Sibirya’nın karlı dağları arasında kalan 750 kişilik Hani köyündeki hastalar, hastane trenlerin yılda yalnızca bir kez ayaklarına gelişi için gün sayıyor. Tren geldiği gün sabahın erken saatlerinde kalkıp -20 derecelerde uzun sıralar halinde saatlerce trenin kapılarını açmasını bekleyen bu insanlar, sabırsızlıkla bekledikleri tedaviyi ancak burada görebiliyor.
Sibirya’nın ücra köşelerindeki köy ve kasabaların can damarı olan “Matvey Mudrov” hastane treni, sekiz vagondan oluşan ve tüm giderleri Moskova hükümeti tarafından karşılanan bir klinik görevi görüyor. Bu klinikte, aralarında birer kardiyolog, jinekolog, psikolog, göz doktoru, nörolog ve kimya uzmanının olduğu 12 ila 15 doktorun gözetimi altındaki muayene odaları ve temel tıbbi ekipmanlar bulunuyor.
Bir köyden diğerine
Rus Demiryolları Şirketi, adını ülkedeki klinik uygulamaların temeline katkıda bulunan 19. yüzyıl Rus doktoru Matvey Mudrov’dan alan bu tren üzerine çalışmalar yapıyor. Bir köyden diğerine geçerek 8 farklı istasyonda durup buralardaki hastalara hizmet veren sağlık Matvey Mudrov, Rusya'nın en ırak doğu bölgelerinde binlerce kilometre yol kat ediyor.
Tüm tıbbi branşlara bakan yalnızca bir doktoru olan ve Sovyet döneminden kalan ekipmanların kullanıldığı küçük bir klinik hariç hiçbir sağlık hizmetine sahip olmayan Hani köyü, söz konusu köylerden yalnızca bir tanesi. Buraya en yakın sağlık merkezinin 20 saat tren yolculuğuyla gidilen Neryungri şehrinde olduğu düşünüldüğünde, Matvey Mudrov treni, bu köy halkının tek dayanağı ve hayat kaynağı haline gelmiş durumda. Öyle ki, bu köyde cesetlerin konulacağı bir morg ya da ölüm belgelerini imzalamakla yetkili bir doktor dahi bulunmuyor. Maalesef bu cesetler de yetkililerin gerekli önlemleri alması için tren istasyonunun yanındaki eski bir depoda trenin gelişini bekliyor…
Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana geliştirilmeyen ve gelişmekte olan ülkelerinkiyle eşit seviyede yer alan Rus sağlık hizmetlerinin artık modernize edilmesi gerekiyor. Sağlık treni fikri, bu konuda yalnızca mütevazi bir girişim olarak kalıyor.
Tren, Baykal Gölü'nden Amur Nehri'ne kadar uzanan Baykal-Amur Demiryolu Hattı’nda seyrediyor. 4 bin 300 km uzunluğundaki bu hat, Trans Sibirya Demiryolu Hattı’na 650 kilometre paralel uzanıyor. İnşası 1980'lerde tamamlanan bu boru hattının, Sovyet döneminde tamamlanan son büyük altyapı projesi olduğu biliniyor.
Sovyet Lider Leonid Brejnev, Baykal-Amur Demiryolu Hattı inşası sorumluluğunun büyük bir kısmını, Komünist Partisi'nin gençlik yapılanması olan Komsomol’a devretmişti. Böylece 1974 ve 1984 yılları arasındaki inşaatta yarım milyon insan çalışmıştı. Zirâ o zamanın gençleri böyle ulusal bir projeye dâhil olmaktan gurur duyuyordu; aldıkları maaş ise ortalama maaşların nerdeyse üç katıydı. Burada çalışarak aynı zamanda, üç yıl içinde bir araba satın almalarını sağlayacak olan kuponlar da elde etmiş oluyorlardı.
Sovyetler Birliği 1991’de çatlamaya başladığı sırada, bu tren hattının geliştirilmesi ve bakımı için gerekli kaynaklar yetersiz kaldı. Bu bölge; alkolizm, yoksulluk ve marjinalleştirmenin pençesine düştüğünde ise halkının çoğu tarafından terk edildi. Yalnızca sayılı aileler, kışın -50 derecelere şahitlik eden bu sert ve acımasız yerde yaşamaya devam etti.
Ulaşım noktası
Sağlık treni vagonlarının, cerrahi operasyonları bir kenara koyun, basit tıbbi müdahaleler için bile yeteri kadar ekipmanı yok. Ancak buradaki doktorlar, hastalara teşhis koyup tedavi için reçete yazabiliyor. Tüm bunlara rağmen, ırak köylerdeki insanların ülkenin diğer bölgeleriyle bağlantısı haline gelen bu tren, buralardan geçerek bile bir yaşam belirtisi gösteriyor.
Birçok hasta; kan ve idrar analiz laboratuvarı, birer EKG ve EEG cihazı, ultrason cihazı ve X-RAY cihazının bulunduğu sağlık treni personelinin nezaketi ve yeterliliğinden oldukça memnun.
Habarovsk şehrinde yaşayan ve buradaki bir hastanede çalışan Matvey Mudrov personeli, 12 saatlik vardiyayla iki hafta boyunca trende çalışıyor; iki hafta ise tatil yapıyor. Monoton bir hayatın hüküm sürdüğü trenin mutfağından günde üç öğün yemek çıkıyor. Hizmetlerine geri dönmek için yemeklerini kısa sürede bitiren doktorlara aynı zamanda geçtikleri köylerin sakinleri de kendi hazırladıkları yiyeceklerden hediye ediyor.
Matvey Mudrov’un istasyonlarda durma süreleri, bu köylerin nüfusuna ve verilen hizmetlerin içeriğine göre bir ila üç gün arasında değişiyor. Doktorların günde 150 kişiye hizmet verdiği tren, her sene yaklaşık 15 bin hastaya kucak açıyor.
Sibirya’da çalışan bir diğer sağlık trenine ise, ünlü bir rahip ve 2. Dünya Savaşı sırasında Krasnoyarsk’ta çalışan bir doktor olan Saint Lukas’ın ismi verilmiş. Saint Lukas, her yıl 10 ay boyunca 75 istasyonu ziyaret ediyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Elif Turan
independentarabia.com/node/87486
