Britanyalı milyarder Richard Branson, kurucusu olduğu uzay firması Virgin Galactic'in VSS Unity isimli aracıyla 11 Temmuz'da uzaya çıkarak tarihe geçti. Ancak bu uçuşla tarihe geçen yalnızca Branson olmadı.
Beş ekip arkadaşıyla birlikte 86 kilometre yüksekliğe ulaşan Branson, "uzaya çıkan ilk milyarder" unvanını aldı. Bununla birlikte NASA da bir yörünge altı uçuşunda ilk kez insan odaklı bir deney gerçekleştirmiş oldu.
Dikkatler uçuşun ticari yönüne odaklansa da VSS Unity, bilimsel bir deneye de ev sahipliği yapıyordu. Ekipte yer alan astronot Sirisha Bandla, özel bir araştırma için bu seyahate katılmıştı.
Bandla'nın NASA destekli araştırması, bitkilerin gen ifadelerinin, uzay uçuşunun farklı aşamalarında nasıl değiştiğine odaklanıyordu. Bu nedenle NASA, VSS Unity'ye üç tüp içinde bitkiler yerleştirmişti.
Bandla, uçuşun üç aşamasında bitkilerin bulunduğu tüpleri etkinleştirmek ve bozulmayı engelleyen koruyucu tabakayı kaldırmakla görevliydi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bu aşamalardan ilki roketin yükseldiği an, ikincisi yerçekiminin sona ermesinden hemen önceki, sonuncusu ise yerçekiminin sona erdiği andan oluşuyordu.
Öte yandan deneyin amacı aslında bitkilerin durumunun gözlemlenmesinden ibaret değildi. Bu deneyle NASA, bir yörünge altı uçuşunda insan eliyle gerçekleştirilen ilk araştırmayı yürütmeyi hedefliyordu.
Yani Bandla'nın asıl amacı, araştırmayı yürütme yeteneğini test etmekti.
VSS Unity, uzay limanı Spaceport America'daki piste sorunsuz bir şekilde indikten hemen sonra açıklamada bulunan Bandla, "Benim görevim bu yeteneği göstermekti" diye konuştu.
Kennedy sabitleme tüplerinin üçünü de çalıştırdım. Yapmam gereken işte buydu.
Araştırma projesi açısından görev başarıyla tamamlandı. Artık Florida Üniversitesi'nde görev alan Robert Ferl ve Anna-Lisa Paul'un üzerinde çalışabileceği üç bitki örneği mevcut.
NASA'nın açıklamasında da "Florida Üniversitesi'nden araştırmacılar, uçuşu takip eden haftalarda bitkiler üzerinde gen ekspresyonu analizleri yapacak" ifadeleri yer aldı.
İki araştırmacı, bitkilerdeki farklı türden moleküllerin sinyallerini inceleyecek. Böylece hangi genlerin uçuş sırasında devre dışı kaldığını ve hangi genlerin açıldığını görebilecek.
Dr. Paul, "Gen tepkisine dair ilk verilerimiz, yerçekimindeki değişimler sırasında kalsiyum sinyalinin beklemediğimiz şekillerde çalıştığını gösteriyor" dedi:
Bu elbette çok heyecan verici çünkü öğrenecek çok şey olduğu anlamına geliyor.
Uzay mekiklerinde ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nda yapılan geçmiş deneyler, yaşamın mikro yerçekiminde nasıl işlediğini ayrıntıyla kaydetmişti.
Ancak bilim insanları, yerçekiminin hakim olduğu ortamdan yerçekimsiz ortama geçiş sırasında canlıların biyokimyasal özelliklerini de incelemek istiyordu.
VSS Unity gibi yörünge altı uçuşlar, bilim insanlarına bu konuyu incelemeleri için eşsiz bir fırsat sunuyor.
Dr. Ferl, "Biz, daha önce hiç bakılmamış olan bu biyolojik evrenin kapısını açan bilim insanlarıyız" diyor.
Independent Türkçe, Space, Forbes, National Geographic
Derleyen: Çağla Üren
