Türkiye’de sera gazı salınımı 20 yılda yüzde 85 arttı, hedef 15 yılda yüzde 21 azaltmak

TÜİK verilerine göre iklim değişikliğine neden olan sera gazlarının salınımı 2018'de 520,9 milyon ton karbondioksit eş değerine kadar çıktı. 2015’te belirlenen hedefe göre 2030’a kadar sera gazı emisyonu yüzde 21 azaltılacak

Kanadalı şirket Alamos Gold'un maden faaliyetlerini yürüttüğü Kaz Dağları/ Fotoğraf: AFP

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 5 Haziran Dünya Çevre Günü kapsamında 2018 yılına ait “İstatistiklerle Çevre” raporunu yayımladı. 

Rapora göre 2018 yılındaki gerçekleşen sera gazı emisyonu, 520,9 milyon ton karbondioksit eşdeğeri olarak hesaplandı. 

Bu miktar, istatistiğin ilk açıklandığı 1990’da 291,4 milyon tondu. 1998’e gelindiğinde 280,3 milyon ton karbondioksit eşdeğerine ulaştı. 

2008 yılında toplam sera gazı emisyonu 387,6 milyon ton, 2016’da 496,1 milyon tondu. 

Kişi başı emisyon neredeyse ikiye katlandı 

Türkiye'de 2018 yılı için kişi başı CO2 eşdeğer emisyonu 6,4 ton, sera gazı emisyonu yoğunluğu ise karbondioksit eşdeğerin gayrisafi yurtiçi hasıladaki payı ise 0,14. 

1990 yılında kişi başına düşen emisyon miktarı yıllık 3,8 ton seviyesindeyken, bu miktar 2008’de 5,46, 2016’da ise 6,3 tona kadar çıktı. Yani 28 yıllık artış yüzde 68, 20 yıllık artış ise yüzde 18. 

Enerjinin payı yüzde 70’in üzerinde

2008 yılı emisyonlarında CO2 eşdeğeri olarak en büyük payı yüzde 74,1 ile enerji kaynaklı emisyonlar aldı ve bunu sırasıyla yüzde 10,6 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, yüzde 10,6 ile tarımsal faaliyetler ve yüzde 4,7 ile atık takip etti. 

2018 yılı emisyonlarında ise CO2 eşdeğeri olarak en büyük payı yüzde 71,6 ile enerji kaynaklı emisyonlar, yüzde 12,5 ile tarımsal faaliyetler, yüzde 12,5 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı ve yüzde 3,4 ile atık aldı. 

Sera gazı emisyonu nedir?

Karbondioksit (CO2), metan (CH4), diazotmonoksit (N2O) ve F-gazları (florlu gazlar) ile dolaylı sera gazları olan azotoksitler (NOx), metan dışı uçucu organik bileşikler (NMVOC) ve karbonmonoksit (CO) sera gazları olarak kabul ediliyor. 

Sera gazları, güneşin zararlı ışınlarının yerküreden geri yansımasına engel oluyorlar. Zira bu gazlar, atmosferde tuttuklarıışınlar nedeniyle sıcaklığı artırıyor ve sera gazı etkisiyle küresel ısınma ve iklim değişikliğine yol açıyor. 

Türkiye’nin hedefi yüzde 21 azaltmak 

Dünya geneline bakıldığında ise sera gazı emisyonunun azaltılmasında en iyi performansı Lihtenştayn (0,2 milyon ton CO2), Malta (2,2 milyon ton CO2) ve İzlanda (4,9 milyon ton CO2) gösterdi. 

Türkiye’ye en yakın ülkeler ise sırasıyla İtalya (427,5 milyon ton CO2), Fransa (452,2 milyon ton CO2) ve İngiltere (465,9 milyon ton CO2). 

Türkiye, 2015’teki BM İklim Değişikliği 21. Taraflar Konferansı öncesinde sera gazı azaltım hedeflerini belirlemişti. 

Ulusal Katkı Beyanı Planı’na göre Türkiye, 2030’a kadar sera gazı emisyonunu azaltma yönünde hiçbir önlem alınmadığı senaryoya göre (referans senaryo) beklenen sera gazı emisyon artışını, alacağı önlemler dahilinde beklenenden yüzde 21 daha az bir seviyeye indirmeyi hedefliyor.

OECD raporuna göre, Türkiye'nin sera gazı emisyonu 2005-2016 döneminde yüzde 49 artarken, aynı dönemde OECD bölgesi genelinde yüzde 8'lik düşüş gerçekleşti.

Termik santrallerin “tehlikeli atığı” iki yıl boyunca “gizli bilgi” 

İmalat sanayi işyerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri, maden işletmeleri ve sağlık kuruluşları 2010 yılında 3,4 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 37,1 milyon ton atık oluştururken 2018 yılında 15,1 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 66,8 milyon ton atık oluşturdu. 

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2010-2018 yıllarına ait “Sektörlere göre oluşan atık miktarı” raporuna göre en fazla atığa sahip ülkeler imalat sanayi işyerleri, termik santraller ve maden işletmeleri. 

Bunlardan 2010’daki toplam atık miktarı 18 milyon 748 bin ton olan termik santrallerin “tehlikeli atık miktarı” “gizli bilgi olarak” tanımlanarak belirtilmemiş. Aynı durum 2016’da da yaşanmış. 

Dört yıl önce toplamda 19 milyon 477 bin ton atık bırakan termik santrallerin, tehlikeli atıklarının bilgisi bu yıl da yok. 

2018’e gelindiğinde bu sektörün toplam atık miktarı 26 milyon 127 bin ton. Tehlikeli atık miktarı ise 14 bin ton. 

2018’in en fazla atık bırakan ikinci sektörü imalatın toplam atık miktarı ise 22 milyon 881 bin ton. Tehlikeli atığı 3 milyon 677 bin ton. 


Independent Türkçe 

DAHA FAZLA HABER OKU