ABD ve Avustralya’dan bilim insanlarının yaptığı çalışma, kıyı yunuslarının cildinin yüzde 70’ini kaplayabilen ölümcül hastalığın iklim değişikliğiyle bağlantılı olduğunu ortaya çıkardı.

Hastalık ilkin 2005’te meydana gelen Katrina Kasırgası’ndan sonra New Orleans yakınlarında bulunan yaklaşık 40 şişe burunlu yunus üzerinde tespit edilmişti. Ancak bilim insanları, hayvanların vücutlarında parça parça ve kabarık cilt lezyonları meydana getiren hastalığın sebebini bulamamıştı.

Daha önce ABD’nin Louisiana, Mississippi, Alabama, Florida ve Teksas eyaletleriyle Avustralya’daki yunuslar arasında ciddi salgınlar yaşanmış, bu bölgelerde sudaki tuz oranın ani ve büyük miktarda düşüşün ortak faktör olduğu tespit edilmişti. Çünkü kıyı yunusları, deniz habitatlarındaki tuzluluk oranında yaşanan mevsimsel değişikliklere alışkın olsa da tatlı suda yaşamıyor.

Phys.org'un aktardığına göre, bu çalışmayla, yunuslarda tatlı sularda gerçekleşen cilt hastalığının ilk vaka tanımı gerçekleşti. Zira iklim değişikliği, suda tuz oranının azalmasına sebep oluyor. Kasırga ve siklon gibi hava olaylarının artan şiddeti ve sıklığı, özellikle de kuraklık koşullarından önce yaşanıyorsa, alışılmadık miktarda yağmur suyu meydana getiriyor. Bu durum, kıyı sularını tatlı suya dönüştürüyor.

Tatlı su koşulları, Harvey ve Katrina gibi şiddetli kasırgalardan sonra aylarca sürebiliyor. İklim bilimciler, artan sıcaklıklarla birlikte bunlar gibi hava olaylarının daha sık meydana geleceğini ve sonuç olarak yunuslarda daha sık ve şiddetli salgınlara yol açacağını tahmin ediyor.

Çalışmayı gerçekleştiren ekipten The Marine Mammal Center’ın baş patoloji uzmanı Dr. Padraig Duignan, hastalığın 2005’ten beri yunusları öldürdüğünü, sorunu nihayet tanımlayabildikleri için mutlu olduklarını söyledi ve şöyle devam etti:

Bu yıl Meksika Körfezi’ndeki rekor sayıda kasırga sezonu ve iklim değişikliği sebebiyle dünya çapında meydana gelen daha yoğun fırtına sistemleri yüzünden yunusları öldüren bu tahrip edici salgınlardan daha fazlasını görmeyi kesinlikle bekleyebiliriz.

Bulgular ölümcül hastalığa yol açan faktörleri hafifletebilir

Çalışma, Avustralya’nın güneydoğusundaki nesli tükenme tehdidi altındaki Burrunan yunusunu (Tursiops australis) halihazırda etkileyen salgın için de önem arz ediyor. Zira uzmanlar, hastalıktan etkilenen hayvanları teşhis ve tedavi etmek için gereken bilgileri bu sayede sağlayabilir.

Hastalıktan muzdarip yunusların uzun vadeli görünümü şu an hiç iç açıcı değil. Özellikle tatlı suya maruz kalan hayvanlarda durum çok daha kötü.

Dr. Duignan, artan okyanus sıcaklıklarının bütün deniz memelerini etkilediğini belirtti. Habitat kaybı ve bozulması sebebiyle zaten tehdit altında olan kıyı yunusu topluluklarının, feci hastalığa yol açan faktörlerin bulgularla hafifletilebileceğini ekledi.

Çalışma 15 Aralık'ta saygın bilim dergisi Scientific Reports'ta yayımlandı.

Independent Türkçe, Phys.org, SciTechDaily

Derleyen: Uğurcan Yıldız