Geçen siyasi dönemde büyük kriz yaşadığı Goran Hareketi ile bu kez erken bir zamanda anlaşan Mesut Barzani’nin başkanlığını yaptığı KDP , stratejik ortağı KYB ile koalisyon hükümetini oluşturma konusunda henüz uzlaşamadı.
Independent Türkçe’ye konuşan siyasiler ve uzmanlar ise KDP ile KYB’nin pürüz yaşanan konularda da anlaştıklarını ancak hükümetin kurulması sürecinin ramazan ayından sonraya bırakıldığını belirtiyor.
Goran Hareketi, hükümetin kurulması önünde bir engel olarak görülmek istemiyor. Goran yönetimi bu yüzden Bölgesel Başkanlık ikinci yardımcılığının tahsis edilmesini ve bunun KYB’ye verilmesine razı olduğunu duyurdu. Goran yetkilileri ayrıca kalan bakanlıkların paylaşımının tamamen KDP ile KYB arasında yaşanan bir sorun olduğunu kaydetti.
30 Eylül 2018 tarihinde yapılan genel seçimlerde 45 milletvekili çıkararak birinci parti olan KDP ise geçmişe kıyasla sandalye sayısının fazlalığını öne sürerek daha fazla bakanlık istiyor. 21 milletvekili ile siyasi olarak KDP’nin epey gerisine düşen KYB’nin yönetimi ise KDP’nin stratejik ortağına yardımcı olmasını, sayısal çoğunluğa takılmaması beklentisinde. KYB, elinde ve kontrolünde bulundurduğu bölge ile askeri ve ekonomik gücün de hükümette yer almada hala güçlü bir unsur olduğunu savunuyor.
Halihazırda bölgenin en zengin petrol ve gaz yataklarının bulunduğu yeşil bölge (Süleymaniye ili ve çevresi) KYB’nin kontrolünde.
Öte yandan KYB içerisindeki parçalanmışlık da bu partideki tek sesliliği ve karar alma mekanizmasını zaman zaman işlevsiz hale getiriyor. Bir yandan KYB Genel Sekreter Yardımcısı Kosret Resul cephesi, diğer taraftan Celal Talabani’nin oğlu Pavel Talabani ve Talabani’nin yeğeni Lahor Cengi bakanlıklara kişilerin atanması konusunda kendilerine yakın isimleri önerme rekabetine giriyorlar. Yeni hükümette KYB içindeki blokların güç rekabetine girmesi, Süleymaniye merkezli bu partinin karar almada gecikmesine ve aldığı kararları sürekli değiştirmesine neden oluyor.
KYB Başkanlık Konseyi Üyesi Begerd Talabani, eski KDP Kerkük Milletvekili Şahewan Abdullah ve bir dönem Irak parlamento üyeliği de yapan deneyimli Kürt siyasetçi Dr. Mahmud Osman, partilerin hükümet görüşmelerinin perde arkasını Independent Türkçe’ye değerlendirdi.
“KYB ve KDP bölge yönetimiyle ilgili farklı yaklaşımlara sahip”
KYB’nin Parlamento Başkan adayı ve müzakere heyeti üyesi Begerd Talabani, seçim döneminde KYB, KDP ve Goran arasındaki rekabette dozun kaçtığını ve bunun seçimden sonra hükümet kurulmasını geciktiren bir faktör olduğunu söyledi.
Talabani, müzakerelerin uzun zaman aldığını ve hükümetin kurulmaması nedeniyle parlamentonun da görevini hakkıyla yerine getirmediğini söyledi.
Hükümetin kurulması, Bölgesel Başkanlık ve diğer bağlantılı makamlar konusunda yakın zamanda bir anlaşmanın olacağını aktaran Talabani, Bölgesel Başkanlığa iki yardımcı atanma hususu da dahil büyük problemlerin çözüldüğünü kaydetti.
Talabani, konunun arka planıyla ilgili şunları anlattı:
"KYB ve KDP birbirinden çok faklı siyasi partiler ve olaylara bakış tarzları da ona göre değişebiliyor. KYB ve KDP bölge yönetimiyle ilgili farklı yaklaşımlara sahip. KYB, idarede KDP ile birlikte sürekli olarak söz sahibi bir siyasi yapı olmuştur ve bölgeyi beraber yönetmiştir. O nedenle geride kalan süre içinde birbirlerinden şikayetçi olabilirler ve doğaldır. KYB’nin birçok konuyla ilgili eleştirileri söz konusuydu ve bu da hükümetin kurulmasını geciktiren temel faktör oldu.”
Güçlü ve kapsamlı bir hükümetin kurulabilmesi için müzakerelerin açık ve bölgenin idaresi ile ilgili bir yol haritasının çıkarılması gerektiğini anlatan Talabani, KYB’nin KDP ile birlikte imza attığı icraatlar, Bağdat’ta izlenecek politika, tartışmalı bölgeler ve Kerkük konusunun bu süreçte gündeme geldiğini ifade etti.
Kerkük’ün bugün çok özel şartlarda bulunduğunu ve durumun Kürtler tarafından kabul edilemez olduğunu savunan Talabani, “KDP ile bu konular müzakerelerin ana gündemini oluşturdu. Bu konular KYB için çok önem arz ediyor. Gelinen aşamada KDP ve KYB hükümetin kurulması için prensipte anlaştı ancak bakanlıklar ve diğer kurumlarda bölgenin tüm güçlerinin katılım sağlanmasıyla ilgili bir hassasiyet oluştu. Doğal olarak KYB, seçimlerde halka verdiği sözleri tutmak için hükümete katılmayla ilgili şartların karşılanmasını istedi” diye konuştu.
Talabani, KYB’ye verilecek Parlamento Başkanlığı ve bakanlıklar gibi hususlar henüz netleşmediği için adayları da belirleyemediklerini sözlerine ekledi.
“Engeller aşıldı yeni hükümet kuruluyor”
Eski Irak Parlamentosu KDP Grup Başkanvekili Şahevan Abdullah, 30 Eylül 2018’de yapılan genel seçimlerde birinci çıkan KDP’nin siyasi istikrar ve bölgedeki tüm siyasi partilerin katılacağı bir hükümet kurmak için çabaladığını söyledi.
Abdullah, KDP'nin yeni kabineyi kurmak için önce Değişim Hareketi (Goran) ile anlaşmaya vardığını ve iki partinin çoğunluğu sağlamasına rağmen tüm tarafların yer alacağı bir hükümet kurmak istediğini belirtti.
Yeni kabinenin gecikmesini KYB ve Goran arasındaki Bölgesel Başkan Yardımcılığı anlaşmazlığına bağlayan Abdullah, “KYB ikinci bir yardımcılığının Goran’a verilmesini istiyordu ama Goran, teamül gereği tek başkan yardımcılığının olması gerektiğini savunuyordu. Bu engel de aşılmak üzere ve birkaç gün içerisinde yeni kabine için netice alınır diye düşünüyorum ancak hükümetten önce başkanlık konusunun çözüme kavuşturulması lazım” dedi.
Kerkük sorunu ve bu vilayete yeni vali atanması konusunun da süreci uzattığına işaret eden Abdullah, Kerkük için bizzat eski IKB Başkanı Mesut Barzani ve KYB Genel Sekreter Yardımcısı Kosret Resul Ali’nin konu ile ilgileneceğini belirtti.
Hafta içerisinde Bölgesel Başkanlığıyla ilgili yasasının çıkması durumunda parlamentoda başkanlık seçimlerinin olacağını ve akabinde yeni kabine çalışmalarının başlayacağını ifade eden Abdullah, kısa zaman içerisinde hükümetin göreve başlayacağını aktardı.
Abdullah, IKB Parlamento Başkanlığı için Rewas Faik ve Begerd Talabani’nin isimlerinin geçtiğini söyledi.
“Siyasi partilerin çıkarlarını öncelemesi fikir birliğini güçleştiriyor”
IKB ve Irak’ta 50 yılı aşkın siyaset yapan ve bir döneme tanıklık eden Kürt siyasetçi Dr. Mahmud Osman, yeni kabinenin gecikmesini KDP, KYB ve Goran arasındaki siyasi anlaşmazlıktan kaynaklı olduğunu vurgulayarak, sorunun kısa zamanda çözüleceğini belirtti.
Siyasi partiler arasında yürütülen müzakere ve ittifakların şeffaf olmadığı eleştirisinde bulunan Osman, anlaşmalarla ilgili metinlerin ilan edilmemesinin değerlendirmede bulunmayı güçleştirdiğini söyledi.
Osman, şöyle konuştu:
“Sürecin bu kadar geciktirilmesi yapısal sorunlara neden olur. Maalesef Irak ve Kürdistan Bölgesi’nde çok sayıda siyasi partinin var olması ve kendi aralarında anlaşmalarının uzun sürmesi hükümetlerin kurulma sürecini de geciktiriyor."
Siyasi partilerin Kürt ve Kürdistan Bölgesi’nin çıkarlarından çok siyasi gelecek ve menfaatlerini düşünmesinin de etkenler arasında olduğu yorumunda bulunan Osman, partilerin birbirlerine karşı toleranslı davranmadığını ve bölgenin siyasi birliğinin gözardı edildiğini sözlerine ekledi.
KDP seçimlerden birinci parti çıkmıştı
2017’deki bağımsızlık referandumunun ardından bölgede 30 Eylül’de düzenlenen seçimler kritik önemde görülüyordu. Irak Kürdistan Bölgesi’nin Yüksek Seçim Komisyonu’nun verilerine göre, 30 Eylül 2018’de yapılan bölgesel parlamento seçimlerinde iktidardaki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 111 sandalyeli parlamentoda 45 sandalye kazanarak seçimlerden galip çıkmıştı.
Bölgenin ikinci büyük partisi Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) de 21 sandalye ikinci, en büyük muhalefet partisi olan Değişim Hareketi (Goran) ise 12 sandalye ile üçüncü parti olmuştu. 11 kişilik azınlık kotası çerçevesinde parlamentoya beş Türkmen, beş Hristiyan ve bir de Ermeni vekil girmişti.
© The Independentturkish
