Yeni bir araştırma, ateistler ve inananlar arasındaki temel ahlaki farklılıkları ortaya koydu.

PLOS ONE isimli akademik dergide yayımlanan bulgulara göre, ateistler ve teistler savunmasız bireylerin korunması noktasında aynı ahlaki değerleri paylaşıyor. Ancak sadakate değer ve otoriteye saygı söz konusu olduğunda birbirinden ayrılıyor.

Dünya genelindeki birçok ülkede ateistlerin ahlaki pusuladan yoksun olduğunu savunanlar var. Ancak ateistler ve teistlerin taşıdığı ahlaki değerler arasındaki farkları sistematik biçimde inceleyen bilimsel bir araştırma yapılmamıştı.

ABD'deki Illinois Üniversitesi'nden Tomas Stahl, işte bu boşluğu kapatmaya karar verdi ve bir çalışma tasarladı.

Bilim insanı önce internet ortamındaki bir soru cevap uygulaması aracılığıyla ABD'li ateist ve teistlerden oluşan 429 kişiyi incelediği iki anket yürüttü. Daha sonra ağırlıklı olarak dindar bir ülke diye nitelenen ABD'den ve inanmayanların ağırlıklı olduğu İsveç'ten 4 bin 193 kişinin katıldığı daha geniş kapsamlı iki anket hazırladı.

Sonuçların analizi, inançlı kişilerin grup içerisindeki uyumu destekleyen ahlaki değerleri onaylamaya daha eğilimli olduğunu gösterdi. Ateistlerse bir eylemin ahlaki karşılığını, yine o eylemin sonuçlarına göre yargılamaya daha eğilimliydi.

Bununla birlikte, hem inançlı hem de inanmayan kişiler, savunmasız bireylerin korunması hususunda aynı ahlaki değerleri paylaşıyor, baskıya karşı özgürlüğü tercih ediyor ve meselelere rasyonel yaklaşarak, kanıta dayanmayan iddialara inanmamayı tercih ediyordu.

Stahl, "Ateistler aslında, adalet ve savunmasız bireyleri zarardan koruma gibi konularda dindarların taşıdığı ahlaki endişelerinin çoğuna ortak oluyor" dedi ve ekledi:

Ancak grup uyumuna hizmet eden, otoriteye saygı, grup içi sadakat ve kutsallık gibi ahlaki değerleri onaylamaya inançlı kişilere kıyasla daha az eğilim gösteriyor.

Araştırmaya göre, ateistlerin ahlaki değerlere aykırı davrandığı yönündeki fikir; bu kişilerin grup uyumuna yönelik ahlaki değerlere kısmen katılmamasından ve olaylara sonuç temelli yaklaşmasından kaynaklanıyor.

"Bu araştırmanın genel sonucu, Tanrı'ya inanmayan insanların da ahlaki bir pusulaya sahip olduğudur" diyen Stahl, sözlerini şöyle sürdürüyor:

Ateistlere yönelik olumsuz klişeler; otoriteye, grup içi sadakate ve kutsallığa saygının ahlakla ilgili olduğunu düşünmemelerinden kaynaklanıyor olabilir. Zira bu kişilerin olayları değerlendirme şekli, daha çok sonuç odaklı. Sonuca odaklanarak ahlaki yargıda bulunuyorlar.

Independent Türkçe, Phys.org

Derleyen: Çağla Üren