2014’te Irak ve Suriye’de 100 bin kilometrekareden fazla bir alanı kontrol eden, Musul, Felluce, Rakka, Deyr ez Zor gibi şehirlerde hakimiyet kuran ve Avrupa ülkelerinde kanlı saldırılar düzenleyen IŞİD’in elinden tüm sivil yerleşim yerleri alındı. Artık örgüt militanları sadece Suriye’nin güney batısında bazı çöl alanlarında faaliyet gösterebiliyor.
Uluslarası askeri koalisyon ile ABD ve YPG ortaklığıyla yapılan operasyonlarda, 2014’te Şengal, 2015’te Tel Abyad ve Tikrit, 2016’da Menbiç, 2017’de Musul ve Rakka, 2018’de ise Deyr ez Zor IŞİD’den alındı. Farklı bölgelerdeki operasyonlara Irak Bölgesel Kürt Yönetimine bağlı peşmergeler, PKK’nın Suriye’deki askeri kanadı YPG, Irak ordusu ve İran destekli Iraklı paramiliter unsurlar katıldı.
IŞİD'in kent ve kasabalardaki hücre yapılanmasının devam ettiği tahmin edilse de elinde “devlet” ya da “İslam hilafeti” iddialarını sürdürebileceği herhangi bir yapı yok. 4 yılı aşkın “İslam devleti” heyecanından geriye dünyanın dört bir yanından IŞİD’in hakim olduğu topraklara gelerek örgüte katılan “yabancı militanlar” muamması kaldı.
2014'te 15 bin yabancı militan vardı
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne bu ay sunulan bir rapora göre kalan 18 bin IŞİD militanından 3 bini yabancı. Yabancı militan sayısı, örgütün en güçlü olduğu 2014 yılında 15 binden fazlaydı. İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, Fas, Tunus, Cezayir, ABD, Suudi Arabistan ve Türkiye dahil çok sayıda ülkeden örgüte katılım sağlandığı biliniyor.
İngiliz "IŞİD gelini" dönmek istiyor
IŞİD’in kentleri kaybetmesiyle çok sayıda militan tutuklandı. Irak ve Suriye’nin kuzeydoğusundaki cezaevlerinde tutulan IŞİD militanları arasında, örgütün “İslam Hilafeti” vaadine kanarak bu bölgelere gelen yabancılar da bulunuyor.
Bu isimlerden bazıları bir süredir uluslararası basına konuşuyor. Konuşanların en dikkat çekeni İngiltere vatandaşı Şamima Begüm. Begüm’ün “İngiltere’ye dönmek istiyorum" talebi ülkesinde tartışmalara neden oldu.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
İngiltere İçişleri Bakanı Sajid Javid geri dönmek isteyen İngiltere vatandaşı için “dönüşünü engelleyeceğiz” dese de İngiltere yasalarına göre başka bir ülkenin vatandaşlığını almadıysa Begüm’ün ülkeye dönüşünde bir engel yok. Prosedüre göre dönmek isteyen bir İngiliz vatandaşı rehabilitasyondan geçmeyi de kabul etmiş sayılıyor. Eğer herhangi bir suça bulaştığı kanıtlanmazsa eski hayatına dönmesi için önünde bir engel yok.
IŞİD’e katılan vatandaşlarını geri almakta isteksiz davranan Avrupa ülkelerine tepki gösteren ABD Başkanı Donald Trump’ın tweetiyle, Suriye kuzeyinde tutuklu bulunan 800 Avrupa vatandaşı IŞİD mensubunun olduğu anlaşılıyor.
Trump'tan tehdit: Serbest bırakırız
Trump, “Amerika, İngiltere’den, Fransa’dan, Almanya ve diğer Avrupalı müttefiklerden Suriye’de yakaladığımız 800 IŞİD savaşçısını geri almalarını ve yargılamalarını istiyor. Halifelik yıkılmak üzere. Alternatif iyi değil, onları serbest bırakmak zorunda kalacağız. Amerika, IŞİD savaşçılarının Avrupa’ya sızdığını görmek istemiyor” ifadelerini kullandı.
Suriye’de ülkesine dönmek isteyen bir diğer “yabancı militan” ise ABD vatandaşı 24 yaşındaki Amerikalı Hoda Muthana. El-Hol kampında 40 bin kişiyle birlikte yaşayan Muthana, Amerikalı yetkililere şöyle seslendi:
“Gerçekten genç ve cahildim, evimden ayrılmaya karar verdiğimde henüz 19 yaşındaydım. ABD’nin ikinci bir şans verdiğine inanıyorum. Evime dönmek istiyorum ve bir daha da Ortadoğu’ya gelmek istemiyorum. ABD pasaportumu alsalar bile, umrumda olmaz.”
Şimdiye kadar kaç IŞİD’linin ülkelerine geri dönebildiği, kaçının öldüğü veya tutuklandığına yönelik tam bir sayı yok.
