açıklamasında bulundu.

Bu sıcak dönemler, suyun yüzeyde akmasını; nehirler, göller ve Mars'ta suyla ilişkilendirdiğimiz kayalarla mineralleri oluşturmasını sağladı.

Saygın bilim dergisi Nature Geoscience'ta 8 Mart'ya yayımlanan çalışma, eski Mars'ın iklim modelini de detaylandırdı.

Yeni modelde, Mars atmosferine sera gazlarını salan volkanik patlamalar ve atmosferdeki hidrojenin uzaya kaçışı gibi çeşitli faktörler hesaba katıldı.

Araştırmacılara göre Güneş rüzgarlarının yol açtığı hidrojen kaçışı, Mars'ın koruyucu manyetik alanını kaybetmesinden sonra çarpıcı bir şekilde arttı. Bununla birlikte bir zamanlar kalın olan Mars atmosferi yoğunluğunu kaybetti ve nehirlerle göller kurudu.

Bulgular ayrıca o dönemde Kızıl Gezegen'in yaşam barındırma potansiyeline de ışık tuttu. "Nemli" Mars'ın yine de çok soğuk olduğu ve yıllık ortalama yüzey sıcaklıklarının eksi 33 santigrat derecenin üzerine çıkamadığı ortaya kondu.

Wordsworth ve meslektaşları, bu koşulların Mars'ta yaşam fırsatı doğurabileceğini ama canlıların yaşama tutunmasını zorlaştıracağını belirtti. Makalede konuyla ilgili şu ifadeler yer aldı:

Mars ortamının burada açıklanan dinamik tarihi, sıcak ve nemli dönemlerde prebiyotik kimyanın desteklenmesi ve yaşamın ortaya çıkması için fırsatlar doğduğunu düşündürüyor.

Ancak aynı zamanda çoğunlukla soğuk ve kuru oksitleyici koşulların sıklıkla ve zamanla uzayan aralıklarla ortaya çıkması, yüzeydeki canlılığın kalıcı olmasını zorlaştırıyor.

Independent Türkçe, Nature, Space

Derleyen: Çağla Üren