Dağlık Karabağ, Azerbaycan ve Ermenistan arasında yıllardır devam eden bir sorun. Her iki ülke de Karabağ'ın kendilerine ait olduğunu iddia ediyor.
Özellikle Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Dağlık Karabağ sorunu, Bakü ve Erivan için öncelikli sorunlardan biri haline geldi.
10 Aralık 1991'de gerçekleşen referandumla Azerbaycan'dan ayrılmak istediğini ilan eden Dağlık Karabağ Meclisi'nin kararından sonra bölgede çatışmalar yoğunluk kazandı.
Çatışmalarda 30 binden fazla insan hayatını kaybetti
1991-94'e kadar aralıklarla devam eden çatışmalarda 30 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
Sorunun çözümü için 1994'te Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) önderliğinde Minsk Grubu oluşturuldu.
AGİT, on yılı aşkın süren müzakereler sonucunda, 29 Kasım 2007'de iki tarafın da olumlu yaklaştığı bir plan ortaya koydu.
Ancak 2007'den bu yana cephe hattında zaman zaman çatışmalar devam etti. Ateşkes ihlallerinden iki taraf da birbirini sorumlu tuttu.
Son günlerde yaşanan çatışmalar gibi Haziran 2010, Haziran 2012, Ocak 2014, Ocak 2015 ve Nisan 2016'da da ölümcül çatışmalar yaşandı.
Her seferinde birkaç gün süren ve gerilimi tırmandıran çatışmalar sonrası, 20 yılı aşkın süredir devam eden statükoya dönüldü.
"Dağlık Karabağ tarihi olarak Azerbaycan'a ait"
Bölgeyi yakından tanıyan ve Ermenistan'ın başkenti Erivan'da doktora, Rusya'nın Saint Petersburg kentinde de filoloji alanında profesörlük unvanını alan Eski Sovyetler Birliği Kürt Dernekleri Federasyonu Başkanı Prof. Dr. Kinyaze İbrahim Mirzoyev Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki kangrenleşmiş sorunu Independent Türkçe'ye yorumladı.
Ermenistan tarafından işgal edilen Dağlık Karabağ'ın tarihi olarak Azerbaycan'a ait olduğunu kaydeden Mirzoyev, bölgenin hem coğrafik hem de Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlarca Azerbaycan toprağı olarak kabul gördüğünü söyledi.
1991-94 yılları arasında yaşanan çatışmalarda Ermenistan'ın Rus askerlerinin yardımıyla Dağlık Karabağ ile "rayon" adı verilen, Ağdam, Kelbecer, Laçin, Cebrail, Fuzuli, Kubatlı ve Zengilan dahil Azerbaycan toprağının yüzde 20’sinin işgal ettiğini kaydeden Mirzoyev, işgalden sonra bölgede yaşayan Kürtlerin zorla göçertildiğini aktardı.
"Bölgenin yüzde 75'i Ermeni kökenli"
Yıllardır yaşanan soruna çözüm bulunmak adına Rusya, ABD ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gibi uluslararası kuruluşların birçok defa Bakü ve Erivan arasında arabuluculuk yaptığını belirten Mirzoyev, "Dağlık Karabağ’da yaşayanların yaklaşık yüzde 75 Ermeni kökenli. Ermeistan hak iddia ediyor ama orası Azerbaycan toprağı. Azerbaycan’da işgal altındaki toprakları kurtarmak istiyor" dedi.
Yüzbinlere hitap eden Eski Sovyetler Birliği Kürt Dernekleri Federasyonu olarak Bakü ve Erivan arasında taraf tutmadıklarını ifade eden Mirzoyev, şunları söyledi:
Üç gün önce konuyla alakalı yayınladığımız açıklamamızda söyledik. Her ikisine de yaklaşımımız birdir. Sorun onların iç meselesidir. Bölgede daha önce hatırı sayılır bir Kürt nüfusu yaşıyordu ve hala birçok yerin ismi Kürtçe telaffuz ediliyor. Ama yaşanan problemin ne tarafı ne de muhatabıyız. Bizimle bir alakası yok.
"Silahlı Kürt güçlerinin Ermenistan’a yardıma gittiği iddiası doğru değil"
Bir takım çevrelerin Kürtleri bir tarafa yardım etmekle suçladığını ve bunun doğru olmadığını vurgulayan Mirzoyev, şöyle konuştu:
Kürt silahlı güçlerin Ermenistan'a yardım etmek için savaşmaya gittiği gibi iddialarda ortaya atıldı. Kesinlikle bu doğru değil. Kürtler bu savaşta tarafsız ve kimseye yardım etmiyor. İddialar provokasyon amaçlı. Amaç bölge devletlerini dahlini sağlamak.
Her iki ülkede 10 binlerce Kürt yaşıyor. Erivan'da yaşayan bir grup Ermenistan'a destek verdiğini açıkladı. Aynı şekilde Azerbaycan'dakiler de Bakü yönetiminin yanında olduklarını söylediler. Bunu hoş karşılamak lazım çünkü yaşadıkları ülkeye cephe alamazlar. İki ülke dışında yaşayan Kürtlerin büyük bölümü tarafsız davranıyor.
"Moskova ve Erivan iki yakın müttefik"
Rusya'nın Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan çatışmalarda sessiz görünür gibi kalmasını gizli siyaset yürütmesine bağlayan Mirzoyev'e göre Moskova ve Erivan yönetimi iki yakın müttefik.
Azerbaycan ve Ermenistan'da yıllardır devam eden çatışmalarda 30 binden fazla insan öldü / Fotoğraf: AFP
Rusya, Ermenistan, Kazakistan ve Belarus gibi ülkeler arasında askeri işbirliği anlaşmasına değinen Mirzoyev, devamında şunları kaydetti:
Rusya şimdi temkinli davranıyor. Moskova yönetimi yaptığı açıklamada saldırının direk Ermenistan'ı hedef almadığı gerekçesiyle müdahalede bulunmayacağını söyledi.
Öte yandan Türkiye faktörü var. Rusya çatışmalara müdahil olursa muhtemelen Türkiye de girer ve bu büyük bir savaşa neden olur. Bu nedenle Moskova şu an temkinli davranıyor.
Diğer yandan İran ve Pakistan gibi bölge ülkeleri var ve çatışmalar şiddetlendiğinde bunlar tarafsız kalmaz. Dolayısıyla şimdilik Rusya var olan problemin diyalog ve diplomasi yoluyla çözülmesinden yana görünüyor.
"Ermenistan’ın jeopolitik konumu Rusya için önemli"
Ermenistan'ın jeopolitik konumundan ötürü Rusya için önemli bir ülke olduğunu dile getiren Mirzoyev, "Savaş büyürse Rusya, Erivan'dan yana tavır alır. Bunu herkes biliyor. Ama şu ayrıntıyı da unutmamak lazım. Erivan'ın şimdiki yönetiminin Moskova ile ilişkileri, geçmiş yönetimler kadar iyi değil. Erivan daha çok Batı bloğuna yakın durmaya çalışıyor. Bu da Rusya'nın biraz daha mesafeli durmasına yol açıyor" değerlendirmesinde bulundu.
"Erivan askerlerini çekmeden bölgeye barış gelmez"
Ermenistan'ın işgal edilen bölgelerden askerini çekmeden bölgeye kalıcı barışın gelmesinin zor göründüğünü aktaran Mirzoyev, sözlerini şöyle sürdürdü:
Son dönemdeki çatışmalar gibi iki ülke arasında daha önce de benzer onlarca çatışma oldu. Her seferinde iki devleti ateşkes için uzlaştırdılar. Ama bu böyle devam etmez.
Kanaatimce Erivan askerlerini çekmeden bölgeye barış gelmez. Nasıl bir çözüm bulunur bilinmez artık bu sorun çözülmeli. Yoksa daha büyük problemleri beraberinde getirir ve bu da daha fazla kanın akmasına neden olur.
Mirzoyev, eski Sovyet ülkelerinde yaşayan Kürtler olarak daha fazla kanın akmaması için sorunun bir an önce barışçıl yollarla çözülmesini umduklarını sözlerine ekledi.
© The Independentturkish
