Uluslararası bir bilim ekibi tarafından yayımlanan bir araştırmaya göre, gelincikler üzerinde test edilen yeni bir burun spreyi SARS-CoV-2 virüsünün hücrelere girişini engelleyerek hastalıktan tamamen korumayı başardı.

Sağlık alanından uzmanların görüşlerine başvuran The New York Times’ın haberine göre, henüz hakem onayından geçmeyen çalışma, hayvanlarla sınırlı tutuldu. Ancak bilim insanları, bu spreyin insanlarda da işe yaradığını gösterirse pandemiyle mücadelenin yeni aracı, burna sıkılan günlük bir doz koruyucu sprey olabilir.

John Hopkins Üniversitesi’nden immünoloji kürsü başkanı Dr. Arturo Casadevall gelişmeyi şöyle yorumladı:

Koronavirüse karşı etkili yeni bir şeye sahip olmak heyecan verici. Bunun silahlarımızdan biri olacağını tahmin ediyorum.

ABD’deki Columbia Üniversitesi Irving Tıp Merkezi (CUIMC), Cornell Üniversitesi ve Hollanda’daki Erasmus Üniversitesi Tıp Merkezi’nden (Erasmus MC) araştırmacıların aylardır süren çalışması, insanlar üzerinde yapılacak denemelerle devam etmek için ek bütçeye ihtiyaç duyuyor.

Columbia Üniveritesi’nden çocuk hastalıkları uzmanı ve mikrobiyolog Dr. Anne Moscona, ürünün patenti için başvuruda bulunduklarını ve hastalıkla savaşmanın yeni yollarını arayan büyük ilaç şirketleriyle görüşmeyi umduklarını söyledi.

Araştırmacılara göre yeni sprey, lipopeptit isimli grupta yer alan bir molekül içeriyor. Bu molekül, koronavirüsün insan solunum yolu ve akciğer hücrelerine girmek için kullandığı sivri uçlu proteinin çıkıntısına birebir oturacak şekle sahip. Sivri uçlu proteindeki aminoasit zinciri uzantılarından birine yapışan molekül, virüsün tutunmasını engelliyor. 

Makalenin yazarlarından ve Columbia Üniversitesi mikrobiyologlarından Matteo Porotto “Bu süreç, fermuar kapatmaya benziyor ancak içine başka bir fermuar koyuyorsunuz. Böylece fermuarın iki yakası birleşemiyor.”

Bilim insanları gelincikleri grip, SARS gibi solunum yolu hastalıklarını araştırmak için kullanıyor çünkü bu hayvanlar, brun yoluyla insanlar kadar virüs kapabiliyor. Bu nedenle ekip de deneyde gelincikleri kullandı.

Spreyin uygulandığı 6 gelincik, ikişerli gruplara ayrıldı üç kafese yerleştirildi. Bu kafeslerden her birine ilaç içermeyen plasebo spreylerin uygulandığı iki gelincik ve SARS-CoV-2 bulaştırılan birer gelincik daha kondu.

Birlikte geçirdikleri 24 saatin ardından plasebo grubundaki gelincikler hastalık kaparken sprey uygulanan gelinciklerden hiçbiri hastalığa yakalanmadı.

Dr. Moscona, burun ve akciğerlerdeki hücrelere yapışan koruyucu spreyin yaklaşık 24 saat etkinliğini koruduğunu ifade etti: 

Eğer bu insanlarda da işe yararsa hastalığın bulaştığı biriyle aynı yatağa girebilir ya da hastalığın bulaştığı çocuklarla bir arada bulunabilir ve yine de güvende olursunuz.

Koronavirüslerdeki diken proteinin söz konusu zincirleri nadiren mutasyona uğruyor. Bilim insanları, burun spreyini virüsün ünlü “Vuhan” ve “İtalya” suşlarının da aralarında yer aldığı 4 farklı çeşidi için ve aynı zamanda SARS ve MERS’e yol açan başka koronavirüs türleri için de denedi.

Yeni ilaç, pandemiye yol açan virüsün tüm suşlarına karşı çeşitli hücre kültürlerinde tamamen başarılı olurken, SARS virüsüne karşı iyi ve MERS virüsüne karşı da sınırlı sonuç verdi.

Dr. Moscona bu lipoproteinin (lipopeptit) buzdolabında korunması gerekmeyen beyaz, kuru bir toz olarak ucuza üretilebileceğini belirtti. Bilim insanına göre bir doktor ya da eczacı bu tozu şeker ve suyla karşıtırarak nazal bir sprey oluşturabilir.

Dr. Moscona ayrıca, kuru tozlar halinde sevk edilebilen lipopeptitlerin, gelişmemiş ülkelerdeki kırsal alanlarda bile kullanılabileceğini ekledi. 

The New York Times

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız