Genç bir yıldızdan uzanan gizemli, devasa sarmal yapılar gökbilimcilerce tespit edildi.

"Karmaşık sarmal kol kümesi" Dünya'yla Güneş arasındaki mesafenin bin katına kadar ulaşıyor ve gezegenlerin doğumuna yeni bir ışık tutabilir.

Açıklanamayan sarmalların RU Lupi adı verilen genç bir değişen yıldızdan (Değişen yıldız: Genellikle ömürlerinin başında ya da sonunda parlaklığında dalgalanmalar yaşanan yıldızlara verilen isim. -çn.)
çıktığı görülüyor. Yıldızın yeni gezenler ürettiği düşünülüyor ve bunun sonucu olarak "gezegen fabrikası" ismiyle bilinen yıldızlar arasında yer alıyor.

Gezegen oluşturan bu disklerin çoğu görüntüsü; gaz ve tozun, halkalar ve boşluklar içeren düzenli bir birikimini gösterir. Bu, yeni gezegenlerin burada doğmakta olduğuna işaret eder. Astronomlar RU Lupi'nin toz birikimine ilk kez baktığında da görece daha düzenli yapısıyla yeni gezegenler oluşturuyor gibi gözüküyordu.

Ancak yıldızı saran diskteki toz yerine gaz üzerine yapılan çalışmalar, daha önce bu gezegenlerin düşünülenden daha az düzenli sıralandığını ve gezegenleri oluşturan sürecin çok daha karmaşık olduğunu gösteriyor gibi duruyor. Araştımacılar bu karmaşık gaz ağının minyatür galaksi gibi bir şeye benzediğini ifade ediyor.

Gökbilimciler, karbonmonoksit (CO) gazının diskin ötesine uzandığını fark etmelerinin ardından toz yerine gazı incelemek yönünde cesaretlendi. Bilim insanları yeniden incelediklerinde, gazın sarmal yapılarının böylesi bir öngezegensel diskte tozun ulaşabildiğinden çok daha fazlasına yayıldığını saptadı.

Araştırmanın başındaki Jane Huang açıklamasında şunları söyledi:

Öngezegensel diskteki eşmerkezli toz boşlukları yoluyla devam eden gezegen oluşumuna dair belirtileri sergilediği daha önce saptanan, genç yıldız RU Lupi'den yaklaşık bin astronomik birim (Astronomik birim [AU]: Dünya'yla Güneş arasındaki yaklaşık 150 milyon kilometrelik mesafeye dayanan astronomik ölçü birimi. -çn.) öteye uzanan karbonmonoksit yayılımında karmaşık bir sarmal kollar kümesi keşfettik. CO yayılımı, gezegen oluşumu ortamında tek başına toz gözlemleriyle görünmez olan karmaşık yapıları ortaya seriyor.

Genellikle yıldızı saran ve yeni gezegenler ortaya çıkaran diskler, yıldızları etrafında düzenli biçimde döner halde gösterilir. Ancak yazarlarına göre, yeni araştırma bu görüntülerin ortaya koyduğundan çok daha dağınık olabilecek başka tür gezegen oluşum ortamlarının varlığını düşündürüyor.

Huang şunları ifade etti:
 

Gezegen oluşturan çevreler, milimetre devamlı emisyonda haritalandırılmış (Bir maddenin milimetre dalga boyunda kesintisiz elektromanyetik dalga göndermesi -çn.), iyi bilinen, sayısız eşmerkez halkalı öngezegensel disk görüntülerinin işaret ettiğinden çok daha karmaşık ve kaotik olabilir. Gerçek şu ki, derin bir gözlemden sonra gazda bu sarmal yapıları gözlemlemiş olmamız, gezegen oluşum çevrelerinin bütün çeşitliliğini ve karmaşıklığını muhtemelen henüz görmediğimize işaret ediyor. Başka disklerde de bu gaz yapılarının çoğunu kaçırmış olabiliriz.

Araştırmacılar yıldızın sıradışı yapılarını ve tuhaf davranışını açıklamak için bir dizi olasılık öne sürdü: Disk çok yüksek kütleli olduğu için kendi kütle çekimi altında çöküyor olabilir, başka bir yıldızla etkileşiyor olabilir veya yıldızlararası maddenin bu kollardan yıldıza doğru çekiliyor olabilir. Ancak bu açıklamalar tamamlanmış değil ve bilim insanları şimdi oluşumun arkasındaki süreci kavramak için bu alışılmadık "gezegen fabrikalarından" daha fazla bulmayı umuyor.

Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi'nde bu araştırmada Huang'la birlikte çalışan Sean Andrews, şunları ifade etti:

Bu senaryolardan hiçbiri gözlemlediklerimizi tamamen açıklamıyor. Gezegen oluşumu sırasında gerçekleşen ve henüz modellerimizin açıklamadığı, bilinmeyen süreçler bulunuyor olabilir. Ne olduklarını yalnızca eğer başka yerlerde de RU Lupi'ye benzeyen başka diskler bulursak öğreneceğiz.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız