Napolyon Bonapart Osmanlı İmparatorluğu’nu nasıl arkadan vurdu?

Napolyon’u Sfenks heykeli önünde gösteren yağlı boya eseri

Mısır ve Şam’ın kontrolünü ele geçirmek isteyen Fransız Komutan Napolyon Bonapart, 1799’da bugünkü Gazze yakınlarındaki Akka kentine olan 2 aylık kuşatmasını Osmanlı ordusunun gelmesiyle sona erdirmek zorunda kaldı.

Napolyon her ne kadar Akka’da hezimete uğrasa da, sayıca üstün olan Osmanlı ordusundan kurtulabilmek için geliştirdiği “arkadan vurma” taktiği, savaş hileleri kitaplarına konu oldu. Son çare olarak bizzat Napolyon tarafından geliştirilen bu taktik, Osmanlı ordusuna ağır kayıplar verecekti.

Akka kuşatması

1799’un Mayıs ayında Akka Kalesi’ne saldıran Fransız kuvvetleri, şehrin güçlü savunması karşısında Mısır’a geri çekilmek zorunda kaldı.

Hareketin 40. gününde, Fransız ordusu Akka'nın önüne vardı. Kaleyi hemen her taraftan kuşattı. Sonra da aralıksız saldırı başlattı. 

Napolyon, Akka muhafızı Cezzar Ahmed Paşa'nın çetin bir kumandan olduğunu duymuştu burada. O yüzden saldırılara başlamasından kısa bir süre sonra, ona iki kere mektup yolladı. 

İkisinde de vaatlerde bulundu ama Cezzar Ahmed Paşa, gelen iki elçiyi de idam ettirince, Napolyon küplere bindi ve saldırıları sertleştirdi. 

Sert saldırılara rağmen, kaledeki ordu hala direniyordu. Ayrıca, İngiliz donanmasından da topçu ateşi yardımı alınıyordu.
 

1 napolyon bonapart - KOPYA.jpg
Napolyon Bonapart


Eski bir topçu eri olan Napolyon tarihteki en önemli askeri şahsiyetlerden biri olarak biliniyor. Ancak Napolyon’un başarılarında yanında bulunan tecrübeli Fransız generallerinin de payı büyük. Nitekim Napolyon’un doğu seferinde en önemli yardımcısı General Jean Baptiste Kleber, askeri operasyonların başını çeken en üst düzey isim olarak biliniyor.
 

2 fransız komutan jean baptiste kleber.jpg
Jean Baptiste Kleber


Osmanlı Devleti, Şam Valisi Abdullah Paşa önderliğinde Fransız kuşatmasını kırmak için Akka’ya askeri birlik gönderme kararı kaldı. 

Ürdün üzerinden Filistin’e ulaşan Osmanlı güçlerine karşı savaşmak istemeyen General Kleber, Akka’daki teknik ve askeri ilerlemeden faydalanarak Osmanlıları misafir gibi karşılayarak müzakere yapmak istedi. Dahası Kleber, bu taktiğiyle Napolyon Bonapart’ı etkilemeye çalışıyordu.

Ancak Kleber’in müzakere girişimleri başarısız oldu ve iki ordu karşı karşıya geldi.
 

3 osmanlı padişahı 3.selim_.jpg
Osmanlı Parişahı 3. Selim​​​​​

 
16 Nisan 1799'da General Kleber'in 2 bin askeri, Aşağı Celile'nin güneyindeki Tabor Dağı'nda yaklaşık 35 bin olarak tahmin edilen Osmanlı kuvvetleriyle karşılaştı.

General Kleber, karşısında kat kat fazla Osmanlı askeri görünce şaşkına döndü. Asker sayısının az olması nedeniyle Fransız komutanın içi boş kare taktiği yapmaktan başka çaresi yoktu. Bu taktik, dört taraftan gelen düşmana karşı kare şeklinde pozisyon alarak savunma yapılmasını içeriyor.
 

4 içi boş kare taktiği.jpg
İçi boş kare taktiğini resmeden yağlı boya tablosu


Uzun süren çatışmalar sırasında Fransızlar tüm ataklara karşılık vermeyi başardı. Askeri anlamda sayı çokluğunu elinde bulunduran Abdullah Paşa’nın ordusu, ağır kayıplar verdi ve bölgeyi Fransızların elinden almayı başaramadı. 

Gece olduğunda ise Kleber’in ordusu cephane, gıda ve ilaç eksikliğinden kaynaklanan ciddi bir krizle baş başa kaldı.

Napolyon Osmanlı’yı arkadan vurdu

Başlarda Fransız komutan sonunun yaklaştığını düşündü. Ancak durumu önceden fark eden Napolyon, Osmanlı kuvvetleri karşısında ağır darbe yiyen Kleber’in birliğine katılması için 2 bin asker gönderdi. 

Sayıca üstün olan Osmanlı ordusunu yenemeyeceğini fark eden Napolyon, akıllı bir strateji yapmak zorundaydı. 

Birkaç yüz askerden oluşan küçük bir silahlı grup kuran Napolyon, Osmanlı ordusunu arkadan bıçaklamak istiyordu. Söz konusu askeri grup, Osmanlı askerleri cephede savaşırken arkadan dolanarak buradaki kamplara saldırdı ve her şeyi yakıp yıktı.

Askeri kampın tamamen yıkıldığını duyan Şam Valisi Abdullah Paşa, yakınlardaki binlerce Fransız askerinin arkadan saldırı düzenlemesi ihtimalinden korkuyordu. Ordusuna emir veren paşa, geri çekilerek kampı yıkan askerlerin öldürülmesini istiyordu. Ancak bu sırada hazırlıklı olan Fransız askerleri pusu kurarak Osmanlı askerlerine ateş açmaya başladı.

Tabor Dağı’ndaki bu savaş sonrasında 6 bin Osmanlı askeri ölürken, 500’ü esir alındı. Fransızların tarafında ise kayıplar azdı. 2 asker öldü, 60’ı yaralandı.  

Ordunun kaybettiğini duyan dönemin Osmanlı Padişahı 3. Selim durumdan çok etkilenmiş, sorumluların cezalandırılması için emir vermişti. 

Fransızlar, Akka savunması karşısında direnç gösteremedi

Osmanlı ordusuna karşı savaş alanında bir zafer kazansa da, Napolyon’un çok istediğ Akka Kalesi bir türlü alınamadı.

İki aydan fazla süren kuşatma, Osmanlı donanması ve Nizam-ı Cedid ordusundan destek gören Cezzar Ahmet Paşa'nın güçlü savunması karşısında başarısızlıkla sonuçlandı. 

Bunun üzerine Napolyon Bonaparte, 21 Mayıs 1799 tarihinde Akka'dan çekilmek zorunda kaldı.
 

5 cezzar ahmet paşa.jpg
Cezzar Ahmet Paşa​​​​​​​


Ahmed Paşa’nın karşısında ilk yenilgisini yaşayan Napolyon: ''Akka’da durdurulmasaydım, bütün Doğu’yu ele geçirebilirdim!'' sözünü söylemiştir.

Cezzar Ahmed Paşa 7 Mayıs 1804 tarihinde öldü. Ölümüne kadar Akka Beylerbeyliği görevini yürütmüştür.  

 

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

El Arabia'dan çeviren: Abdurrahman Koç

DAHA FAZLA HABER OKU