ABD Başkanı Joe Biden'ın mayıs ayı sonunda ortaya attığı, ancak bir türlü hayata geçirilemeyen önerisi ışığında, arabulucuların ateşkesin önündeki ‘engelleri’ aşma çabalarına paralel olarak Gazze Şeridi'ndeki savaşı durdurmak için ‘ertesi gün’ senaryoları ortaya çıkmaya devam ediyor.

İsrail'den yapılan açıklamalara ve Batılı raporlara göre son senaryolar, Kahire ile Tel Aviv arasında Refah Sınır Kapısı’nın başka bir yere taşınması, Gazze Şeridi'nin uluslararası güçlere devredilmesi ve Hamas'a alternatif grupların eğitilmesi konularında bir anlaşmaya varılması yönündeydi. Ancak bu senaryolar, Mısır ve Filistin tarafından reddedildi.

Şarku’l Avsat'ın görüştüğü ve aralarında iki eski diplomatın da bulunduğu Arap uzmanlar, arabulucuların temaslarıyla aynı zamana denk gelen bu senaryoların art arda sunulmasını, diğer tarafların pozisyonlarını öğrenmek için bir ‘test balonu’ olarak görse de bunları, ateşkese gidilmesi ve 9 aydır devam eden savaşın sona erdirilmesi önünde ‘engel’ olarak değerlendirdi.

Girişimler ve engeller

Mısırlı üst düzey bir kaynak pazar günü Kahire el-İhbariyye televizyon kanalına yaptığı açıklamada, ülkesinin ‘ateşkes anlaşmasının önündeki engelleri aşmak için son saatlerde İsrail ve Filistinli gruplarla temaslarını yoğunlaştırdığını’ kaydetti.

Kaynak, “Mısır, tüm taraflara esirlerin iadesi ve Gazze Şeridi'nde devam eden askeri operasyonun durdurulmasının, kalıcı bir ateşkes anlaşması ve esir takası yoluyla olması gerektiğini bildirdi” dedi.

Kaynak engelleri açıklamadı, ancak ‘Kahire'nin herhangi bir Mısır kuvvetinin Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğini’ doğruladı. Kaynak ayrıca, ‘devam eden askeri operasyondan sonra Gazze Şeridi içindeki durumun düzenlenmesinin Filistinlilerin meselesi olduğunu’ belirtti.

Kaynak, ‘Refah Sınır Kapısı’nın İsrail tarafından denetlenmesine yönelik herhangi bir görüşmeyi reddeden Mısır'ın, İsrail ordusunun sınır kapısının Filistin tarafından tamamen çekilmesi konusundaki ısrarını’ vurguladı.

Bu arada Kahire el-İhbariyye televizyon kanalı, Mısırlı bir güvenlik kaynağının ‘Kahire'den Refah Sınır Kapısı’nın taşınmasına ya da İsrail'in Kerem Şalom yakınlarında yeni bir sınır kapısı inşa edilmesine onay çıkmadığını’ söylediğini aktardı.

Diğer yandan pazar günü Filistin resmi haber ajansı WAFA’nın bildirdiğine göre, Filistin Devlet Başkanlığı Sözcüsü Nebil Ebu Rudeyne, ‘Gazze Şeridi'ni uluslararası güçlere teslim etmeye çağıran İsrail açıklamaları’ olarak tanımladığı görüşlere yanıt olarak, Filistin topraklarında herhangi bir yabancı gücün varlığının ‘meşruiyeti olmadığını’ açıkladı. Ebu Rudeyne, Gazze Şeridi'nin işlerini yönetmeye karar verenlerin Filistinliler olduğunu vurguladı.

İngiliz Financial Times gazetesi, ‘İsrail'in savaştan sonra hayal ettiği model olarak Hamas'a alternatif bir grup yetiştirmek için pilot program yürüttüğünü’ bildirirken, Hamas geçtiğimiz günlerde ‘hiçbir tarafın Gazze Şeridi'nin geleceğine müdahale etmesine izin vermeyeceğini ve Filistinlilerin kaderi ve geleceğiyle oynamaya çalışan İsrail işgalinin elini keseceğini’ belirtti.

Han Yunus'ta sivrisinek ve böceklerden korunmak için yakılan ateşin yanından geçen Filistinliler (Reuters)Han Yunus'ta sivrisinek ve böceklerden korunmak için yakılan ateşin yanından geçen Filistinliler (Reuters)

Müzakerelerin önündeki engeller

Mısır eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Haridi, Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, tarafların birbirlerinin kartlarını ortaya çıkarmak için ‘test balonları’ sunduğunu ve ‘bir anlaşmaya varılacağına dair hiçbir işaret olmadığı için müzakerelerdeki çıkmazı arttıracaklarına’ inandığını söyledi.

Gazze'deki savaşın ertesi günü, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun savaşı sürdürme ve Hamas'ı Gazze Şeridi'nin yönetiminden dışlama ısrarı ile Hamas'ı ortadan kaldırma vaatleri, Hamas'ın ise İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi, savaşın kalıcı olarak sona erdirilmesi ve yeniden inşanın başlatılmasında ısrar etmesi nedeniyle belirsizliklerle dolu.

Filistin'in eski Kahire Büyükelçisi Berakat el-Ferra, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, “Bu senaryolar Netanyahu'nun arabulucuların savaşı durdurmayı reddetmesini aşma girişimlerinin önüne yeni engeller koyma amacına hizmet ediyor” değerlendirmesinde bulundu.

“Ayıyı avlamadan önce postu için savaşırlar” atasözünü hatırlatan Ferra, “Araplar tarafından kabul edilmeyecek senaryolardan bahsetmeden önce savaş durdurulmalıdır” görüşünü dile getirdi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 12 Haziran'da, Washington'un ‘yönetim, güvenlik ve yeniden yapılanmanın nasıl olacağına dair somut fikirler de dahil olmak üzere ertesi gün planının temel unsurlarını önümüzdeki haftalarda sunma’ niyetini açıkladı.

Stratejik ve askeri uzman Tümgeneral Adil el-Umde, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu senaryoların arabulucuların çabalarını engellemeye yönelik olduğunu, özellikle de Netanyahu'nun savaşı uzatma hedefiyle uyumlu olduğunu söyledi. El-Umde, söz konusu fikirlerin Araplar tarafından kabul edilmesini ihtimal dışı olarak niteledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Ürdünlü siyasi analist Salah el-Abbadi, “İsrail tarafı, Refah Sınır Kapısı’nı yönetme yetkisi ya da Gazze Şeridi'nin idaresi konusunda arabulucuların çabalarını zorlaştırmaya çalışıyor” diyerek, İsrail'in senaryolarını Araplar için kabul edilemez ve uygulanması imkânsız olarak nitelendirdi.

Abbadi, “Arap ülkeleri, Gazze Şeridi'ndeki sorunun bir parçası olmayı reddederken, İsrail ordu güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesine yol açacak barışçıl bir çözüm arayışında. Bu görevi de Filistin halkının temsilcisi olarak Filistin Yönetimi'ne veriyorlar” ifadelerini kullandı.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

 

Şarku'l Avsat'ın haberlerine ulaşmak için tıklayın