Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, basın kartı yönetmeliğinde değişiklik yapıldı.

Basın kartı verilecek kişilerde aranan şartlar arasına 'suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, üyesi olmak veya yardım etmek' suçlarından hüküm giymemiş olma şartı getirildi.

Yapılan bir diğer değişiklik ise sürekli nitelikte basın kartı sahipleri ile ilgili oldu.

Bu karta sahip kişilerin, 'Milli güvenliğe ve kamu düzenine açıkça aykırı faaliyetlerde bulunması veya bu faaliyetlere açıkça destek vermesi; şiddet ve terörü özendirecek, her türlü örgüt suçları ile mücadeleyi etkisiz kılacak içerik oluşturması; Suça tahrik veya teşvik edecek ve suç ile mücadeleyi etkisiz kılacak faaliyetlerde bulunması' durumunda kartları iptal edilebilecek.

Altun'dan açıklama

İletişim Başkanı Fahrettin Altun da değişikliğe ilişkin olarak, "Terör ve şiddet propagandası yapanların basın kartının arkasına sığınmalarının önüne geçen maddeler güçlendirildi" dedi.

Altun Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Basın Kartı Yönetmeliğindeki değişiklikler Resmi Gazetede yayınlandı. Terör ve şiddet propagandası yapanların basın kartının arkasına sığınmalarının önüne geçen maddeler güçlendirildi. Söz verdiğimiz gibi basın kartının saygınlığını artırmayı sürdüreceğiz" ifadesini kullandı.

Gazetecilerden tepki

Yönetmeliğe gazeteci sendikalarından tepki geldi.

DİSK Basın-İş, sözkonusu yönetmeliği "Saray'ın istemediği kişilerin gazeteci sayılmayacağının itirafı" olarak değerlendirdi.

Yönetmelikte "muğlak tanımlar ve iktidar ölçülerinin işletileceği tepeden inme bir kararla gazeteciliğin tarifinin yapıldığı" belirtilen açıklamada şunlar kaydedildi:

DİSK Basın-İş geçmiş dönemde de basın kartı verilme yönteminin yanlışlığını savunuyordu. Kimin gazeteci olup olmadığına devlet değil gazeteci örgütleri karar verir. Gazeteci örgütlerinin oluşturduğu bir komisyonun belirlediği ilkelerle basın kartı verilmeli. Bu konuda bütün meslek örgütlerini ortak tutum almaya çağırıyoruz.

Tüm gazeteci örgütlerini bir kez daha bu çalışmaya davet ediyoruz. Basın kartı sorununun çözümü için elimizi taşın altına koymaya ve inisiyatif almaya hazırız. Bu sorun giderilene kadar gazetecilik faaliyetinde bulunan kurumların verdiği tanıtım kartları basın kartı yerine geçmeli.

Durmuş: Düzenleme geri çekilmelidir

Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Genel Başkanı Gökhan Durmuş da Evrensel'e yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'nın gazetecilere kart vermemek için olağanüstü çaba harcadığını iddia etti. Durmuş, değiştirilen yönetmelikle Başkanlığın, haberler üzerinden gazeticilerin basın kartlarını keyfi biçimde iptal edebileceğini söyledi.

Durmuş şunları dile getirdi:

Yine bir gece kararnamesi ile basın kartları konusunda bir düzenleme yapıldı. Gazetecilere kart vermemek için olağanüstü bir çaba sarf ediyor İletişim Başkanlığı. Yapılan düzenlemedeki şu ifade bile yeterli bu tespit için: Bu karta sahip kişilerin, 'Milli güvenliğe ve kamu düzenine açıkça aykırı faaliyetlerde bulunması veya bu faaliyetlere açıkça destek vermesi; şiddet ve terörü özendirecek, her türlü örgüt suçları ile mücadeleyi etkisiz kılacak içerik oluşturması; Suça tahrik veya teşvik edecek ve suç ile mücadeleyi etkisiz kılacak faaliyetlerde bulunması ...' durumunda kartları iptal edilebilecek. İletişim Başkanlığı kendince, yapılan haberler üzerinden basın kartını iptal edebilecek, gazeteci kartını ancak mahkeme kararı ile geri alabilecek.  Şunu demek istiyorlar, 'Biz zaten istediğimize kart veriyoruz, kartı olanlar da sevinmesin hükümet aleyhinde haber yaparsanız kartınızı alırız'. Bu düzenleme ile gazeteci olmayan çok sayıda kişiye kart vermenin de yolu açılmıştır. Bu yönetmelik basın özgürlüğüne aykırı bir yönetmeliktir ve geri çekilmelidir.

TGC: İktidar gazetecilik mesleğini basın kartıyla denetleyemez

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu da yapılan değişiklikle iktidara sınırsız yetki tanınmasının hukuka aykırı olduğunu belirtti.

TGC Yönetim Kurulu tarafından yapılan açıklamada "Yönetmelikte yapılan değişiklikle iktidarın kimin gazeteci olacağına karar vermeyi hedeflediği vurgulandı. "İktidar gazetecilik mesleğini basın kartıyla denetleyemez. Basın kartı gazetecilik mesleğinin ruhsatı değildir" denildi.  

Açıklamada şu görüşlere yer verildi:

Basın Kartı Yönetmeliği bir kez daha değişmiştir. Yönetmelikte bu kadar çok değişiklik yapılması ya da her iktidar değişikliğinde yeniden yönetmelik yayınlanması  hukuk güvenilirliği ilkesi ile bağdaşmamaktadır.

Yönetmelik değişiklikleri ile iktidar gazetecilik mesleğini kendi düşüncesi doğrultusunda;  düzenleme ve disiplin altına almaya çalışma geleneğini sürdürmektedir.  İktidar kimin gazeteci olacağına kendi karar vermeyi hedeflemektedir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 4 Kasım 2020 tarihli ve YD İtiraz No:2020/471 sayılı kararı ile yönetmeliğin bazı maddelerinin iptali sonucunda iktidar tarafından değişiklikler yapılmıştır. Ancak son yönetmelikte de aynı hukuki sakatlıklar sürmektedir.

Yönetmelik ile iktidara tanınan sınırsız keyfiyeti kabul etmek mümkün değildir. Basın kartı taşımak gazeteci olunduğu anlamına gelmemektedir. Bugün birçok çok basın kartı taşıyan gazetecinin, gazetecilik mesleğinin özüne  ve Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’nde yer alan ilkelere aykırı hareket ettiği de bir gerçektir. Son dönemde yaşananlar,  ortaya saçılanlar da bunu göstermektedir. 

Yönetmelikteki özellikle 25. Madde değişikliği ile Sürekli Basın Kartı  taşıyan meslektaşlarımızın basın kartlarının iptali tek taraflı bir komisyon incelemesi ile mümkün hale gelecektir. Bugüne kadar iktidarın kamu yararına olmayan faaliyetlerini haberleştirdiği için yüzlerce gazetecinin kartı iptal edilmiş, yine yüzlerce gazetecinin kartı ‘incelemede’ diyerek sahiplerine verilmemiştir.

Bugün uygulamada basın kartı taşıyan meslektaşlarımızdan çok daha fazla basın kartsız çalıştırılan muhabir, foto muhabiri ve kameraman bulunmaktadır.  Basın kartı gazetecilik mesleğinin ruhsatı değildir. Basın kartı gazetecilerin denetlenmesi amacıyla kullanılamaz. İktidarı bir kez daha Basın Kartı Yönetmeliği ile ilgili hukuka aykırı değişiklik yapmaktan vazgeçmeye, evrensel gazetecilik ilkelerine uymaya ve saygı göstermeye çağırıyoruz.

Independent Türkçe