Azerbaycan’ın altyapısını değiştirmek üzere yaptığı yatırım hamleleri kapsamında Bakü, mühendisliğinin modern Sovyet mimarisinden farklı olması için çalışmalar yapıyor.
Bu amaçla ünlü mimar Zaha Hadid, Azerbaycan kültürünün ilk yansıması Haydar Aliyev Merkezi’nin tasarımında öne çıkan ilk isimdi.
2016 yılında hayatını kaybeden Zaha Hadid’in mimari felsefesi, sütunlar ve keskin köşelerden uzak, modern bir kültürü esas alıyor.
Mimar ve yazar Sultan el-Bedran’ın Independent Arabia’da yayınlanan makalesine göre Haydar Aliyev Merkezi, katların sıralanışı ve ahengiyle müziği ve ritmi sembolize eden modern bir yapının en önemli örneklerinden biri.
Haydar Aliyev Merkezi'nin tasarımında çevre ile binanın iç tasarımı arasında görünmez bir ilişki kuruluyor. Buradaki amaç ise Bakü'nün kentsel dokusunu mimari bir yapıya yansıtmak olarak yorumlanabilir.
Dalgalanmalar, çarpmalar, kıvrımlar ve yansımalar gibi detaylara sahip yapılar, farklı katlardaki ziyaretçileri bu işaretlerle karşılıyor. Bina, mimari objeler ile kent manzaraları arasındaki geleneksel ayrımı keskin bir şekilde ayırmamakla beraber aynı anda farklı kültürel mekanları birbirine bağlıyor.
Yeni mimari nasıl olacak?
Mimaride akış, bu alanda yeni bir fikir değil. Tarihi İslam mimarisinde saflar, ağlar veya sütun dizileri ormandaki ağaçlar gibi sonsuz şekilde akıyor ve hiyerarşik olmayan bir alan yaratıyor.
Bina hatları, zeminden tavana, tavandan kubbeye kadar uzanan süslemelerle uyum içerisinde tasarlanıyor. Tasarım, kültürün ve geçmişin simgelerine bağlı kalmadan geliştiriliyor. Bu da düşüncenin çağdaş bir şekilde yorumlanmasının bir sonucu.
Bir zamanlar bölgeyi ikiye ayıran büyük topografyanın düşüşüne cevap olarak proje, iyi tanımlanmış bir doğal manzara, kamu meydanı, merkez ve yer altı otoparkı arasında bağlantılar ve alternatif yollar sunuyor. Bu tasarım, yer altındaki bölgeler ve araştırmalar için tipik bir çözüm sunuyor.
57 bin 500 metrekarelik alanı kaplayan yapıda konferans merkezi, sergi alanları, atölyeler, müze ve tiyatro bulunuyor. Binanın açılışı 10 Mayıs 2012’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımı ile gerçekleşti. Bina, Dünya Mimarlık Festivali ve Tasarım Ödülü de dahil olmak üzere birçok ödüle aday gösterildi.
Proje, kentin entelektüel yaşamında temel bir rol oynamayı hedeflemekle birlikte kent merkezinin yakınında olmasından dolayı Bakü'nün gelişiminde önemli bir rol oynuyor.
Zaha Hadid kimdir?
Zaha Hadid, 31 Ekim 1950 yılında Irak, Bağdat’ta dünyaya geldi. Irak asıllı İngiliz vatandaşı olan Hadid, dekonstrüktivist bir Mimar olarak tanınır.
Mimarlık okumadan önce Beyrut Amerikan Üniversitesi’nde Matematik Bölümünü bitiren Zaha Hadid, Mimar olmak istediğine karar vererek Londra Architectural Association’daki eğitimine başladı.
Projeleriyle birçok uluslararası yarışma kazanan Hadid, Hong Kong’daki Tepe kulübü (1983), Galler’deki Cardiff Körfezi opera binası (1994). 2005’te İsviçre’deki Basel Kumarhanesi projesiyle ödül aldı.
2004’te Pritzker Mimarlık Ödülü'nü alan ilk kadın mimar olarak tarihe geçti. Mimariye olan katkıları nedeniyle CBE’ye layık görülen Hadid, ayrıca Beyrut Amerikan Üniversitesi’nden onur diploması da aldı.
2008 yılında Forbes dergisinin “Dünyanın En Güçlü 100 Kadını” listesinde 69'uncu oldu
Irak Merkez Bankası’na ait yeni bir binanın yanı sıra Pierres Vives ve Montpellier’deki Hérault’u tasarlayan Hadid'in bu projeleri, kendi ülkesi Irak için yaptığı tek eseridir.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat'tan Independent Türkçe için çeviren: Zeynep Karataş
