Papa'nın ziyareti öncesi hükümet sokakları temizledi ve birtakım yarım kalmış projeyi tamamlamaya çalıştı. Papa'ya teşekkür ediyoruz, gelip bizim için dua etti, ama onun ziyareti, Hristiyanların yaşadığı bu zor şartlardan hiçbir şeyi değiştirmedi. Papa ülkeden gittikten sonra her şey eskisi gibi oldu. Ninova Ovası, cinay
Musul'un 18 kilometre kuzeyinde ve çoğunluğu Hristiyanlardan oluşan Tel Kaif ilçesinin nüfusu yaklaşık 215 bin.
etler, işsizlik, hizmet eksikliği ve onlarca başka sorun devam ediyor.
Musullu Hristiyan Clara Elia, Papa sonrasının şartlarını bu sözlerle anlattı.
Irak'ın ikinci büyük kenti Musul ve şehrin başkenti Ninova vilayetindeki Hristiyanlar, Papa Franciscus'in kendilerini ziyaretinin üzerinden bir buçuk yıl geçmesine rağmen, yaşam koşullarının iyileştirilmediği için Bağdat hükümetine tepki gösterdi.
Dünya çapında 1,2 milyar üyesi bulunan Katolik Kilisesi'nin ruhani lideri Papa Francis'in, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle 2020 yılı yurt dışı gezilerini iptal etmesinden 16 ay sonra ilk yurt dışı gezisini 5 -7 Mart 2021 tarihleri arasında Irak'a gerçekleştirdi.
Papa'nın ilk gezisini siyasi, ekonomik krizin ve aralıklarla çatışmalara sahne olan Ortadoğu ülkesi federatif bir sistemle yürütülen Irak'a yapması birçok kesimi şaşırtmakla birlikte ziyaret, "tarihi" olarak nitelendirildi.
Bağdat, Papa'nın Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih'in daveti üzerine ülkeyi ziyaret ettiğini açıklasa da Papa Francis, ülkeden dönüş sırasında uçakta gazetecilere verdiği demeçte, Nobel Barış ödüllü Ezidi aktivist Nadia Murad'ın kitabını (2014'te IŞİD tarafından kaçırılan Nadia Murad, kurtarıldıktan sonra yaşadıklarının anlatıldığı "The Last Girl" [Son Kız] kitabını, Papa Francis ile 2018'de ziyaretinde, kendisine hediye etmişti) okuduğunu ve kitabın kendisini derinden etkilediğini söyleyerek, Irak'ı ziyaret daveti yapılınca da teklifi kabul ettiğini dile getirdi.
Tarihte Irak'ı ziyaret eden ilk papa olma özelliğine sahip olan Papa Franciscus'ın ziyaret kapsamında, özellikle Bağdat'ta Seyyidet'ül Necat Kilisesi'ni, Zikar (Nasiriye) vilayetindeki antik Ur şehrini, Necef'te Şiilerin büyük dini merci Ali Sistani ve Ninova'da Tahir El Kubra Kilisesi ile IKB'nin başkenti Erbil'de Franso Harir Stadyumu'nda 10 bin kişinin katılımıyla gerçekleşen ihtişamlı tören ise uzun süre tartışıldı.
85 yaşındaki Papa Franciscus, ülkedeki diplomatların dahi gitmeye cesaret edemediği ve özellikle koronavirüs sürecinde bu bölgeleri ziyaret etmesi oldukça dikkat çekici olması da "savaş ve tükenmişlikle" imtihan olan bölge halkına ve bileşenlere bir minnettarlığın da sonucu olarak algılandı.
Öyle ki Irak Başbakanı Mustafa Kazımi, Papa'nın ülkeye ziyaretini hatırlatmak amacıyla 6 Mart'ı "Ulusal Hoşgörü ve Birlikte Yaşama Günü" ilan etti.
Ziyaret ettiği mekânlarda yaptığı konuşmalarda "barış, kardeşlik, tolerans ve birlikte yaşam" mesajı veren Papa'ya, ülkedeki liderler "tüm azınlıkların haklarını koruma sözü" verse de asıl sınavlarını geçen süre içerisinde ortaya koydu.
Irak İnsan Hakları Yüksek Komisyonu üyesi Ali Beyati, bu yılın mart ayında, 2003'ten önce Hristiyanların sayısının bir milyon 500 bine ulaştığını, ancak sayılarının 250 bine düştüğünü belirterek, bunların büyük çoğunluğunu da IKB'de ikamet ettiği bilgisini verdi.
Beyati, "Musul'un kurtarılmasından sonra Hristiyanların yüzde 40'ının IKB'den Ninova Ovası bölgelerine döndüğünü ancak Musul merkeze sadece 80 ailenin kaldığını" söyledi.
Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre de IŞİD'in işgaliyle Irak'ta bulunan bir milyon 500 bin Hristiyan nüfusu 400 bine düştü.
Bu toplulukta çoğunlukla Bağdat, Ninova, Duhok, Kerkük ve Erbil'de yaşamlarını sürdürüyor.
Musullu aktivist ve siviller, Papa'nın ziyaretinden sonra özellikle zorunlu hizmet ve güvenliğin sağlanması konusunda gözle görülür bir gelişme olmadığı gibi bölgedeki şartların daha da kötüleştiğini söylüyor.
Metropolit: Hristiyan topluluğu Musul'a geri dönsün!
Musul, Ninova ve Akre Keldanileri Metropoliti Başpiskopos Necip Mihail, bu yılın ocak ayında Musul'da 8 yıl aradan sonra göreve başlamasının hemen akabinde, Hristiyan topluğuna kente dönmesi çağrısında bulunarak, şehri "güvenli" bir şehir olarak nitelendirdi.
Başpiskopos Mihail, bugüne kadar sayıları 70 ila 80 arasında değişen az sayıdaki Hristiyan ailenin Musul'a geri dönmesinden duyduğu üzüntüyü dile getirerek, sözlerine şunları ekledi:
Musul'a dönen ailelerin bir kısmı ben geldikten sonra geri döndüler… Yerinden edilen Hristiyanların Musul'a dönmemelerinin nedeni, yıkılan evlerinin ve dini mekanlarının onarılamamasından kaynaklanıyor. Kentte şu anda beş kilise onarılıyor. Ninova Valiliği'nde toplam 20 kilise ise onarılmayı bekliyor. Öncelikle amacım Hristiyanları evlerine dönmeye teşvik etmek sonra da kentteki kiliselerin yeniden inşa sürecini yakından takip etmektir.
"Tarihte de Musul halkının Hristiyanlar ile sorunları olmuştur"
Independent Türkçe'ye konuşan IKB Diyanet İşleri Bakanlığı Hristiyan İşleri Daire Başkanı Halid Cemal Albir; Papa'nın Irak ve IKB'ye ziyaretini "manevi" olarak nitelendirdi.
Halid Cemal Albir, "Irak ve Kürdistan halkı ile Hristiyanlar içinde manevi bir ziyaretti. Bu nedenle bu ziyaret önem taşıdı. Papa, özellikle Hristiyanlara maddi olarak destek oldu mu, olmadı mı? Bu konuda bir bilgim yok. Bu Vatikan ile kiliseler arasındadır. Ancak Papa'nın dünyadaki Hristiyanlara yönelik faaliyet gösteren STK'larda tabiri caizse sözü geçiyor ve özellikle Musul ve Ninova Ovası'nda savaş nedeniyle tahrip olan kiliselerin restorasyonu ve insani yardımlarda katkı sunuldu. Çünkü özellikle kiliselerin restorasyonu bir nevi Hristiyanların bu bölgelere yerleşmesini sağlıyor" dedi.
"Bağdat yönetiminin, özellikle Hristiyanlar için manevi bir öneme sahip ve Papa'nın ziyaret ettiği mekanlardan biri olan; ülkenin güneyindeki antik Ur kentinde 'Hristiyan hacılar için bir mezargâh' ve ziyaret merkezinin inşa projesinin olduğunu" dile getiren Albir, Hristiyanların Papa sonrası Musul'daki varlığına dair ise, şunları söyledi:
Şimdiye kadar Musul'a dönen Hristiyanların sayısı oldukça düşüktür. Yaklaşık 20-25 aile gitti. Kaldı ki bu 20 ailede sürekli orada kalmadı. Büyük bir kısmı evlerini terk etmek zorunda kaldı. Evet kiliseler restore edildi, ediliyor da ancak sorun şu ki eskisi gibi güven yok.
Günümüzde de bir grup Hristiyanlara karşıdır. Tarihte de Musul halkının Hristiyanlar ile sorunları olmuştur. Bu anlaşmazlıklar eskilere dayanıyor. Hristiyanların nasıl bölgeden çıkartıldığını 50'li 60'lı yıllarda da tanık olduk. IŞİD'in gelişiyle de Hristiyanlar bölgeden çıkartıldı. Yani tüm bunlar Hristiyanları istikrarsız ve güvensizliğe itiyor. Hristiyanların bölgelerine dönmesi için güvenlik başta olmak üzere garanti verilmesi, mal ve mülklerinin korunması gerekiyor.
Aksi durumda geri dönmeleri çok zor. Mevcut durumda da savaş nedeniyle evleri tahrip olan ve halen onarılmayan çok sayıda kişi var. Güvenlik durumu bölgede halen istikrarsız. Bölgede Haşdi Şabi'nin varlığı özellikle de bünyesindeki Şebeklerin Hristiyan toplumuna baskı yapması da bölgeye dönmelerine engeldir.
Halid Cemal Albir; son olarak, Hristiyanların kentteki alt yapının yanı sıra, eğitim kurumlarının yetersiz olması nedeniyle bölgedeki Hristiyanların ilköğretim ve üniversite eğitimleri içinde Duhok ve IKB'ye gittiğini dile getirdi.
"Son 8 yıldır sürekli çatışma ve savaş ortamı bölgede hakimdir"
Bölgede verilen tüm barış mesajlarına rağmen sadece bu yılın temmuz ayından bu yana Ninova Ovası'nın Hemdaniye İlçesinde en az 35 Hristiyan aile evini boşalttı.
Hemdaniyeli Hristiyan gazeteci Selah Sarkis, "Bu ay içinde yerinden edilen ailelerin sayısı 30'dan fazla olmakla birlikte bu sayının artacağından şüphe yok" diyerek, nedenini ise şöyle anlattı:
Son 8 yıldır sürekli çatışma ve savaş ortamı bölgede hakimdir. Bölge son zamanlarda tanık olduğu güvenlik sorunlarının yanı sıra iş olanaklarının olmaması ve bölgedeki yeniden yapılanma eksikliğidir.
Bu yıl içerisinde Hemdaniye ilçesi yakınında kurulu Türk askeri karargâhı birçok kez füzelerle hedef alındı.
"Papa'nın ziyaretiyle sorunların çözüleceğini sandık olmadı, daha da kötüye gitti"
Savaşta evinin ciddi hasar gördüğünü dile getiren Sofya D., de 50 yaşında olduğunu ve bu yaştan sonra atalarının toprağını bırakmak istemediği için Musul'da kaldığını anlattı.
Sofya D., "Evimi son bir yıldır biraz toparlayabildim. Bunu da yurtdışındaki akrabalarımın katkısıyla ancak yapabildim. Bağdat'tan tadilat için tek kuruş verildi. Normalde yasanın çıktığını ve bizlere tazminat verileceğini söylediler ama hepsi boş çıktı. Papa'nın kentimize gelişinden sonra tüm sorunlarımızın çözüleceğini sandık olmadı durum daha da kötüye gitti" dedi.
Irak Maliye Bakanlığı, 26 Temmuz'da Ninova'daki savaş mağdurlarına tazminat olarak 19 milyar 464 milyon dinar ödenmesine karar verdi.
Independent Türkçe'nin Ninova Valiği'nden elde ettiği verilere göre, bölgede 90 bin sivilin tazminat talep etti ancak 11 bin 500'ü tazminat aldı.
Ninova Valiliği'nden adını açıklamak istemeyen bir kaynak, bölgedeki Hristiyan göçünün durdurulmaması halinde geri dönen diğer bileşenlerin de evlerini terk etmesinden endişe duyduklarını söyledi.
Kaynak, "Papa'nın gelişinden sonra evet kamplarda kalan çok sayıda göçmen harabede olsa evlerine döndü. Ancak geçen süre içerisinde merkezi hükümetin özellikle tazminatları ödememesi ve zorunlu alt yapı sorunlarının da çözülmemesiyle tekrar göç yaşandı/yaşanıyor" ifadelerini kullandı.
Musul'un 18 kilometre kuzeyinde ve çoğunluğu Hristiyanlardan oluşan Tel Kaif ilçesinin nüfusu yaklaşık 215 bin.
Tel Kaif ilçesine bağlı Alkoş nahiyesinden Saad D., bulundukları şartları şöyle anlattı:
Papa'nın ziyareti öncesi hükümet sokakları temizledi ve bir takım yarım kalmış projeyi tamamlamaya çalıştı. Ancak ziyaret biter bitmez her şey durdu. Papa, ziyaretinde Irak'taki yetkililere Hristiyanlar adına bazı taleplerde bulunsa da şu ana kadar bizim için bir şey yapmadılar.
Papa'ya teşekkür ediyoruz, gelip bizim için dua etti, ama O'nun ziyareti, Hristiyanların yaşadığı bu zor şartlardan hiçbir şeyi değiştirmedi. Iraklı yetkililer Papa'nın mesaj ve taleplerini dinlemedi. Papa ülkeden gittikten sonra her şey eskisi gibi oldu. Ninova Ovası cinayetler, işsizlik, hizmet eksikliği ve onlarca başka sorun devam ediyor.
Tel Kaifli aktivist Matti Kazia, "Papa'nın ziyaretinden sonra hükümet tarafından hizmet projelerini uygulamak için bazı adımlar atıldığını ancak sürecin çok yavaş ilerlediğini" belirterek, "Umduğumuz ve beklediğimiz gibi olmadı. Tek isteğimiz yeniden inşa sürecinin hızlandırılması ve savaşın kalıntılarının temizlenmesidir" şeklinde konuştu.
IŞİD'in 2014 yılı saldırısından kaçıp kamplarda kalan ve kentin kurtarılması sonrası 2018'de kente geri dönen Musullu Hristiyan Clara Elia (46), "Geçmişte yaşamlarımız çok daha iyiydi, kilisede dua edip, bayramlarımızı kutlardık. Şimdi evet kent kurtuldu evlerimize döndük ama yaşam koşulları çekilecek gibi değil. Papa'nın gelişinde çok mutlu olduğumuz gibi şartların düzeleceğinden de umutlandık ancak olmadı…Sürekli sorunlarla boğuşuyoruz" diyerek, yaşadıkları şartlardan şikâyet etti.
Clara Elia, "Bölgemizde demografi yapı değişmesin diye kaldığımız kamptan Musul'a döndük ve bir süredir artık durumun katlanılır gibi olmadığını hissediyoruz. Çocuklar belli bir yaşta olduğu için bizim gibi sabırlı değil. Dört çocuğumda buradan gitti. Biri yanımda şu anda onun da sabrı her geçen gün tükeniyor" sözlerini kullandı.
Hristiyanlar IKB'deki kamplarda kalmadı
Duhok'un Amedi ilçesindeki Dawud Kampı Sorumlusu Clara Elias, "Kampımızda 110 Hristiyan aile vardı ve Ninova Ovasındaki bölgelerinin kurtarılmasından sonra ortadan kayboldular" dedi.
Musul ve Ninova Ovası'nı boşaltan Hristiyanların yüzde 40 ila 45'i yurtdışına göç ederken, ülkedeki diğer göçmenlerin aksine, Hristiyanların çoğu Erbil, Duhok başta olmak üzere daha önce kilise tarafından kurulan karavanalara yerleştirildi, bazıları da kiralık evlerde kaldı.
"Bağdat'ta parti ve gruplar hükümetten daha baskın"
Son olarak, Papa'nın Ur'da siyasetçilerden uzak bileşenlerin temsilcileriyle düzenlediği toplantıya katılan Methra Yarsan Kültür ve Kalkınma Teşkilatı Sorumlusu Recep Kakeyi'de, Papa'nın ziyaretinin manevi ve tarihi olduğunu söyledi.
Kakeyi, "Papa'nın ziyareti bazı kesimlerin hoşuna gitmezken, Şii kanaat önderleriyle görüşmesi Irak'ta Şiiliği ayrıca tanıma ve dünyadaki Şii kesimi tarafından da önem verildi. Bir de özellikle bazı batılı ülkeler Irak'a oldukça olumsuz gözle bakıyordu, bununla birlikte komşu ülkelerden de olumsuz gözle bakanlar oldu" dedi.
Bağdat'ta özellikle parti ve mezhepsel güçlerin baskın olması ve bu tarafların hükümetten daha iradeli olduğunu dile getiren Kakeyi, "İstesek de istemesek de bunlar kendilerine göre roller var. Bu kapsamda da Papa'nın Irak ziyareti vatandaşları tarafından siyasi kriz nedeniyle de fazla dikkate alınmamışta olabilir. Papa Francis'in ziyareti ülkedeki tüm bileşenler için büyük bir önem teşkil etse de sonuç olarak belirgin bir değişiklik yok" diye konuştu.
Kakeyi, "O zaman Sayın Papa Francis, kendisine takdim ettiğimiz iki mektubu da severek aldı ve özenle mektubu okuyup bize yanıt vereceğini söyledi. Törene dünya Kakeyileri ve Yarsanileri temsilen katıldım. Mektuplardan ilki; Dünya Kakeyileri adınaydı. Bu mektupta Mezopotamya'ya hoş geldiğini özellikle siyasi liderlerin ırkçı ve şiddete teşvik söylemlerden uzak, bölgede barışçıl mesajlar vermeleri konusunda nasihat etmesini istedik. İkinci mektupta ise biz Kakeyi Yarsaniler olarak ata topraklarımız ki bu topraklar da diğer diğer azınlıklar da yaşıyor" diyerek, mektuplarına halen yanıt verilmediğini dile getirdi.
Papa Francis'in Irak'taki dini mekânları ziyareti ve tarihi önemi nedir?
Süryani Meryem Ana Kilisesi
Papa Franciscus, Irak ziyaretinin ilk günü olan 5 Mart'ta, Süryani Katolik Katedrali olan Bakire Meryem Ana Kilisesi'ni (Seida Necad Kilisesi) ziyaret etti.
Başkent Bağdat'ın en büyük kiliselerinden biri olarak kabul edilen bu kilise, 2010 yılında ülkedeki Hristiyanlara yönelik ilk ve büyük saldırıya maruz kalmıştı.
1952 yılında Resafeyi yakınlarındaki doğu Kerada bölgesinde Polonyalı Mimar Kafka tarafından inşa edilen kilise, 1968 yılında hizmete açıldı.
Bağdat'ta "Bakire Meryem Ana" ismiyle kurulan ilk Süryani Kilisesi olan kilisenin haçı ve bir kemer şeklinde olan yelken direği, İsa'nın havarilerini taşıyan tekneyi anımsatıyor.
13 Ekim 2010 tarihinde El Kaide mensupları, kiliseye baskın düzenleyerek, pazar ayininde yaklaşık 120 kişiyi kilise içinde rehin aldı.
Örgüt üyeleri, rehinelere karşı, Irak ve Mısır'da tutuklu bulunan örgüt mensuplarının serbest kalmasını talep etti ancak talepleri reddedilip operasyon düzenlendi.
Dönemin Irak İçişleri Bakanlığı, operasyonda 52 rehine ve polisin öldüğünü, 67 kişinin yaralandığını, 8 saldırganın da öldüğünü duyurdu.
Saldırıda yaklaşık 11 yıl sonra ise Papa Franciscus, Irak ziyaretinin ilk gününde "Bakire Meryem Ana Kilisesini" ziyaret etmiş oldu.
Antik Ur şehri
6 Mart'ta Irak ziyaretinin ikinci gününde Zi Kar'da Antik Ur Şehrinde, "Dinler Arası Buluşma" çerçevesinde Yahudi, Ermeni, Hristiyan, Kakai, Zerdeşt, Şii ve Sünni Müslüman temsilcilerle bir araya geldi.
Papa burada yaptığı konuşmada, özellikle antik şehirde "İbrahim'in oğulları ve kızlarına" dua etmek için toplandığına işaret etti.
Hristiyanlıkta Havari Pavlus, İbrahim'in Allah'a olan inancını, inanan-inanmayan tüm insanlar için ilk model olduğuna yer verir.
Güney Mezopotamya'da MÖ 5000-4100 yılları arasında küçük bir köy olarak kurulan ve Sümer yerleşimi olan Ur, MÖ 3500 sıralarında büyük bir şehir haline geldi.
Fırat Nehri üzerinde Basra Körfezi'ne yakın kurulduğu için önemli bir ticaret merkezi de olan Ur, arkeolojik çalışmalarda da çok zengin bir şehir olduğunu ortaya koyar.
Önemli kültürel gelişmelere ev sahipliği eden Ur, "Sümer Rönesans'ı" olarak adlandırılır.
Günümüzde Arapça "Tel-El Muhayer" olarak bilinen Ur şehri, insanların ilk uygarlık kurdukları yerlerden birisi ve tarih boyunca birçok medeniyetin birbiri ardına gelip geçtiği bir yerleşim bölgesi olmakla birlikte, Musevilik, Hristiyanlık ve İslam dininde Hz.İbrahim'in doğumuna tanıklık etmesiyle de dini öneme de sahip.
Basra Körfezi'nde Fırat Nehri'nin kıyısında yer alan oval şekilli bir şehir görünümünde olan Ur, zamanla Fırat Nehri'nden uzak bir yerleşim alanına dönüşmüş.
Günümüzde Irak'ın güneyindeki Zi Kar vilayetinin başkenti olan Nasiriye'den birkaç kilometre uzaklıkta, Basra'nın da 100 kilometre kuzeyinde yer alan Ur şehri, Sümer mitolojisine göre ay tanrıçası İniana'nın tapınağı olan ve basamaklı piramitleri (ziggurat) ile ünlüdür.
Çamur ve tuğladan yapılmış ayrıca 16 kraliyet mezarı bulunuyor.
Ur'da doğduğuna inanılan İbrahim Peygamber'in doğum tarihiyle ilgili farklı rivayetler olsa da Tevrat'ta İbrahim Peygamber, MÖ 1900 yılında doğduğuna yer verilir.
Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam tarafından en büyük ata ve temel referans noktası kabul edilen Hz. İbrahim ile ilgili Tevrat, İncil ve Kur'ân-ı Kerim'de ile bu üç dinin literatüründe diğer birçok peygambere kıyasla daha geniş yer verilmektedir.
Tahira el-Kubra Kilisesi
Papa'nın ziyaret ettiği üçüncü dini mêkan ise Musul'un yaklaşık 32 kilometre güneydoğusundaki Hemdaniya ilçesinin merkezi olan Qerequş'taki (Karakuş) Tahira el Kubra Kilisesi (Günahsızlar Kilisesi) oldu.
Tahir El Kubra Kilisesi, Irak'ın en büyük kilisesinin olmasının yanı sıra Ortadoğu'daki büyük kiliselerden biri olarak kabul ediliyor.
Bölgedeki tüm etnik ve dini hayırsever vatandaşları tarafından 1932'de inşa edilen kilisenin inşası 15 yıl sürmüş. 1947'de hizmete açılan kilisede 2014 yılına kadar ayinler yapıldı.
Haziran 2014'te IŞİD mensupları, tüm kiliseyi yakarak, içerisindeki tüm heykel ve anıtları yıktı, kitapları da yırttı.
3 bin kilometrekareden fazla alana sahip olan Tahir El Kubra Kilisesi, 2 Ninovalı Hristiyan mimar tarafından modern bir şekilde tasarlanmış.
4 bin kapasiteli kilisenin sütunlarından biri 15 metre yüksekliğinde olup, büyük bir salonu ve birkaç küçük odayı kapsıyor.
Musul'un kurtarılması sonrasında 2019 yılında kilise bölgedeki hayırseverlerin ve Hristiyan örgütlerinin girişimiyle yeniden restore edilerek, Papa'nın karşılanması için hazırlandı.
IŞİD saldırısından Qerequş'ta 2 binden fazla ev yıkıldı ve 9 kilisenin tümü, özellikle de Tahir El Kubra Kilisesi ateşe verildi.
Şimdiye kadar ise 9 kiliseden beşi restore edildi.
Bölgedeki vatandaşlar, Tahir El Kubra Süryani Katolik Kilisesi'nin, Irak'taki Hristiyanların bir sembolü haline gelmesi nedeniyle Papa'nın bu kiliseyi ziyaret ettiği görüşündeler.
© The Independentturkish
