Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinde “hendek ve barikat” olaylarından sonra çıkan çatışmalarda on binlerce kişi evinden oldu.
1 yıl içinde 7 bin yapı kamulaştırılarak yıkıldı. 5 yılda ise 367 yapı inşa edildi.
Surlular uğradıkları mağduriyetlerin giderilmesini beklerken ikinci şoku yaşıyor.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile mülk sahipleri arasında yapılan sözleşme 3 yıl aradan sonra tek taraflı yok sayıldı.
Bu durum hak sahiplerinin tepkisine neden oldu.
Hak sahipleri, sözleşmenin tek taraflı feshedilmesini protesto etti.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü yetkilileri ve bakanlık; iptal ettiği sözleşme yerine hak sahiplerine, Sur’da kentsel dönüşüm kapsamında olan 2 mahallede ya da TOKİ’den ev alma ile tazminat ödenmesi seçeneklerini sundu.
Hak sahipleri ise, kendi evlerinin yerine inşa edilen evlerin verilmesini istiyor.
3 yıl sonra sözleşmeler feshedildi
UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Diyarbakır’ın merkez Sur ilçesinde, yaşanan olaylar sonrası Cevatpaşa, Fatihpaşa, Dabanoğlu, Hasırlı, Cemal Yılmaz ve Savaş Mahallesi’nin tamamı Mart 2016’da Bakanlar Kurulu kararıyla riskli alan ilan edilerek, 6 bin 300 parsel, “acele kamulaştırma” kapsamına alındı.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, evleri acele kamulaştırma kapsamına alınan vatandaşlara, mülklerinin yerine karşılık, tazminat, evlerinin bedeli üzerinden geri kalanını ödemek koşuluyla TOKİ’den ev ya da yıkılan mülklerinin yerinde yapılacak yeni evlere yine mülkün ederinin üzerinden geri kalanını ödemek şartıyla ev seçenekleri sunuldu.
Ancak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sözleşmenin üzerinden 3 yıl geçtikten sonra yıkılan mülklerinin yerine yapılacak yeni evlere, mülkün ederinin üzerinden geri kalanını ödemek şartıyla ev seçeneğini kabul edenlerle yaptığı sözleşmeyi, evlerinin yerine dükkan yapıldığı gerekçesiyle tek taraflı feshetti.
Bakanlık, hak sahiplerine feshedilen sözleşmeye karşılık yeni bir sözleşme önerisinde bulundu.
TOKİ önerisi de seçenekler arasında
Bakanlığın yeni sözleşme önerisinde, yasağın olmadığı, ancak kentsel dönüşüm kapsamında hakkında yıkım kararı alındıktan sonra yıkılan Sur’un Lalabey ve Alipaşa mahallerinde yapılan evler için yapılacak kuraya katılma, kıymet takdir raporu üzerinden belirlenen evlerin bedel sözleşmesi üzerinden uzlaşma, Uçkuyular mevkide bulunan ve kura çekimi yapılacak TOKİ konutlarını isteme ve taşınmazlarla ilgili acele kamulaştırma dava sürecini başlatma seçenekleri bulunuyor.
Hak sahipleri, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün sözleşmenin tek taraflı feshetmesine tepki gösterdi.
Diyarbakır Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü önünde toplanan yaklaşık 150 mağdur, açıklama yaparak kararı protesto etti.
Geniş güvenlik önlemleri altında yapılan protesto eyleminde Sur mağdurları adına Mehmet Kaya konuştu.
"Cumhurbaşkanı bize söz verdi"
Heyet adına açıklama yapan Kaya, “Biz Cumhurbaşkanımıza sesleniyoruz, geldi Ulu Camii önünde bize söz verdi. Şu anda Çevre Şehircilik Müdür Yardımcısı bizim malımızı Ankara size vermiyor diyor. Biz inanmıyoruz; Ankara bizim malımızı ne yapacak? Ona buna peşkeş çekiyorlar. Zenginlere satıyorlar, rant var. Reis duy sesimizi, Külliye duy sesimizi. Biz Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarıyız. Gelin Allah için müfettiş gönderiyorsanız, ne gönderiyorsanız gönderin. Şu anda Çevre Şehircilik Müdür Yardımcısı diyor ki, ‘sizin tapulu olan yerlerinizi başka yerde size vereceğiz, onları başkalarına satacağız, çok pahalıya yapmışız’. Biz bunu kabul etmiyoruz” şeklinde konuştu.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Kaya, şöyle devam etti:
Tapularımız var, Türkiye Cumhuriyeti’nin verdiği tapulardır. Biz tapularımızı, yerlerini istiyoruz. Eğer Türkiye Cumhuriyeti kendi vatandaşlarının mallarını gasp ediyorsa buyursun etsin. Karakol yapıyorsa, hastane yapıyorsa, sağlık ocağı yapıyorsa, ammeye hizmet yapıyorsa Sur halkının malı onlara kurban olsun. Başkalarına satıyorlar, dükkan yapıp satıyorlar. Devlet için bir şey yapıyorlarsa, Sur halkı olarak mallarımız onlara helali hoş olsun. Ama hepsini zenginlere, Diyarbakır’ın ileri gelen adamlarına -Çevre Şehirciliğin 3 tane avukatı, biz öyle duyduk- peşkeş çekiyor bizim mallarımızı. Bizim mallarımızı kimse bizden alamaz. Tapularımız vardır. Cumhurbaşkanına sesleniyorum, Külliyeye sesleniyorum, müfettişlere sesleniyorum, duyun sesimizi artık. Allah içindir, Allah içindir, Allah içindir.
"Doğup büyüdüğümüz yerden vazgeçmeyeceğiz"
Cemal Yılmaz Mahallesi’ndeki evi kamulaştırılan sur mağdurlarından Şaban Elçin, sözleşmenin feshedildiğini kendilerinin bildirilmesinin ardından bakanlığa itirazda bulunduklarını ancak itirazlarının kabul edilmediğini dile getirdi.
Çatışmalar sırasında kaldıkları evlerinin zarar görmediğini, ancak asıl yıkımın Bakanlar Kurulu’nun almış olduğu kamulaştırma kararından sonra meydana geldiğini dile getiren Elçin, “Yerinden edilen ailelerin çoğunluğu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü bünyesinde kurulan uzlaşma komisyonuyla uzlaşamadı. Çünkü ortada bir çözüm yok. 'Sur gerçek sahiplerine aittir' diyoruz ve Sur’a geri dönme taleplerimizin dikkate alınmasını istiyoruz” dedi.
Sur’da yapılan evlerin fiyatlarının yüksek olmasına rağmen, hak sahiplerinin borç altına girmeyi göze aldığını ifade eden Elçin şöyle konuştu:
Çünkü kimse Sur’dan ayrılmak istemiyor. Biz doğup büyüdüğümüz yerden vazgeçmeyeceğiz.
Konuyla ilgili Independent Türkçe'nin görüşmek istediği Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri, ısrarlı aramalara rağmen bir açıklama yapmadı.
© The Independentturkish
