Henüz gün doğmadan soğutuculu küçük aracıyla Seul'un güneyindeki Cheongdam-dong bölgesinde yollara düşen Kang Hye-jeong, evleri ve ofisleri kapı kapı dolaşıyor. Şifresini bildiği binalara girerek kefire benzeyen şekerli bir içecek olan "yakult" dağıtıyor.
"Sadece yoğurt değil, neşe ve enerji de dağıtıyorum. Özellikle yaşlılar neşeli ve çalışkan bir kadını görünce mutlu oluyor. Bir kısmı bu sayede müşterim oluyor" diyen 47 yaşındaki Kang, 2012'den beri bu işi yapıyor.
Çocuklu ve orta yaşlı kadınlara "ajumma" denen ülkede, sadık müşterileri için o da bir "yakult ajumma." Bej üniformaları ve gülümsemeleriyle Asya ülkesinde zaman zaman teyze, kardeş veya evlat gibi görülüyorlar. Kang'ı durdurup pirinç keki ikram eden komşusu ve sabah serinliğinde ona kahve veren apartman görevlisi de bunu gösteriyor.
İçki dükkanı sahibi Lee Hae-sook, "Her zaman gülümseyerek zamanında gelir. Ondan yoğurt alıyorum, güne iyi hissederek başlamamı sağlıyor. İkimiz için de kazançlı bir durum bu" diyerek Kang'la yaptığı alışverişten aldığı keyfi anlatıyor.
1930'larda Japonya'da icat edilen yakult adlı probiyotik içeceğin 1970'li yıllarla birlikte Güney Kore'nin pek çok yerine kapı kapı dağıtılması, yakult ajummalar sayesinde oldu.
Hayvancılığı geliştirmek isteyen Güney Kore yönetiminin elinde fazladan süt kalınca yakult üretildi ve faydaları anlatılarak reklamı yapılan bu içeceğin satışı, geleneksel olarak ev dışında iş yapmasına sıcak bakılmayan kadınlara bırakıldı.
Japonya'da halihazırda uygulanan kadın satıcı ağı modeli, 1971'de adanın karşısındaki Güney Kore'de de uygulamaya geçirildi. İçinde şimdiki gibi soğutucu veya motor bulunmayan küçük araçlarını buzla doldurarak çekmek zorunda kalan kadınlar, "mikrop" satmakla suçlandı.
Korea Yakult şirketinin içeceğin sağlık için faydalı olduğunu vurgulayan etkili reklam kampanyasıyla gelişen sektörde, şimdi yaklaşık 11 bin yakult ajumma çalışıyor. Güney Kore'de sadece kadınların çalıştığı ve evlere servis yapan iş kolu, artık zengin muhitlerine ve parlamentoya dahi uzandı. 17 yıl önce 32 yaşındayken mesleğe başlayan Jeon Deuk-soon, bu süre zarfında bir haftayı aşan herhangi bir tatil yapmadığını söyledi. Zaman zaman zahmetli olan işi sayesinde iki çocuğunu yetiştirdiğini anlattı.
Bu işte ortalama olarak 12 buçuk yıl çalışılıyor (New York Times)
Jeon Deuk-soon gibi pek çok kadın, çocukları okuyarak kendilerinden daha iyi bir yaşama kavuşabilsin diye 1970'li yıllarda evlerinden çıkarak çalışmaya başladı. Koca gün yorulduktan sonra toplu taşımada oturacak yer aramaları, onlara "agresif" ve "üçüncü cinsiyet" yaftalarının yapıştırılmasına neden oldu.
Ancak diğer yandan iyi ilişkiler kuran müşterileri, çocukları veya evcil hayvanlarına bakacak insan lazım olduğunda onların yardımına ihtiyaç duyuyor. Özellikle yalnızlığını paylaşmak isteyen yaşlılar, onları çok seviyor. Belediyelerin koordine ettiği programlarla, yalnız yaşayan 30 bin yaşlı bedavaya süt ve yoğurt sahibi oluyor.
Yalnızca son yarım yüzyıldır yapılan meslek, Güney Kore'nin kültürüne işlemiş gibi görünüyor.
Independent Türkçe, New York Times
