Galler’in kuzeyinde iki bin yıldan uzun süredir ayakta duran bir kale, denizin istilasına teslim olmak üzere. Arkeologlarsa, kalenin sırlarını açığa çıkarmak için zamanla yarışıyor.   

Caernarfon yakınlarında bulunan Dinas Dinlle’nin Demir Çağı’nda inşa edildiğine ve daha sonra Romalılar tarafından iskan edildiğine inanılıyor. Ancak yerleşkenin yakınındaki topraklar hızla aşınıyor ve yakında tamamen denize gömülecek.   

Çevre ve mirasın korunması için çalışan bağımsız yardım kuruluşu National Trust’a ait yerleşkede devam eden kazı çalışması da salı günü son bulacak.

Buzul tortuları birikintisinden oluşan sıra dışı bir tepeye inşa edilen korunaklı kale, denize ve Caernarfonshire kıyı ovasına bakıyor. Kale II. Dünya Savaşı’nda da korugan ve gözetleme noktası olarak kullanıldı. Son dönemlerdeyse bir golf sahasının parçasını oluşturuyordu.

Avrupa Birliği (AB) fonuyla yerleşkedeki çalışmaya öncülük eden Galler Antik ve Tarihi Anıtlar Kraliyet Komisyonu’ndan arkeologlara göre, kalenin etrafı başlangıçta tamamen duvarlarla çevriliydi. Ama batı kanadındaki surların büyük kısmı çoktan denize gömüldü.

Ekip, Ordnance Survey haritalandırmasını kullanarak, kalenin batı kanadının 20 ila 40 metresinin 1990’dan beri kayıp olduğunu anladı.

Tepenin altındaki uçurumun dibinde bulunan turba yatakları, bilim insanlarının denizin 4 bin yıl önce bir kilometre uzakta olduğunu tahmin etmesini sağladı.

Ancak bu yılın şubat ayında dikkate değer etkilerin kaydedildiği kalenin güney ucunda daha büyük seviyelerde erozyon görüldü.

Kalede sürmekte olan çalışmaların bir kısmı, iklim değişikliğinin yapı üzerindeki etkisini inceliyor.

Tarihi mirasıyla büyüleyen Filistin'deki Battir köyü

Hepsini göster 12

Tarihi mirasıyla büyüleyen Filistin'deki Battir köyü

• 1/12

  Filistin'in Beytüllahim kentinde bulunan Battir köyü, uzun uygarlık geçmişi, eşsiz kültürel mirası ve yüksek biyoçeşitliliği ile ünlenen bir yer / Fotoğraf: RFI

• 2/12

  Köy, sayısız arkeolojik ve tarihi kalıntılar, ünlü mimari anıtlar ve geleneksel tarım kalıntıları ve binalarını barındırıyor / Fotoğraf: WMF

• 3/12

  Ancak Filistin’in bu kültür mirası sistematik bir ihmale maruz kalması tarihi mirasta tahribata neden oluyor / Battir Müzesi

• 4/12

  Köyde halen geleneksel tarım teknikleri kullanılıyor / Fotoğraf: AP

• 5/12

  Battir'in uzaktan görünümü / Fotoğraf: Thisweekinpalestine

• 6/12

  Köydeki bir evin bahçesi / Fotoğraf: MNC

• 7/12

  Sulama kanalının oluşturduğu doğal havuz / Fotoğraf: Mahmiyat

• 8/12

  Battir'deki taş duvarlar binlerce yıldır sağlamlığını koruyor / WMF

• 9/12

  Battir köyünün eski görüntüsü / Fotoğraf: Vikipedi

• 10/12

  Battirli bir kadın ve geleneksel yöntemlerin kullanıldığı tarım arazisi / Fotoğraf: AFP

• 11/12

  Köydeki doğal havuzlardan biri / Fotoğraf: UNESCO

• 12/12

  Köylü çocuklar, doğal kaynak suyunun oluşturduğu havuzun keyfini çıkarıyor / Fotoğraf: AFP

Ekip, yükselen deniz seviyesinin, çölleşmenin, su taşkınlarının ve sıklaşan fırtınaların hepsinin Dinas Dinlle için “önemli zorluklar” olduğunu ve tarihi eserin erozyonunu hızlandırdığını söyledi.

Erozyon oranının doğru izlenmesini sağlamak için yerleşke lazerle tarandı ve insansız hava araçlarıyla araştırıldı.

Mevcut kazıda “çok sayıda olası zindan ve kalenin içindeki diğer sıra dışı alanlar” inceleniyor. 

Önceki arkeolojik faaliyetler ortaya Roma dönemine ait sikkeleri, bir oymacılık işi (yüzük biçiminde oyulmuş bir değerli taş) ve çanak çömlek parçaları çıkardı. Bu da, kalenin muhtemelen Britanya'nın Romalılar tarafından işgal edildiği sırada iskan edildiğini gösteriyor.  

Ekip “Kale içinde yer alan dikkat çekici, sivri taşların bir binanın ya da kulenin kalıntıları olma ihtimali var. Bu bir Roma deniz feneri olabilir mi? Bu ünlü yerleşkenin erken Ortaçağ döneminde işgal edilmiş olması da pekala mümkün” dedi.

National Trust Llyn operasyonları yöneticisi Andy Godber BBC’ye yaptığı açıklamada “Dinas Dinlle, iklim değişikliğinin sahil şeridimiz için teşkil ettiği riski kısa ve öz şekilde açıklıyor” diye konuştu.  

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/science/archaeology

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken