The Independent, popüler bilim haberciliğinde dünyanın en önde gelen ana akım medya mecralarından biri kabul ediliyor.
Alanında uzman bilim muhabirlerinden Harry Cockburn genetik ve biyoloji haberlerini üstlenirken, Andrew Griffin ve Anthony Cuthbertson da uzay ve teknoloji haberleriyle öne çıkıyor. Üç bilim muhabirine yaşam servisinden Jane Dalton ve Alessio Perrone yardımcı oluyor.
Bilim dünyasındaki önemli gelişmelerin neredeyse hiçbirini kaçırmayan ekip, 2019 boyunca çok iyi iş çıkardı. Biz de Independent Türkçe olarak yayına başladığımız günden itibaren bilim çevirilerine özen gösterdik. Uzmanlık ve dikkat isteyen bilim çevirilerinde hem teknik açıdan güvenilir olmaya hem de terimlere boğulmadan haberlerimizi anlaşılır kılmaya çalıştık.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bu noktada bilim haberleri çevirmenimiz Umut Can Yıldız övgüyü hak ediyor. Bizler de bu haberlerin editörlüğünü yaparken söz konusu literatürü tarayarak kendimizi geliştirmeye çalıştık.
Elbette listeye girenler dışında da göze çarpan çok sayıda haber oldu. Hepsini burada anamasak da NASA'nın keşfettiği "yaşanılabilir" gezegen GJ 357 d ve yine NASA'nın açıkladığı ilk kara delik fotoğrafı ile 5 bin yıllık sakızdan insan genomu elde edilmesi haberlerini ilk akla gelenler olarak sıralamış olalım.
Mars'a dair gelişmeler üç haberle listeyi domine ederken Çin'de geliştirilen ilk insan-maymun kimerası, sadece bilim haberleri içinde değil 2019 boyunca Independent Türkçe'nin yayımladığı tüm içerikler içinde en çok okunan haber oldu.
İşte en çok okunan 10 bilim haberi...
10- Avrupa’nın altında Grönland büyüklüğünde "kayıp kıta" keşfedildi
Bilim insanları, iklim değişikliğine dair yürüttükleri çalışma kapsamında Grönland’ı bir süredir radarla tarıyor. Bu nedenle Danimarka’ya bağlı buzul bölgesi, son zamanlarda The Independent da dahil, çeşitli basın mecralarında farklı farklı haberlerle kendine geniş yer buldu. Ancak Adria'nın keşfi tüm bu Grönland haberleri arasında en şaşırtıcısı olmasıyla öne çıktı.
"Bilim insanları Dünya'nın iç katmanlarına batmaya devam eden ancak topraklarının bir kısmı hala görünür durumda olan yeni bir kıta keşfetti. Utrecht Üniversitesi'nden araştırmacıların ortaya çıkardığı ve 200 milyon yıl önce Kuzey Afrika'dan kopmuş kıtasal kabuk parçasına, Adriyatik bölgesinde bulunması sebebiyle Büyük Adria (Greater Adria) ismi verildi."
9- NASA’nın Mars’taki keşif aracından büyüleyici “selfie”
Curiosity’nin 2012’de Mars’a varışı, gezegenimizde büyük bir coşkuyla karşılanmıştı. Kendisinden yıllar önce gezegene inen Opportunity’nin “ölümüyle” yalnız kalan minik araç, Mars’a dair sorularımızı tek başına cevaplamaya çalışıyor. Listemize onun keşiflerine dair iki haber girdi. Çektiği ıssız selfi, 9. sıraya yerleşti.
"NASA’nın keşif aracı, Kızıl Gezegen’deki olası yaşam belirtilerini tespit etmek için toprak örneklerini toplarken “selfie” çekti. Nefes kesen fotoğraf, kil açısından zengin Glen Etive kraterinde ilk kez kimyasal deney yapıldığını gösteriyor. Bilim insanları buradaki kayaç örneklerinde milyarlarca yıldır çıkarılmayı bekleyen bakteriyel yaşam kalıntıları görmeyi umuyor."
8- Polonya'daki bir nükleer deposunda yamyam karıncalar bulundu
Nükleer ve yamyamlık, bize kıyamet senaryolarını ve popüler zombi dizilerini çağrıştıran iki kelime. Tabii hayalimizde canlanan imgelerde karıncalar yok. Belki de bu kelimelerin başlıkta bir araya gelmesi okurların dikkatini çekti. Böylece Harry Cockburn'ün geçen ay yaptığı haber, listemize 8. sıradan da olsa girmeyi başardı.
"Polonya'da Sovyet sonrası bir nükleer deposuna düşen karınca kolonisi yıllarca hayatta kalmayı başardı. Araştırmacılar koloninin, stratejik biçimde kendi türünün zayıf düşen mensuplarını yiyerek hayatta kaldığına inanıyor."
7- Elon Musk, Mars'a nükleer atma çağrısını yineledi
Okurlar, Elon Musk'a dair haberlere yıl boyunca ilgi gösterdi. Buna bir de Mars'a karşı genel merağı eklediğimizde bu haberin 7. sırada yer alması hiç de şaşırtıcı olmamalı. Musk’ın ve SpaceX’teki bilim insanlarının Kızıl Gezegen’i ısıtmak için çılgın fikirleri var. Bunlardan biri Mars yörüngesine devasa bir ayna koymak, daha ürkütücü olansa bu haberde...
"Elon Musk, Mars'ı insanların yaşamasına uygun hale getirmek için gezegenin nükleer silahlarla bombalanması yönündeki çağrısını yineledi. Mars'ı yaşanabilir kılma fikrini ilk defa 2014'te dile getiren SpaceX şirketinin patronu, gezegenin kutuplarında nükleer bombalar patlatmanın buz örtüsünü eriteceğini ve gezegeni insanların rahatlıkla yaşayabileceği kadar ısıtacağını öne sürmüştü."
6- Bildiğiniz her şeyi unutun: Astronomlara göre evreni kavrayışımız külliyen yanlış
Çarpıcı başlığıyla dikkat çeken bu Andrew Griffin haberinin çevirisi, "kapalı evren", "açık evren" gibi konuyla yakından ilgilenenlerin bile zaman zaman kafasını karıştıran terimleriyle bizi epeyce zorladı. "Kozmolojinin olası bir krizi"ni işaret eden haberi hakkıyla çevirebilmiş olduğumuzu umuyoruz.
"Yeni bir makaleye göre evrenimizin şeklini, boyutunu ve uzak geçmişini yüksek hassasiyetle belirlemeyi hedefleyen Planck Uzay Teleskobu'ndan elde edilen son veriler; fizik bilgimizdeki bazı şeylerin yanlış olabileceğini ortaya koydu. Şu anda bilim insanlarının büyük çoğunluğu, evrenin "düz" olduğunu düşünüyor. Ancak araştırmacılar, evrenin "kapalı" bir geometriye sahip olabileceğini söylüyor."
5- Google dünyayı değiştirecek keşfi duyurdu: “Kuantum üstünlüğüne ulaştık”
Kuantum üstünlüğü, belki de bir zamanlar fanteziden ibaretti. Şimdiyse birçok kişi onu "an meselesi" olarak görüyor. Bu nedenle kuantum dünyasının gelişmelerini yakından takip ediyorlar. Milyarderler, kuantum bilgisayar üretmek için yarışırken okurlarımız da bu yarışın sonucunu heyecanla bekliyor. O nedenle Google'ın son iddiası, en çok okunan 5. bilim haberi oldu.
"Google araştırmacıları, bir süredir devam eden söylentilere "son noktayı" koydu ve kuantum üstünlüğüne ulaştıklarını iddia etti. 23 Ekim’de Nature’da yayımlanan çalışmada, araştırmacıların geliştirdiği Sycamore ismiyle bilinen kuantum bilgisayar, klasik bir sistemde yaklaşık 10 bin yıl sürecek işlemi 200 saniyede tamamlayabiliyor."
4- Ölümcül hasta bilim insanı kendini dünyanın "ilk tam cyborg'una" dönüştürdü
Listenin 4. sırasında ölümcül hastalığıyla robotiğe tutunarak mücadele eden bir bilim insanı var. Aslında bu konuya Stephen Hawking’ten aşinayız. Hawking de ALS hastalığıyla teknolojiyle bütünleşerek mücadele ediyordu. Ancak Dr. Scott-Morgan’ın bir farkı var. O tamamen “cyborg” olmayı hedefliyor.
"Dr. Peter Scott-Morgan, 2017'de ALS tanısı konduktan sonra kaderine boyun eğmeyi reddedip ömrünü teknolojiyle uzatmaya karar verdi. 61 yaşındaki Scott-Morgan, vücudunda ve beyninde yapacağı geliştirmelerle 13,8 milyar yıl boyunca yaratılan en gelişmiş sibernetik insan organizması olmayı planladığını açıkladı."
3- Mars'ta beklenmedik oksijen dalgalanmaları keşfedildi
Üçüncü kez Mars’ta ve yeniden Andrew Griffin'le birlikteyiz. Curiosity ve maceraları, listemizin üçünü sırasına yerleşmeyi başardı. Birçok astronoma göre insan uygarlığının dinozorlara benzer bir yokoluştan kurtulması için çok gezegenli bir uygarlık olması şart. Bu nedenle Mars'taki yalnız kovboy, gündemimizi çok uzun süre meşgul edecek gibi görünüyor.
"NASA, Mars’taki oksijende beklenmedik ve açıklanamayan değişimler keşfetti. Gazın miktarı rastgele yükselip alçalıyor gibi görünüyor ve bilim insanları bunun nedenini bilmiyor. Araştırmacılar bu buguya o kadar şaşırdı ki ölçüm yaptıkları aracın bozulmuş olabileceğini düşündü. Ancak cihaz düzgün çalışıyordu. Mars atmosferine dair bildiklerimize dayanan diğer olası açıklamalar da değerlendirildi ancak hiçbiri geçerli değildi."
2- Hamam böceklerini öldürmek imkansızlaşıyor
"Kara haber tez duyulur" derler. Hamam böceklerinin henüz karşılaşmadıkları ilaçlara bile bağışıklık kazanmakta oldukları haberi sanıyoruz bu kontenjandan "yürüdü". Alessio Perone'nin haberinin yılın en çok okunan ikinci bilim haberi olması adeta bu canlılara duyulan "antipati"nin bir nişanesi gibiydi.
"Hamam böcekleri kimyasallarla öldürülemeyecek şekilde hızla evrimleşiyor. Purdue Üniversitesi’nden araştırmacılara göre hamam böcekleri ve yavruları böcek ilaçlarına karşı bağışıklık kazanıyor. Ancak en önemlisi bu böcekler hiç maruz kalmadıkları ilaçlara karşı da direnç geliştirebiliyor."
1- Dünyanın ilk insan-maymun kimerası Çin’de yapıldı
Geldik listenin birinci sırasına... Listenin zirvesinde Jane Dalton'ın haberi yer alıyor. Bilim kurgu filmleriyle hayatımıza giren melez ve mutant karakterler, benzer bilimsel konulara ilgiyi de artırmış gibi görünüyor. Kimeralar, Yunan mitolojisinde tek bir vücutta çeşitli canlıların uzuvlarına sahip, ağzından ateş püskürten yaratıklara deniyor. Ama bilim dünyasında farklı bir karşılığı var: Vücudunda farklı türlerin zigotundan türeyen hücre popülasyonuna sahip bireyler. Etik yönleriyle de tartışılan bu olgu genetikçilerin en önemli hedefleri arasında yer almanın yanı sıra okurun da yoğun ilgisini çekti. "İnsan-maymun kimerası" haberi büyük bir sürprizle, sadece bilim kategorisinde değil sitenin tüm içerikleri arasında birinci sırayı kaptı.
"Bilim insanları Çin’deki bir laboratuvarda dünyanın ilk insan-maymun kimerasını oluşturduklarını söyledi. Ekip her türden dokuyu ortaya çıkarma imkanı bulunan insan kök hücrelerini bir maymun embriyosuna enjekte ettiklerini açıkladı."
2020'de yine çığır açan gelişmeler ve heyecan yaratan bilim haberleriyle görüşmek üzere...
© The Independentturkish
