Bilim insanları Venüs'ün atmosferinde yaşam belirtisi sayılan iki gazın varlığına dair belirtiler saptadı. İki ayrı araştırma ekibinin yürüttüğü çalışmalar, gezegenin yaşama ev sahipliği yapıp yapmadığı tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı. 

Yüzey sıcaklığı 450 dereceye varan, Dünya'dan 90 katı fazla atmosfer basıncına sahip olan Venüs'ün bir yaşam formu barındırmadığı düşünülüyor. 

Fakat 2020'de gezegende fosfin gazının saptanması, bazı bilim insanlarının bu düşünceyi sorgulamasına yol açmıştı. Dünya'da oksijensiz ortamlarda yaşayan mikropların ürettiği fosfin, karasal gezegenlerde yaşamın işareti sayılıyor.

Ancak 2020'deki tespitin ardından yapılan gözlemlerde Venüs atmosferinde fosfine rastlanmaması, bu bulguyu sorgulamaya açmıştı. 

Tartışmayı sona erdirmek isteyen bilim insanları, ABD'nin Hawaii eyaletindeki James Clerk Maxwell Teleskobu'yla (JCMT) Venüs'ü farklı zamanlarda gözlemledi. 

Araştırmacılar Venüs'ün bulutlarında fosfin belirtileri tespit etti.

JCMT-Venüs Projesi kapsamında yapılan gözlemlerin ardından bilim insanları, gezegendeki fosfin miktarının zaman içinde değiştiğini öne sürdü. 2020'den sonraki incelemelerde gaz moleküllerinin saptanmaması bundan kaynaklanıyor olabilir. 

Royal Astronomical Society'nin yıllık düzenlenen Ulusal Astronomi Toplantısı'nda sunulan çalışmada yer alan Dr. Dave Clements "Bulgularımız, atmosfer Güneş ışığına boğulduğunda fosfinin yok olduğuna işaret ediyor" diyor. 

Söyleyebileceğimiz tek şey fosfinin orada olduğu. Onu neyin ürettiğini bilmiyoruz. Anlamadığımız bir kimyasal durum olabilir. Belki yaşamdan kaynaklanıyor olabilir.

Öte yandan çalışmada ön bulgular aktarılıyor ve araştırma ekibi, gazın varlığının kesin bir şekilde tespiti için gözlemleri sürdürüyor. 

Bunun yanı sıra fosfinin varlığının kanıtlanması, Venüs'te yaşam olduğu anlamına gelmek zorunda değil. Bilim insanları gazın gezegende bulunmasının farklı şekillerde açıklanabileceğini ifade ediyor. 

Dr. Clements, Venüs atmosferindeki su ve kükürt dioksit miktarının da zaman içinde değiştiğini fakat bunun nedenini bilmediklerini söylüyor:

Venüs'ün atmosferinde bir dizi tuhaflık var. Fosfin sadece yeni gördüklerimizden biri.

Gezegenin atmosferindeki çeşitli molekülleri araştıran JCMT-Venüs Projesi kapsamında yürütülen ve aynı toplantıda sunulan başka bir araştırmadaysa Venüs'te amonyağın varlığına dair bulgular edinildi.

Karasal gezegenlerde kaynağı yaşam olmayan amonyağa kayda değer miktarlarda rastlanmadığı için bu gözlem de Venüs'te yaşam olduğu anlamına gelebilir. Fakat fosfin gibi amonyağın da farklı bir açıklaması olabilir. 

Ayrıca araştırmacılar amonyağın varlığının henüz kesin bir şekilde kanıtlanmadığını söylüyor. Çalışmada yer alan Prof. Jane Greaves şu ifadeleri kullanılıyor:

Bu bulguların her ikisini de doğrulasak bile bu, sihirli mikropları bulduğumuzun ve bugün orada yaşadıklarının kanıtı değil.

Bu moleküllerin varlığının kanıtlanması zorlu bir süreç olduğu için çalışmalarda elde edilen bulguların doğrulanması zaman alıyor. Araştırmacılar hatalı bir sonuç çıkmaması bu gözlemlerle edinilen verileri detaylıca analiz ediyor ve yeni gözlemler yapmayı planlıyor. 

Independent Türkçe, IFL Science, Guardian, JCMT-Venüs Projesi

Derleyen: Büşra Ağaç