Deprem riskinin yaşandığı başta İstanbul olmak üzere pek çok şehirde yeniden yapılmayı bekleyen ya da güçlendirilmesi gereken yüzbinlerce bina bulunuyor.
İnşaat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Cemal Gökçe’nin verdiği bilgiye göre İstanbul'da 2000 öncesinde yapılan binaların yüzde 70'inin ya yeniden yapılması ya da güçlendirilmesi gerekiyor.
Binaların yeniden yapılmasının maliyeti nedeniyle özellikle mühendisler tarafından binaların güçlendirilmesine ağırlık verilmesi gerektiği farklı platformlarda dile getiriliyor.
Güçlendirmeye öncelik verilmesi gerektiğini savunanların başında da İnşaat Mühendisleri Odası geliyor.
Ancak güçlendirme konusunda farklı görüşler var.
"Bir tarafı güçlendirirken zayıf olduğu tarafa doğru yıkılıyor"
Bu görüşlerden biri de kamuoyunda "Deprem uzmanı" sıfatıyla da tanınan Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan'dan geldi.
Ercan, dün Sözcü gazetesine verdiği röportajda olası bir depremde İstanbul'da, Avcılar'da özellikle daha önce güçlendirilmiş yapıların çoğunun yıkılacağını öne sürerek, iddialarını şöyle sürdürdü:
Güçlendirme sırasında binanın ağırlık ve denge merkezini değiştiriyorlar. Bir tarafı daha sağlam yapalım diye güçlendirirken zayıf olduğu tarafa doğru yıkılıyor. 1967 depreminde Adapazarı'nda olan depremde orta hasarlı yapılar güçlendirildi. 1999 Gölcük merkezli depremde Adapazarı'nda o yapıların hepsi yıkıldı.
Güçlendirme ancak bu işin uzmanları tarafından yapılırsa güvenirim. Güçlendirme 'biz bu işi biliriz' diyen ustabaşılar tarafından yapılıyor. Yapı statiğini bilmezler. Teknik üniversitelerde statik derse veren hocalar gözetiminde yapılırsa güvenirim.
Uzmanların yaptığı güçlendirme oranı toplam güçlendirmelerin içinde yüzde 5-10'u geçmez. Güçlendirme para kazanma kaynağına döndü inşaatçılar, müteahhitler arasında.
Gökçe: Güçlendirme Ahmet Ercan'ın konusu değil
Ercan'ın iddialarına İnşaat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Cemal Gökçe itiraz etti.
Gökçe, öncelikli olarak Ercan'a tepki göstererek şöyle konuştu:
"Bu güçlendirme konusu Ahmet Ercan'ın konusu değil. Yaygara, spekülasyon yapıyor. Güçlendirmenin nasıl olacağına inşaat mühendisleri karar verir. Elbette ki Mustafa kalfa tarafından yapılan güçlendirme doğru bir güçlendirme değil. Güçlendirmeden bahsederken önce diyoruz ki binaların bir envanteri çıkarılsın. Hangisinin yeniden yapılacağına hangisinin güçlendirileceğine karar verilsin. Bugün mühendislik bilimi deprem yönetmeliğine uygun olarak her yapının güçlendirilmesine izin veriyor. Sen bir binanın yeniden yapılmasının ekonomik maliyetine katlanabiliyor isen sorun yok. Ancak güçlendirmenin maliyeti bir binanın yeniden inşa edilmesinin maliyetini yüzde 40-50’den fazla geçmiyorsa o yapıyı güçlendirmek doğrusu. Sonuçta en az yüzde 50 kaynağı tasarruf etmiş oluyorsun. O hepimizin, ülkemizin parası.
"Onarımla güçlendirme karıştırılıyor"
Gökçe, kendilerinin "Git binayı Mustafa kalfaya güçlendir" demediklerini belirterek, "Orada yapılan güçlendirme değil, sadece onarımdır. Türkiye'de güçlendirme ile onarım birbirine karıştırılıyor. Dolayısıyla öyle laflar zımni olarak tırnak içinde yapılarınızı güçlendirme demektir" diyerek eleştirilerini sürdürdü.
"Böyle giderse ülkemizde kum, çakıl kalmayacak"
Güçlendirme işleminin ancak işin uzmanı inşaat mühendisleri tarafından ve deprem yönetmeliğine uygun olarak yapılabileceğini söyleyen Gökçe, şöyle konuştu:
Güçlendirme dünyada ve bizim ülkemizde kullanılan bir bilimdir. Dışlamamak lazım. Çünkü sen o zaman binayı yeniden tümden yapmak zorunda kalıyorsun. Ekonomik durumu kısıtlı olan insanlar neden binayı tümden yıkıp yeniden yapsın. Ülkemiz de böyle giderse kum, çakıl kalmayacak. Dolayısıyla güçlendirme önemlidir.
"Gerçek anlamda güçlendirilen bina oranı yüzde 1"
Gökçe, Ercan'ın güçlendirme ile verdiği rakamların doğru olmadığını öne sürerek Türkiye'de gerçek anlamda güçlendirilen bina oranının yüzde 1'i geçmediğini ifade etti. Gökçe, "Rakamlar böyle iken güçlendirme iyi değildir, nasıl diyoruz?" diye sordu.
"Güçlendirilen kaymakamlık binası yıkılmadı"
Gökçe, Ercan'ın Adapazarı'na dair iddialarına da itiraz ederek sözlerini şöyle tamamladı:
"1967'de hükümet konağı güçlendirdi. 1999 depreminde ayakta kalan nadir yapılardan biriydi. Söylediği diğer yapılar güçlendirme değil ki. Dökülen sıvaların boyaların yeniden yapılmasıdır. Ayrıca 1967'deki güçlendirme teknikleriyle şimdi de ki mühendislik ve teknoloji bir mi?"
"Güçlendirme doğru yapılmazsa binaya zarar veriyor"
İBB AK Parti Meclis Grubu Üyesi ve Jeofizik Mühendisi Kadem Ekşi ise Ahmet Ercan'a katıldığını söyledi.
Ercan'ın bu konuda haklı olduğunu söyleyen Ekşi, "Güçlendirme doğru yapılmazsa binaya zarar veriyor. Binayı yapalım derken binayı daha da örseliyorlar" ifadelerini kullandı.
"Güvenli yapabilecek yetkinlikte profesyonel kadro yok ortada"
"Maalesef güçlendirmelerin çoğu deprem yönetmeliğine uygun yapılmıyor" diyen Ekşi, şunları söyledi:
Piyasada kara düzen yapılıyor bu işler. Bir kalfa marifetiyle, ciddi bir mühendislik hesabı olmadan yapının performansı, dinamik etkisi ve davranışları dikkat alınmadan güçlendirme olmaz. Temelden çatıya kadar binanın ciddi bir analize tabi tutulması ve yönetmeliğe uygun yapılması lazım ama yapılmıyor. Tabii ki bu işte iyi olan mühendislerimiz var ama bunu pratikte güvenli olarak yapabilecek yetkinlikte profesyonel bir kadro yok ortada.
"Binalar yeniden yapılmalı"
Ekşi bundan dolayı riskli binaların enkaz olarak yerinde bırakılması yerine yeni baştan yapılmasının daha sağlıklı bir geleceğe imkan vereceğini söyledi.
© The Independentturkish
