Müzik piyasasında 30 yıldır faaliyet gösteren ve birçok eserin halka kazandırılmasında emeği olan Kalan Müzik'in sahibi Hasan Saltık, geçen günlerde Bodrum'da geçirdiği kalp krizi sonucu 57 yaşında yaşamını yitirdi.
Saltık'ın cenazesi geçen 4 Haziran Cuma günü İstanbul Kartal Cemevi'nden kaldırıldı.
Sosyal medyada kendilerini "muhafazakar" olarak tanımlayan bazı kişilerin cenaze sırasında kadınların da erkeklerle aynı safta olmasının İslami kurallara uygun olmadığına dair yaptıkları paylaşımlara tepki gösterenler oldu.
Saltık'ın cemevindeki cenazesinin Alevi geleneklerine göre yapılmadığı iddia edildi
Ancak cenazenin ardından tek polemik bununla sınırlı kalmadı.
Alevilik üzerine kitapları olan Esat Korkmaz, Pir Haber Ajansı'nda (PİRHA) yer alan demecine göre Hasan Saltık'ın Alevilik'te "Hakk'a uğurlama" olarak bilinen cenaze töreninin Alevi geleneklerine göre yapılmadı.
Korkmaz, "Sünnilik kaynaklı olumsuz etkilenme özellikle açık törenleri yabancılaştırmış ve Alevi inanç uygulamasının özgün içeriğini tersine dönüşüme uğratmıştır. Uğurlama erkanı, tersine dönüşüme uğrayan törenlerin başında yer alır" dedi.
"İmam kılıklı bir dede, camideki töreni Kartal Cemevi'ne taşıyor"
Cenaze töreniyle ilgili olarak "Hasan Saltık'a yapılan uğurlama töreni, yabancılaşmış kimi ocakların, bu ocakların yabancılaşmış inancını taşıyan kimi imam kılıklı ocakzadeler tarafından egemene altın tepside sunulduğuna tanıklık etti" diyen Korkmaz, eleştirilerini şöyle sürdürdü:
"Üniter devlet, toprağımda seküler yaşamı, yatırım yaptığı Türk-İslam sentezinde tek tipleştirmeye çalışırken, üniter inanç, inanç uygulamalarını Sünnilik temelinde tek tipleştirme yoluna gitti. Hasan Saltık'a yapılan uğurlama töreni, üniter devletin ve üniter inancın, başarılı olduğunu gösteriyor. Başına 12 dilimli taç geçirmiş imam kılıklı bir dede, camideki töreni, Kartal Cemevi'ne taşıyor."
"Hakk'a yürüdü diye yazacaktık ki öldüğünü gördük"
Cenaze töreninin Alevi geleneklerine ve inancına uygun yapılmadığı iddiası Korkmaz ile sınırlı kalmadı.
Kayseri Hacı Bektaş-ı Veli Kültür Vakfı kurucularından yazar Abbas Tan da Facebook hesabından yaptığı "Alevileri İslamlaştırma" başlıklı yazısında cenazede uygulanan törene dair şu eleştirilerde bulundu:
Hasan Saltık ki bu Alevi bir can olarak bilinirdi. Hakk'a yürüdü diye yazacaktık ki öldüğünü gördük. Çok acı bir söz ama gerçek bu. 'Toprakla sırlandı' diyecektik 'gömüldü' demek zorunda kaldık. İstanbul'da Alevi kurumları seyirci kaldılar. Sıradan bir ilçe belediye meclisi üyeliği için aday gösterdikleri bir kişi için imza kuyruğuna giren federasyon genel başkanları Dersimli bir ocakzadenin İslami usullerle cenaze namazı kılınarak öldükten sonra Müslümanlaştırılmasına seyirci kaldılar.
Saltık'ın cenazesi eski tartışmayı yeniden gündeme getirdi
Saltık'ın cenazesi aslında Alevi kamuoyunda zaman zaman dillendirilen bir tartışmayı yeniden gündeme getirdi.
Bazı Aleviler, kentleşmeyle birlikte kimi cemevlerinde yapılan cenaze törenlerinin Alevi inancına uygun yapılmadığını ve camilerdeki cenaze törenlerine benzetilmeye çalıştığı iddiasını zaman zaman ortaya atıyordu.
Saltık'ın cenaze töreninin ardından Korkmaz ve Tan da tekrar bu iddiaları gündeme taşımış oldu.
Peki Alevi kurum yöneticileri ve kanaat önderleri bu iddiaya ne diyor?
Tören, Saltık'ın da mensubu olduğu ocağın dedesince yönetildi
Cenaze namazının kılındığı Kartal Cemevi Vakfı Başkanı Selami Sarıtaş, öncelikli olarak Saltık'ın cenaze töreninin cemevinin görevli dedelerince değil, ailenin talebi doğrultusunda kendi bağlı oldukları Sarı Saltık Ocağı'nın dedesi tarafından yürütüldüğünü söyledi.
"Cemevlerindeki cenazeler Alevi geleneklerine uygun"
Kartal Cemevi başta olmak üzere cemevlerinin büyük ölçüde cenaze törenlerini yöresel farklılıklar olmakla birlikte geçmişten beri devam eden Alevi inanç ve geleneklerine uygun olarak kaldırdıklarını söyleyen Sarıtaş, bölgede yaşayan Alevilerin de bunu takdir ettiğini kaydetti.
Saltık'ın cenazesinin de Alevi erkanına uygun olarak yapıldığını öne süren Sarıtaş, cenaze törenini eleştirenlerin de Alevi toplumunun çıkarlarından çok kendi çıkarlarını ön plana tuttuklarını öne sürdü.
"Cenaze, Alevi geleneklerine uygun kaldırıldı"
Kartal Cemevi'nin de bağlı olduğu Alevi Vakıfları Federasyonu (AVF) Başkanı Remzi Akbulut da Sarıtaş ile aynı görüşte. Akbulut da cenazenin ailenin isteğine uygun olarak cemevi görevlilerince değil, Sarı Saltık Ocağı'nın dedesi tarafından kaldırıldığını hatırlattı ve bunun Alevi geleneklerine uygun olduğunu ifade etti.
"Bu eleştiriyi yapanlar Ali'siz Alevilik peşindeler"
2016 yılında üç büyük Alevi federasyonunun bir araya gelerek başlattığı girişim sonucu 2018'de Alevi cenaze erkannamesinin hazırlandığını şu an cemevlerinin yüzde 95'inde cenazelerin buna uygun kılındığını kaydeden Akbulut, "Klavye başına geçenler olumlu, olumsuz yazıyor. Bu eleştirileri yapanlar, Ali'siz Alevilik peşinde olanlardır. Asıl toplumu asimile etmek isteyen onlar. Alevilerin içine ikilik sokarak toplumu asimile etmek istiyorlar" diye konuştu.
"Kadın erkeğin birlikte saf tutması İslam’a uygun değil" diyenlere cevap: "Onların anladıkları türden Müslüman değiliz tabi"
Akbulut, bu arada kendisini "muhafazakar" olarak nitelendiren kimi kişilerden cenazede kadın ve erkeklerin bir arada bulunmasından kaynaklı olarak gelen eleştirilere de cevap verdi:
Aleviler olarak bu tür inanç merkezlerine girdiğimizde kadın erkek ayrımı olmaz. Bizde o eşikten geçtikten sonra herkes eşittir, candır. Onların anladığı türde Müslümanlık istiyorlarsa anladıkları türden Müslüman değiliz tabi.
"Camide edinilen alışkanlığı cemevine taşıdılar"
Sarıtaş ve Akbulut'un tersine Alevi Dernekleri Federasyonu (ADF) ve Garip Dede Cemevi Başkanı Celal Fırat ise eleştirilere hak verdiğini belirtti.
Bazı cemevlerindeki cenaze namazlarının camilerde kılınan Sünni cenaze namazlarına benzetilmeye çalışıldığı yönündeki eleştirileri hatırlatan Fırat, bunun nedeniyle ilgili şunları söyledi:
Cemevlerinin henüz inşa edilmediği dönemlerde kentlerde yaşayan Aleviler cenazelerini camilerden kaldırıyordu. Cemevlerinin açılmasından sonra ilk başlarda yeterli derecede yetişmiş görevli olmadığından camilerde edilen cenaze töreni alışkanlıklarını cemevlerine taşımaya çalışanlar oldu.
"Alevi erkanına uygun kaldırın kararına direnenler var"
Birkaç yıl önce Alevi kurumları olarak cenazelerin Alevi erkanına uygun olarak yapılması kararını almalarına karşın buna direnenlerin olduğunu öne süren Fırat, kendisinin de katıldığı Saltık'ın cenaze töreninde tanık olduğu bazı uygulamaların içini yaktığını söyleyerek bunları şöyle anlattı:
"Hasan Saltık, sağlığında ellerini kulaklarına götürerek tekbir çekmemiştir. Alevi göreneklerinde böyle bir şey yok. Ancak cenaze namazında bu yapıldı. Oysa biz elimizi kalbimizin üstüne koyarız. Birilerine yaranmaya çalışan bir hizmet görüldü. Çok acı bir şey.. Asimilasyon burada başlıyor."
"Sünni komşularımız ne söyler kaygısı içindeler"
Cemevlerinde cenaze törenlerini yapan kimi görevlilerin de kafasının karışık olduğuna inandığını öne süren Fırat, iddialarını şöyle tamamladı:
Sünni komşularımız ne söyler kaygısı içindeler. Oysa buraya gelen Sünni dostlarımız bizim farklılıklarımızı bilerek geliyorlar. Ayrıca kendi inançlarımızı, geleneklerimizi birinin inançlarına göre uyarlarsak o zaman bütün cemevlerine birer minare dikelim olsun bitsin. Bu hizmeti yapanların kafasının karışık olduğunu, bilerek bilmeyerek bir yerlere hizmet ettiklerini düşünüyorum.
"Kendi kafalarına göre bir Alevilik çıkarmaya çalışıyorlar"
Alevi Düşünce Ocağı (ADO) Başkanı Doğan Bermek de cenazeye yönelik eleştiriler getiren Abbas Tan ve Esat Korkmaz'ı eleştirerek, "Kendi kafalarına göre bir Alevilik çıkarmaya çalışıyorlar ama yaşayan bir Alevilik var. O yaşayan Alevilik, eleştirdikleri Kartal Cemevi'nde yaşanıyor" ifadelerini kullandı.
"Cenaze namazını da duymak istemiyorlarsa kimse onları zorlamıyor"
Cenaze törenlerinin Alevilik'te de Sünnilik'te de birbirine çok benzediğini söyleyen Bermek, şunları kaydetti:
"Vefat eden kişi yıkanır, kefenlenir ve devamında onunla ilgili güzel sözler söylenir. Zaten İslami cenaze töreni diye bir şey de yok. Dua aşamasında Sünnilik'te cehennemden de bahsedilir bizde sevgiden sevdadan. Arada çok fark yok. Sonrasında kısa bir dua ve cenaze namazı kılınır. Onlar cenaze namazını da duymak istemiyorlarsa kimse onları zorlamıyor."
"Bu ocaklar Aleviliği bilmiyor da Tan ile Korkmaz mı biliyor?"
Hasan Saltık'ın Romanya'dan İran sınırına kadar yayılan Alevilerin en bilinen ocaklarından Sarı Saltık Ocağı'na mensup olduğunu ve cenazenin de bu ocağın tepesindeki dede tarafından kaldırıldığını hatırlatan Bermek, "Bu ocaklar Aleviliği bilmiyor da sadece Abbas Tan ile Korkmaz mı biliyor? Bir cemevinde Alevi gelenekleriyle uymayan cenaze olur mu? Oturduğu yerden ukalalık yapmak kolay" diyerek eleştirilerini sonlandırdı.
© The Independentturkish
