Bugüne kadar yeni yılda, doğum günlerinde, yıl dönümlerinde, bayramlarda kaç süveteri, gömleği, tişörtü, şalı, atkıyı hediye olarak aldığınızı düşünün…
Şimdi de bu hediyelerin atılmadan, birine verilmeden ya da “eskiye” çıkmadan önce kaç kez giyildiğini tahmin edin.
Yenilenebilir ekonomi üzerine çalışmalar yapan Ellen McArthur Vakfı’nın verilerine göre her saniye bir çöp kamyonu dolusu kıyafet yakılıyor ya da çöp toplama alanlarına gönderiliyor.
Ortalama bir tüketici, 2014 yılında 2000 yılına kıyasla yüzde 60 daha fazla kıyafet satın aldı. Ancak bunların yarısı dolabında kaldı.
World Resources Institute araştırmacıları Deborah Drew ve Elizabeth Reichart’ın Dünya Ekonomi Forumu için hazırladıkları rapora göre sektördeki hemen hemen her iş modeli, ucuz ve çabuk tüketilen “hızlı moda” üzerine kurulu.
Kıyafet üretiminin son 14 yılda yaklaşık iki katına çıktığını belirten Ellen McArthur Vakfı, orta sınıf nüfusundaki artışı ve gelişmiş ekonomilerde kişi başına satışların artmasını bu duruma gerekçe olarak gösteriyor.
2050’ye kadar küresel gayri safi yurtiçi hasılada oluşması beklenen yüzde 400’lük artışın, kıyafet talebini aşırı artıracağı ifade ediliyor. Drew ve Reichart’a göre bu durum felaket senaryosundan çok fırsata çevrilebilir.
Moda endüstrisinin çevresel ve sosyal problemleri gündeme taşıması, 2030’a kadar 192 milyar dolarlık bir kaynak sağlayabilir. Şu anda endüstrinin görmezden gelinen yıllık değeri 400 milyar dolar.
Kot pantolonunun otomobilden daha çok kirlettiği dünya
Konunun çevresel faktörlerine bakıldığında da çarpıcı örnekler karşımıza çıkıyor.
Bir kot pantolonun üretiminde ortaya çıkan sera gazları, 130 kilometre yol yapan bir otomobilinkinden fazla.
Biyolojik olarak doğada çözünen kumaştan yapılmayan ve atılan kıyafetler, çöp toplama alanlarında 200 yıl kalabiliyor.
Pamuklu bir tişörtü üretmek için kullanılan 2 bin 700 litre su, ortalama bir insanın iki buçuk yıllık içme suyu ihtiyacını karşılayabilir.
"3,5 kat daha fazla çalışmalılar"
Araştırmasının sosyal boyutlarını da açıklayan World Resources Institute, Türkiye’ye de yer verdi.
ABD Çalışma Bakanlığı’nın araştırmasına göre Türkiye’nin yanı sıra Arjantin, Bangladeş, Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya ve Filipinler, moda sektörünün istihdam yarattığı kadar “kaçak işçiliğe” de alan açtığı ülkelerin başında.
Kâr amacı gütmeyen kuruluş Remake’in verilerine göre giydiklerimizi yapanların sayısı küresel çapta 75 milyon. Bu sayının yüzde 80’ini 18-24 yaş arası kadınlar oluşturuyor.
Bangladeş’te giyim sektöründe çalışanlar ayda 96 dolar kazanıyor. Bu kişiler temel ihtiyaçlarını karşılayan bir hayata sahip olması için ortalama birinde 3 buçuk kat daha fazla çalışması lazım.
