Milyonlarca yıl önce soyları tükenen dinozorların yeniden ortaya çıkması heyecan verici olduğu kadar korkutucu bir düşünce. Bazı bilim insanları bunun mümkün olduğunu söylerken diğerleri bu ihtimalin elenmesi gerektiği görüşünde. 

Edinburgh Üniversitesi'nden paleontolog Dr. Stephen Brusatte, bunun pek mümkün görünmediğini belirterek evrimin öngörülemeyeceğini söylüyor. Bilim insanı "Doğal seçilim ileriyi planlayamaz; organizmaların anlık zorluklara adapte olması için o anda gerçekleşir" diyor.

Fosil kayıtları üzerine yapılan çalışmaların bir türün soyu tükendiğinde, bunun kalıcı olduğunu gösterdiğine işaret eden Dr. Brusatte "Bir tür ya da grup yok olduğunda bir daha geri gelmez" diye belirtiyor:

Trilobitleri ele alalım. Günümüzdeki iklimler, trilobitlerin okyanuslarda geliştiği dönemdeki iklimlere büyük ölçüde benzese de trilobitler geri dönmedi.

Londra'daki Doğa Tarihi Müzesi'nde omurgalı fosiller üzerine çalışan paleontolog Dr. Susie Maidment ise nesli tükenmiş dinozorların, Steven Spielberg'ün meşhur filmi Jurassic Park'taki gibi yeniden yaratılma ihtimalini eliyor. 

Araştırmacılar dinozor fosillerinde kan damarları ve kolajen bulsa da bu bileşenlerin içinde gerçek dinozor DNA'sı yok. Fosil kayıtlarındaki en eski DNA yaklaşık 1 milyon yıllık ve dinozorlar yaklaşık 66 milyon yıl önce yok oldu. Dr. Maidment "Dinozorlar zamanından kalma, kehribar içinde korunan sivrisinekler ve ısıran sinekler var" diye açıklıyor. 

Ancak kehribar bir şeyleri koruduğunda yumuşak dokuları değil, kabuğu koruma eğilimindedir. Yani sivrisineklerin içindeki kan kehribarda korunmaz.

DNA'nın öneminin altını çizen paleontolog "Elimizde 50 milyon yıllık, sivrisinek kanı gibi görünen bir şey var ama DNA bulamadık ve bir şeyi yeniden oluşturabilmek için DNA'ya ihtiyacımız var" diyor.

Öte yandan Northampton Üniversitesi'nden genetik bilimci Dr. Jamal Nasir dinozorların geri gelmesinin mümkün olduğunu öne sürüyor. Dr. Brusatte gibi evrimin planlanamayacağının altını çizen Dr. Nasir "Evrim büyük ölçüde stokastiktir ve illa ileriye doğru girmek zorunda değil; birden fazla yöne gidebilir" diyor. 

Dinozorların geri dönmesinin ters yönde gerçekleşme ihtimalinin daha yüksek olduğunu iddia ediyorum çünkü yapıtaşları zaten var.

Genetik bilimci bunun gerçekleşmesi için uygun koşulların sağlanması gerektiğini belirtiyor. Dr. Brusatte de bu durumda dinozorların değil ama onlara benzer canlıların tekrar ortaya çıkabileceğini düşünüyor. 

"Farklı türler aynı iklim ve çevresel faktörlerle karşı karşıya kaldığında çevrelerine uyum sağlamak için genellikle benzer özellikler geliştir" diyen paleontolog şöyle ekliyor:

Örneğin dinozorlar (kuşlar) ve memeliler (yarasalar) birbirinden bağımsız şekilde, uçabilecekleri kanatlar geliştirdi. 

Bilim insanları dinozorların soyunun aslında tükenmediğini ve kuşların dinozor soyundan geldiğinin de altını çiziyor. "Kuşlar, dinozordur ve hâlâ evrimleşiyorlar" diyen Dr. Maidment şöyle ekliyor:

Yani kesinlikle yeni kuş türlerinin evrimleştiğini göreceğiz ve bunlar yeni dinozor türleri olacak.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, Live Science

Derleyen: Büşra Ağaç