Yabancıya konut satışında rekor 250 bin dolara vatandaşlıkla geldi

Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre Ocak 2019’da konut satışları Ocak 2018’e göre yüzde 24,8 oranında gerilerken tam tersine yabancıya konut satışlarında sıçrama oldu. Buna göre yabancının aldığı konut yüzde 81,9 artarak 3 bin 168’e ulaştı. 

Türkiye’deki konutlara en fazla talep gösteren yabancılar, ülkelerine göre şöyle sıralandı (Tabloda yalnızca ilk 10 ülke yer almaktadır) : 

Türkiye’den konut alana vatandaşlık verilmesi şartının kolaylaştırılması, dövizin yabancılar için ucuz olması, Türkiye’de yaşamın komşusu olduğu bölgeye kıyasla daha iyi koşullarda olması, Türk film ve dizilerinin yurt dışındaki imajı, yabancıların konut talebi artışındaki en önemli etkenlerin başında geliyor. 

Konuyla ilgili geçen ay NTV’ye konuşan Zingat.com Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Ahmet Kayhan, Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılara rağmen halen Orta Doğu’daki 19 ülke içerisinde en güçlü ekonomiye sahip olduğunu hatırlatarak yabancıların ev alma motivasyonunu şu şekilde açıklamıştı: 

“Özellikle Körfez’den gelen vatandaşlara baktığımızda Suudi ya da Kuveytli vatandaşların büyük bir kısmı yatırım amaçlı alıyor. Zaten 7-8 kişilik bir aileyle senede 1-2 ay geçirdiği bir ülkede ev almanın daha ucuz olduğunu görüyor. Kişilerin eşlerinin de etkisi var. Dizi filmleri seyredip ‘İstanbul’dan bir ev alalım’ diyorlar. Son zamanlarda dolardaki alım gücünün artışı ile birlikte deniz manzaralı, Boğaz’a yakın lüks gayrimenkul alımı da arttı. Diğer ülkelerde ise şunu görüyoruz: Körfez’de yaşayan yabancı mühendis, doktor, avukat olan Ürdünlü, Mısırlı, Faslı, Lübnanlılardan Türkiye’ye büyük bir talep var.” 

Yükselen döviz vatandaşın belini büktü, yabancıya fırsat oldu 

Dolar/TL kurunun Ağustos 2018’de 7 liraya kadar çıkması da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayanların konut talebinde önemli bir itici güç oldu. 

Geçen yılın verilerine bakıldığında Türkiye’de konut alan yabancıların sayısı ağustos ayında yıllık bazda yüzde 130, eylül ayında yüzde 151 artmıştı. 

Yasaya göre bir ilçedeki konutların yüzde 20’den fazlası yabancılara satılamıyor. O nedenle özellikle Ağustos-Ekim 2018 döneminde Yalova’nın ilçelerindeki konut satışı limiti dolmuştu. 

Türkiye’den en fazla konut alan yabancılar ve talebin en yüksek olduğu şehirler şöyle: 

Cumhuriyet tarihinin “yabancıya konut satışı rekoru” kırıldığı Eylül 2018’de Anadolu Ajansı’na konuşan Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt, “Ülkemizde dövizin yükselmesi ve müteahhitlerin maliyetlere gelen zamlara rağmen satış fiyatlarında artış yapmaması yabancılar için büyük fırsat” diye konuşmuştu.

Endeksa.com Genel Müdürü ve Kurucu Ortağı Görkem Öğüt ise bir emlak sitesine yaptığı açıklamada yabancıların Türkiye’ye ilgisinin gelecek dönemde de artacağının altını çizerek “Yabancılar özellikle doğası güzel ve ulaşımı kolay bölgelerde konut yatırımı yapmayı tercih ediyorlar. Tercih ettikleri illerin konut fiyatlarında artış gözlemliyoruz. 250 bin Amerikan doları ile Türkiye’de gayrimenkul yatırımı yapan yabancılara vatandaşlık hakkı verilmesi yabancılara yapılan satışlarda önemli artışa neden oldu” ifadelerini kullandı. 

250 bin dolara vatandaşlık 

Yabancılara konut satışı yoluyla vatandaşlık verilmesi ilk olarak Ocak 2017’de Resmi Gazete’de yayımlanarak hayata geçti. O dönemki yönetmeliğe göre şu şartlar sunulmuştu: 

1. En az 1 milyon dolar tutarındaki taşınmazı üç yıl satmamak şerhiyle satın alan 
2. En az 2 milyon tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Ekonomi Bakanlığı’nca tespit edilen
3. En az 100 kişilik istihdam oluşturduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca tespit edilen
4. En az 3 milyon dolar tutarında mevduatı üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nca tespit edilen
5. En az 3 milyon dolar tutarında tahvil gibi devlet borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine Müsteşarlığı’nca tespit edilen 

Söz konusu uygulama 19 Eylül 2018 itibariyle kolaylaştırılarak şu değişiklikler yapıldı:

1.  Bir milyon dolarlık taşınmaz satın alınması koşulu 250 bin dolara düşürüldü ve şu detaylar eklendi: 

        - Söz konusu 250 bin Amerikan dolarının yerine döviz ya da Türk Lirası kullanılabilecek
        - Tapu kayıtlarına “üç yıl satılmayacak” şerhi düşülecek 
        - Kat mülkiyeti ya da kat irtifakı kurulmuş olacak
        - Söz konusu meblağ peşin olarak yatırılacak 
        - Satışın vaat edildiğine dair noterden düzenlenen sözleşmenin üç yıl süreyle devri ve terki yapılamayacak
        - Tüm bu şartlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca tespit edilecek. 

2.  En az 500 bin Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nca tespit edilen
3.  En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nca tespit edilen
4.  En az 500 bin dolar veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında mevduatı üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nca tespit edilen
5.  En az 500 bin dolar veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında Devlet borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca tespit edilen

Dünyada nasıl uygulanıyor?

İngiltere: 2,57 milyon dolarlık devlet tahvili, sermaye payı ya da İngiltere merkezli şirketlerden kredi alan kişiler üç yıl boyunca oturma izni alabiliyor. Vatandaşlık alınması için ise ülkede 6 yılın geçirilmesi gerek. 

Malta: Ulusal Kalkınma Fonu’na 650 bin Euro katkı, devlet tahvillerine 150 bin Euro yatırım ya da en az 350 bin dolarlık konut alımından birini gerçekleştirenler vatandaşlık alabiliyor. 

Kanada: 800 bin dolar karşılığında vatandaşlık alınabiliyor. Ancak bir şirkette yöneticilik tecrübesi, başvuran kişinin ve eşinin net 1,6 milyon dolar üzerinde geliri olması ve söz konusu yatırımın beş yıl boyunca devam etmesi şartı konuluyor. 

Bulgaristan: Devlet tahvillerine 593 bin dolar yatırım yapanlar vatandaşlık hakkı kazanıyor.

İspanya: 580 bin dolar karşılığında verilen “Altın Vize” kapsamında en az 500 bin euroluk emlak yatırımı, İspanyol şirketlerden 1 milyon euroluk hisse alımı, bir İspanyol bankasında 1 milyon euroluk hesap, devlet tahvillerine 2 milyon euroluk yatırım seçeneklerinden biri yapılabilir. Vatandaşlığa başvurma hakkı ise 10 yıl sonra geliyor 

ABD: ABD vatandaşlığı için gereken minimum 500 bin dolar ise az gelişmiş bölgelere ya da işsizliğin yüksek olduğu şirketlere yatırım yapılması ve Amerikan ticari şirketlerine 1 milyon dolarlık doğrudan yatırım yapılmasını kapsıyor. Yatırımların “sürekli oturma izni” alınana kadar devam etmesi gerekiyor. Bu da genellikle 4 yıl sürüyor.