IŞİD’le mücadele için kurulan ABD öncülüğündeki koalisyon, örgüt üyelerinin ailelerinin tutulduğu Suriye’deki kamplarda “yeni nesil cihatçıların” yetiştiğini ileri sürdü.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
The Independent’a konuşan ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyonun Komutan Yardımcısı General Alexus Grynkewich kamplardaki radikalleşme potansiyelini IŞİD’le devam eden mücadelede “uzun vadede en büyük stratejik risk” şeklinde tanımladı.
Grynkewich sözlerine şöyle devam etti:
Teslim olan çocuklu kadınların aktardığı anektodlara göre kamplarda kararlı IŞİD ideologları da mevcut. Bu kamplarda çalışan bazı partnerlerimizden aldığımız bilgiler de buralarda bu ideoloji kesinlikle epeyce yaygın olduğunu gösteriyor. Çocuklar bu ideolojiyle büyütülüyor. Yani bugün bu kamplarda bir sonraki IŞİD neslini görebiliyorsunuz diyebiliriz. Bu çok büyük bir sorun.
Binlerce kadın ve çocuk IŞİD halifeliğinin son toprak parçası Deyrizor bölgesinin Bağoz Köyü’nden kaçarak bu kamplara sığınmıştı. Geçen martta ABD'nin desteklediği Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Bağuz'u ele geçirdiğini duyurmuştu.
Bu kadın ve çocukların bazıları savaş yüzünden IŞİD’in kontrolündeki bölgelerde kapana kısılan Suriyeliler. Ancak çoğunluk buraya savaşmaya gelen IŞİD üyelerinin eşleri, çocukları ve aile üyeleri.
Şimdilerde bunların çoğunluğu Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) ait gözaltı kamplarında tutuluyor. Bu kampların en büyüğü El-Hul’da, çoğu Suriye ve Irak’tan gelen kadın ve çocuk olmak üzere nüfusun 70 bini aştığı belirtiliyor. Bu sayının yaklaşık 9 bininiyse Suriye dışından gelen savaşçılar oluşturuyor.
El-Hul’da yaşayanların neredeyse yarısı 12 yaş altındaki çocuklar. Yıllarca IŞİD’in beyin yıkamasına maruz kalmış bu çocuklara bugün hala bu telkinler veriliyor olabilir.
Kampı ziyaret eden gazeteci ve insani yardım çalışanları buradaki bazı kadınların IŞİD sloganları attığını ve IŞİD yanlılarının kamptaki diğer kişileri örgütün sıkı kurallarına uymaları için zorladığını iddia ediyor. Geçen çarşamba günü gözaltındaki yabancı bir IŞİD üyesi kadının Kürt bir muhafızı sırtından bıçakladığı ve olayın ardından sivil toplum kuruluşları çalışanlarının alandan tahliye edildiği kaydedildi.
General Grynkewich, “Askeri boyutun dışında bu ideolojinin devamı ve bunun bu çevreleri zehirleme kabiliyeti bana göre uzun vadede görünen en büyük stratejik risk” diye konuştu.
Uluslararası toplum El-Hul kampında ve diğer küçük kamplarda yaşayan geleceği belirsiz binlerce kişinin ne olacağına dair henüz bir yanıt bulamadı.
Öte yandan yabancı devletler IŞİD’e katılmak üzere ülkeden ayrılan vatandaşlarını güvenlik gerekçeleriyle geri almak istemiyor.
Suriyeli çocukların savaştan kaçarken yanlarında getirdikleri değerli eşyaları
Suriyeli çocukların savaştan kaçarken yanlarında getirdikleri değerli eşyaları
-
1/17
Elinde Ben 10 oyuncağını tutan 11 yaşındaki Ömer, “Ben 10’im evrendeki bir uzaylıya dönüşüyor ve dünyayı kurtarıyor. Onu Suriye’den getirdim. Bunu bana ölmeden önce kardeşim marketten almıştı ve ona iyi bakmamı istemişti. Beraber çizgi filmini izlerdik. Ben hala izliyorum” diyor. Suriye’deki evine dair çok fazla hatırası bulunmayan Ömer, evlerinden ayrılırken yanına aldığı oyuncağını “sonsuza dek saklayacağını” söylüyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
2/17
Kampın eğitim merkezindeki okula giden Ömer’in en sevdiği ders matematik. Pilot olmak isteyen Ömer, uçaklardan korktuğunu ancak pilot olursa bu korkusunun geçeceğini umuyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
3/17
Bir okul çantasını gösteren 13 yaşındaki Qusai, çantayı okula başladığında babasının kendisine verdiğini söylüyor. Şimdi 6.sınıfa giden çocuğa çanta küçük gelse de, onu saklamaya devam ediyor. Qusai, “Bu çanta benim için önemli çünkü onu bana hediye eden babamı ve ülkemi hatırlatıyor” diyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
4/17
Suriye’deki hayatına dair güzel anıları olduğunu söyleyen Qusai’nin en sevdiği ders İngilizce ve öğretmen olmak istiyor. Çocuk, çantayı sonsuza dek saklayacağını ve çocuklarına göstereceğini söylüyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
5/17
Suriye’deki öğretmeninin kendisine verdiği notu yanında getiren 14 yaşındaki Hamza, notta başarılı bir öğrenci olduğu için öğretmeninin ailesine teşekkür ettiğini söylüyor. Şimdi 8.sınıfa giden Hamza, bölünen eğitimine rağmen akademik başarısını devam ettirmek için çok çabaladığını anlatarak, “Benim için bu not önemli çünkü bana okulda en başarılı olduğum zamanları hatırlatıyor,” diyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
6/17
Babasından kendisine hatıra kalan beresini gösteren 16 yaşındaki Muhammet, hala savaşın başladığı yılları hatırlıyor. Babasının çocuklarının hayatından endişe ettiğini ve soğuk bir kış gününde Suriye’den ayrıldıklarını söyleyen Muhammet yanında getirdiği beresini hala her kış taktığını söylüyor. Muhammet, “Benim için çok değerli, bana Suriye’yi hatırlatıyor ve babamdan bir hatıra, o yüzden benim için anlamı büyük” diyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
7/17
Bir gün Suriye’deki köyüne geri döneceğini ve orada yaşayacağını söyleyen Muhammet, beresini de yanında götürerek çocuklarına yaşadıklarını anlatacağını ifade ediyor. Muhammet, anıları canlı tutarken, savaşın travmalarını atlatmanın da önemli olduğunu vurguluyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
8/17
Babasının adının yazılı olduğu anahtarlığı tutan 12 yaşındaki Ahmet, babasının Suriye’deyken kalp krizinden öldüğünü ve babasına dair çok fazla hatırasının olmadığını anlatıyor. Ahmet babasını her hatırlamak istediğinde anahtarlığına baktığını söylüyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
9/17
Ahmet büyüdüğünde mimar olmak istiyor çünkü babası da ölmeden önce inşaat sektöründe çalışıyormuş / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
10/17
Farah adını verdiği bebeğini elinde tutan 10 yaşındaki Yara, onu kendisine babasının hediye ettiğini söylüyor. Yara, Suriye’deki savaş yüzünden evlerini terk ederken ailesinin tüm itirazlarına rağmen bebeğini çantasına koyduğunu anlatıyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
11/17
Kamptaki okula giden Yara, ileride eczacı olmak ve insanların yaralarını iyileştirecek ilaçlar dağıtmak istiyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
12/17
Yanında evinin anahtarlarını getirdiğini söyleyen 11 yaşındaki Rudaina bir gün Suriye’ye geri döneceğini söylüyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
13/17
Rudaina’nın en sevdiği ders Matematik ve ileride çocuk doktoru olmak istiyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
14/17
Bombalamalar sonucu Suriye’deki evlerinden ayrıldıklarını belirten 12 yaşındaki Nur battaniyesini göstererek, onu kendisine büyükannesinin doğum gününde hediye ettiğini söylüyor. Nur, “Bir gece yarısıydı, küçüktüm ve bu battaniyeye sarılı halde buraya getirilmiştim. Beni soğuk ve yağmura karşı koruyordu. Korkuyordum ama annemin kucağındaydım,” diyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
15/17
En sevdiği ders sosyal bilimler olan Nur büyüyünce öğretmen olmak istiyor. Nur battaniyeye her sarıldığında Suriye’deki eski güzel günleri hatırladığını ve battaniyeyi saklayabildiği kadar saklayacağını söylüyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
16/17
Annesinin kendisine hediye ettiği “Lulu” adındaki bebeğini gösteren 13 yaşındaki İman, küçüklüğünden bu yana bebeğinin kendisini rahatlattığını söylüyor. Lulu, savaş anında hep bu bebeğe sarılarak kendini güvende hissettiğini anlatıyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig -
17/17
İman ne zaman kendini kötü hissetse, Lulu’ya sarılıyor ve kendisini daha iyi hissediyor / Fotoğraf: Unicef/Herwig
Bu yıl başında IŞİD’e katılmak için 2015’te Suriye’ye giden İngiliz vatandaşı Şamima Begüm’ün ülkesine geri dönme isteği İngiltere İçişleri Bakanlığı tarafından reddedilmişti. Begüm’ün yeni doğmuş İngiliz vatandaşı bebeği de El-Hul’da hayatını kaybetmişti.
Radikal akımları inceleyen uzmanlar IŞİD’in, ideolojisini taşıyacak gelecek nesli yetiştirebilmek için çok çaba gösterdiğini belirtiyor.
King’s College London’daki Uluslararası Radikalizasyon Çalışmaları Merkezi’nde araştırmacı Gina Vale, The Independent’a yaptığı açıklamada şunları kaydetti:
IŞİD yenilgiyi ‘imtihan’ şeklinde tanımlayarak halifeliğin fiziksel olarak gelecekte yeniden ortaya çıkmasına veya canlanmasına açık kapı bıraktı. Örgüt bunu aynı zamanda kendi değerleri ve dünya görüşünün de devamı için de yaptı. IŞİD’in bunu eyleme döktüğü yöntemlerden biri sistematik şekilde beyin yıkamaktı. Bunu bazen kendi bölgelerindeki çocuklara askeri eğitim verirken yapıyorlardı. IŞİD bu çocukları kendi ideolojileri için güçlendirmek ve geleceğin muhafızları ile savaşçıları yapmak istiyordu. Kadınları da çocuklarını öyle yetiştirmeleri ve büyütmeleri için görevlendiriyorlardı.
Bu gruplar arasında radikalleşme riski bulunsa da görünen manzara biraz daha karmaşık.
Vale sözlerini şöyle sürdürüyor:
IŞİD’in radikal ideolojisine ve yönetimine maruz kalan çocukların çoğu travma ve zorbalıktan muzdarip. Bu çocuklar her şeyden önce ayrıntılı bir rehabilitasyon ve desteğe ihtiyaç duyuyor. Ancak yine de bazı kişilere göre bu çocukların güvenlik riski oluşturduğunu söylemek lazım.
Diğer yandan Vale binlerce kadın ve çocuğu bir süre daha kamplarda tutmanın örgütü destekleyenlerde “adaletsizlik ve zorluk duygularını tetiklediğini” de sözlerine ekledi.
ABD öncülüğündeki koalisyon yetkilileriyse IŞİD’le askeri mücadelenin henüz bitmediğinin altını çizdi. Halifeliğin resmi olarak çökertilmesinden beri IŞİD’in Irak’ın kırsal alanlarında yeniden kurulduğu ve Suriye’de her hafta Kürt güçlerinin gruba ait hücre baskınları yaptığı biliniyor.
IŞİD’in yeniden hortlama işaretlerine rağmen örgütün gücü büyük oranda silindi. Ancak yine de dikkatler grubun yeniden kurulmaması için alınabilecek önlemlere çevrilmiş durumda. General Grynkewich’e göre bu mücadelenin bir kısmı da örgütün ideolojisini yıkmak.
Grynkewich “Geçmişte IŞİD zulmüne maruz kalan bir popülasyonun bu ideoloji devreye girdiğinde hikayeye artık inanacağını düşünmüyorum. Bununla beraber El-Hul’daki kamplarda yaşananlar biraz farklı. Oradakiler IŞİD ideolojisine dışardan katıldılar” dedi.
General, meselenin ancak “radikalleştirmeyi tersine çevirecek bir programla” çözüleceğini düşünüyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east
Independent Türkçe için çeviren: Ayşe Yıldız
© The Independent
