Arkeologlar, Çin’in Luoyang şehrindeki anıt mezarda bir süredir kazılar gerçekleştiriyor. Mezarın Doğu Han Hanedanı’nın milattan sonra 146 ila 168'te hüküm süren zalimliğiyle ünlü imparatoru Liu Zhi’ye ait olduğunu düşünse de şimdiye kadar ellerinde bunu doğrulayabilecek kanıt bulunmuyordu.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Söz konusu mezarlıkta yapılan son kazılarda keşfedilen bin 840 yıllık taş kap, bu kanıt bilmecesine son verdi. Zira kabın üzerindeki mühürde, Liu Zhi’nin halefi Liu Hong’a ait bilgiler tespit edildi.
Live Science'ın haberine göre, tarihi kayıtları inceleyen araştırmacılar, Liu Hong’un Liu Zhi’nin ölümünden sonra onun için mezar inşa ettiğini belirlemişti. Mezarlıkta ortaya çıkartılan kabın üzerindeyse “Guanghe’nin üçüncü yılı” yazıyor.
Araştırma ekibinin lideri Luoyang Kenti Kültür Kalıntıları ve Arkeoloji Araştırma Enstitüsü’nden Wang Xianqiu, Guanghe’nin Liu Hong’un unvanı olduğunu söyledi ve keşfe dair şu ifadeleri kullandı:
İmparatorun mezarının yeriyle ilgili önceki belgeler ve keşif, buranın Liu Zhi’nin mezarı olduğundan neredeyse emin olmamızı sağlıyor.
İmparator Liu Zhi
Çinli tarihçi Sima Guang’ın 11. yüzyılda yayımladığı tarihi kayıtlar, Liu Zhi’nin hükümdarlığı sırasında ülkede yaşananlara ışık tutuyor. Bilgilere göre, Liu Zhi döneminde ülkede sık sık kıtlık baş gösterirken birçok isyan yaşandı ve saray görevlileri öldürüldü. Liu Zhi, iktidarı ele geçirmesine yardım eden Liang Ji’yi bile 159’da idam etti.
İdam edilme riskine rağmen halk, Liu Zhi’nin hayatının sonlarına doğru sorunların giderek artması yüzünden daha fazla tepki göstermeye başladı. Örneğin, 166’da öğrencilerin protesto düzenlediği, askerlerin protestoları durdurup onları tutukladığı, çok sayıda isyanın yaşandığı ve bunların bastırılması için kanlı askeri operasyonlar gerçekleştirdiği tarihi kayıtlarda yer alıyor.
Ayrıca, Liu Zhi’nin imparatorluğun maliyesine epey yük getiren haremi olduğu bilgisi mevcut. Yapılan hesaplamalar, hareminde 5 binden fazla cariyenin bulunduğunu gösteriyor.
Kayıtlarda, 167’de sarayda işe başvuran Xun Şuang'ın Liu Zhi’yle görüşmesinde, halkın hareme destek sağlamak için konan vergilerin altında ezildiğini, ülkenin birçok bölgesindeki kişilerin çaresizlik ve yoksulluk içinde yaşadığını söylediği görülüyor. Ancak Liu Zhi, Şuang’ı idam etmeyip işe alıyor.
Liu Zhi, 168'te hayatını kaybederken ölüm sebebi bilinmiyor.
Independent Türkçe, Live Science, Xinhua
