4 soruda Sırbistan - Kosova gerginliği

Taraflar NATO'ya müdahale çağrısı yaptı

NATO'nun Kosova Gücü de (KFOR) Sırbistan-Kosova sınırında devriye düzenliyor (Reuters)

Sırbistan ve Kosova arasındaki tansiyon hafta sonu yeniden yükseldi.

Yol kapatma eylemleri düzenlenirken Kosova ve Sırbistan tarafından NATO'ya müdahale çağrıları yapıldı.

Bölgedeki gelişmeleri 4 soruda derledik.

1 - Gerginlik nasıl tırmandı?

Kosova'daki güvenlik güçleri, cumartesi günü Dejan Pantic adlı eski bir Sırp polisi gözaltına alındığını duyurdu.

Yetkililer, Pantic'in anayasal düzene saldırdığını ve terör eylemlerinde yer aldığını öne sürdü.

Bunun üzerine Sırp göstericiler, gözaltı kararını protesto için eylem yapmaya başladı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Protestocular, sınır kapılarına giden yolları kapatırken, Kosova'nın kuzeyinde görev yapan Avrupa Birliği'ne (AB) bağlı Hukukun Üstünlüğü Misyonu (EULEX) polisine ait bir zırhlı araca da cumartesi akşamı ses bombasıyla saldırı düzenlendi.

Olayda kimsenin yaralanmadığı belirtilirken yerel polis, Sırbistan sınırında kimliği belirlenemeyen bir grupla çatışma yaşandığını bildirdi.

Yol kapama eylemleri pazar günü de devam etti.

Kosova Başbakanı Albin Kurti protestocuları "suç çetesi" diye nitelerken, NATO'nun Kosova Gücü'nden (KFOR) olaya müdahale edip barikatları kaldırmasını istedi.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic de KFOR'a Sırp ordusu ve polisini Kosova'nın kuzeyine konuşlandırma talebinde bulunacaklarını belirtti.

2 - Arka planda neler yaşandı?

Kosova, Sırp nüfusun yoğun yaşadığı kuzey bölgesindeki 4 belediyede 18 Aralık'ta yapılması planlanan erken genel seçimlerden önce buradaki güvenlik güçlerinin sayısını artırmıştı.

Kosova yönetimi, bunun seçim öncesi güvenliği sağlamak amacıyla yapıldığını belirtirken, Sırbistan ise bölgede yaşayan Sırpların uzaklaştırılmak istendiğini savunmuştu.

Hafta sonu tansiyonun artmasının ardından Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, cumartesi akşamı yaptığı açıklamada, seçimlerin Nisan 2023'e ertelendiğini duyurdu.

Son aylarda Kosova ve Sırbistan arasındaki plaka tartışması da tansiyonu artıran unsurlar arasında.

Kosova hükümeti, araçlarında Sırbistan plakası bulunan Kosovalı Sırpların bunları değiştirmesini zorunlu hale getirmişti. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırp kesimlerse uygulamaya karşı çıkıyor.

Cumartesi günü gözaltına alınan eski Sırp polis Pantic de plaka kararına tepki olarak geçen ay istifa eden 600 polis arasında yer alıyor.
 


3 - Hangi ülkelerden nasıl tepkiler geldi?

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Twitter'dan yaptığı açıklamada EULEX'e saldırılara veya kuzeyde şiddet içeren suç eylemlerine müsamaha gösterilmeyeceğini belirtti.

NATO Sözcüsü Oana Lungescu da saldırıların kabul edilemez olduğunu ve sorumlulardan hesap sorulması gerektiğini söyledi.

Vucic ulusal güvenlik konseyi toplantısının ardından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

Kosova'nın kuzeyinde yaşayan, hayatta kalmak ve ailelerini korumak için mücadele eden vatandaşlarımıza 'Teslim olmak yok' mesajını gönderiyorum. Bu, devletin kararıdır ve bunu bana gelecek herkes böyle bilmelidir. Şahsi olarak ödeyeceğim bedelden endişe etmiyorum

Kurti ise Kosovalı Sırplara seslenerek "savaş çıkarmaya çalışan ve çeteleri fonlayan Vucic rejiminden uzak durun" dedi.

Sosyal medyadan yaptığı paylaşımda Kurti, "Çatışma değil barış ve ilerleme istiyoruz. Fakat saldırılara karşı tüm gücümüzü kullanarak yanıt veririz" ifadelerini kullandı.

ABD de Kosova'nın kuzeyindeki mevcut durumdan endişe duyduklarını bildirdi.

4 - İki ülke arasındaki sorunun ana nedeni nedir?

Kosova, 2008'de tek taraflı olarak Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan etmişti. Sırbistan ise ülkenin bağımsızlığını tanımayarak Kosova'nın kendi topraklarına ait olduğunu savunuyor.
 

kosova aa.jpg

Rusya, Birleşmiş Milletler'in (BM) Kosova'yı tanıma kararını veto ettiği için Priştine henüz BM üyesi statüsünü kazanamadı (AA) 


Sırbistan-Kosova gerginliğinde NATO da kilit bir rol oynamıştı. Sırp güçleriyle bağımsızlık yanlısı Kosova Kurtuluş Ordusu arasında 1998'de başlayan çatışmalar, 1999'da NATO'nun 78 gün süren operasyonuyla son bulmuştu.

Şubatta bağımsızlığının 14. yılını kutlayan Kosova, şu ana dek Türkiye, ABD, İsrail ve birçok Avrupa Birliği ülkesi de dahil 117 ülke tarafından tanınırken, Rusya, Çin, Yunanistan, Ermenistan ve Bosna Hersek gibi ülkelerse bunu reddediyor.  

AB'nin arabuluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci, ilişkilerin normalleşmesini ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanımasını amaçlıyor.

Kosova'da yaşayan 1,8 milyon kişiden yüzde 92'si Arnavut, yüzde 6'sıysa Sırp.



Independent Türkçe, Reuters, BBC, AP, Rudaw, AA, RT, CNN

DAHA FAZLA HABER OKU