Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının Cenevre'de gerçekleşen beşinci turu tamamlandı. Moskova toplantının sonuçlarına ilişkin değerlendirme yapmaktan kaçındı.

Rusya'nın bu tavrı, beklentilerin karşılık bulmaması ile ilişkilendirildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı daha önce, söz konusu mini komite toplantılarının "anayasanın giriş bölümünü düzenlemek için doğrudan eyleme geçişi başlatacağı" yönündeki inancını dile getirmişti.

Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının beşinci turu ile ilgili Rusya'dan resmi düzeyde herhangi bir açıklama gelmedi.

Bu "sessizliğin" Cenevre'deki toplantıyı görmezden gelen resmi Rus medyasına da yansıdığı kaydedildi.

Medyanın bir bölümü, "muhalefet içindeki anlaşmazlıklar" ve "Kürt unsurunun komitede temsilinin acilen gözden geçirilmesi ihtiyacının ortaya çıkması" gibi başlıkları gündeme taşıdı.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, toplantıların beşinci turu öncesinde yaptığı açıklamada şunları söylemişti:

Rusya önemli bir gelişme gözlemledi. Dördüncü turda temel ilkeler hakkında faydalı tartışmalara tanık olduk. Beşinci turun anayasaya giriş bölümünün hazırlanmasına yönelik çalışmaları yönlendireceğini düşünüyoruz.

Ancak yine de büyük bir atılım beklenmemeli. Suriye'de durum karışık. Özellikle dış oyuncuların üst üste binen rolleri nedeniyle Suriye'deki durum daha da karmaşık bir hal aldı.

Rus medyası muhalefetin bölünmelerine odaklandı. Yüksek tirajlı İzvestiya gazetesinin konuyla ilgili haberinde şu ifadeler yer aldı:

Suriye muhalefetinin saflarındaki ciddi farklılıklar güçlü bir şekilde ortaya çıktı. Komitenin yapısının Suriye Demokratik Konseyi temsilcilerini de içerecek şekilde değiştirilebileceği konuşuluyor.

Türkiye'nin hoşnutsuzluğuna rağmen Kürtler bu fikirden vazgeçme niyetinde değiller. Başkan Barack Obama yönetiminde ABD'nin Kürtlerle olan iş birliği oldukça aktifti. Biden yönetiminde iki tarafın tekrar yakın iş birliğine dönmesi muhtemel.

İzvestiya gazetesine demeç veren uzmanlar, Suriye muhalefetindeki büyüyen bölünmelerin Cenevre'de zaten gergin olan müzakereleri karmaşıklaştırdığını, dolayısıyla Suriyeli arabulucular arasındaki anlaşmazlık noktalarının arttığını kaydediyorlar.

Doğu Araştırmaları Merkezi'nde araştırmacı Danila Krylovi konuya ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:

Anayasa Komitesinin elde edebileceği herhangi bir başarı; Türkiye, İran ve Rusya içinde başarı olacaktır. Ancak Amerikalılar bu başarıdan hoşnut olmayacaktır. Yabancı taraflar Anayasa Komitesi'nin bir sonuca varamamasından endişelendikçe Suriye'de yeni bir anayasa ortaya çıkmayacaktır. Diğer yandan Kürt sorunu çözülmediği takdirde de anayasanın yapılamayacağını söyleyebiliriz.

Ankara kanadında ise Türk diplomatik kaynaklar, Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının Cenevre'de gerçekleşen beşinci turunda rejimi temsil eden heyetin gündem dışına çıkarak uzlaşmaz bir tavır sergilediğini, Suriye muhalefetinin tutumunun ise "yapıcı” olduğunu aktardılar.

Söz konusu kaynaklar muhalefetin daha önce toplantılarda kararlaştırılan "anayasanın temel ilkelerinin temel iç düzenlemelere uygun olarak belirlenmesi” gündemine de bağlı kaldığını ifade ettiler.

Cenevre toplantıları sırasında Suriye muhalefeti eksiksiz bir anayasa taslağı sunmadı. Bunun yerine iyi yazılmış 10 anayasa maddesi sundu.

Ancak rejim, beşinci turun gündeminin anayasanın temel ilkelerini onaylamaya odaklanmış olmasına rağmen bu maddeleri tartışmayı temelden reddetti.

Bu bağlamda Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve İranlı mevkidaşı Muhammed Cevad Zarif dün İstanbul'da Suriye dosyasındaki gelişmeleri ve Rusya'nın Soçi kentinde 16-17 Şubat'ta yapılacak olan bir sonraki Astana toplantısı sürecini görüştüler.

Türkiye, İran ve Rusya (üç garantör ülke) yayımladıkları ortak açıklamada Astana sürecinin on beşinci toplantısının 16-17 Şubat tarihlerinde Rusya'nın Soçi kentinde yapılacağını duyurdular.

Üç garantör ülke, Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının Cenevre'de gerçekleşen beşinci turu ile ilgili yaptıkları açıklamada da "Suriye'nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne” olan güçlü bağlılıklarını vurguladılar. Tüm tarafların bu ilkelere saygı duyması gerektiğinin altını çizdiler.

Açıklamada, garantör ülkelerin İsviçre'nin Cenevre kentinde düzenlenen Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının beşinci turunu memnuniyetle karşıladıkları ifade edildi.

Üç ülke, komitenin sürdürülebilir ve etkili bir şekilde çalışmasını sağlamak için Suriyeli delegeler ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile sürekli iletişim halinde olarak komitenin çalışmalarını destekleme isteklerini dile getirdiler.

Açıklamada ayrıca Suriyelilerin öncü ve BM'nin de kolaylaştırıcı rol üstlenmesiyle BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı ile uyumlu yürütülen siyasi sürece, Astana garantörlerinin belirleyici katkısına ve Soçi'deki Suriye Ulusal Diyalog Kongresi kararlarının uygulanması sonucunda Cenevre'de oluşturulan Anayasa Komitesi'nin önemli rolüne vurgu yapıldı.

Üç garantör ülkenin konuya dair yaptıkları ortak açıklamada şu ifadeler yer aldı:

Anayasa Komitesi'nin çalışmaları uzlaşı anlayışı ve yapıcı angajmanla dış müdahaleler ve dışarıdan dayatılan süreler olmaksızın, Suriye halkının mümkün olan en geniş desteğinin alınması temin edilerek üyelerinin genel mutabakata varması hedefiyle yürütülmelidir.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Şarku'l Avsat