Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını birçok sektörü olumsuz etkiledi. Etkilenen sektörlerden biri de yayıncılık…
Pandemi sürecinde matbaalar baskıya ara verdi, kitap mağazaları kapandı.
Türkiye Yazarlar Birliği İstanbul Şubesi Başkanı Mahmut Bıyıklı, yayıncılığın normal zamanlarda dahi ayakta kalma mücadelesi verdiğini söylüyor.
“Yetkililerin oluşan sorunlara acil olarak çözüm sunması gerekiyor. Kültür taşıyıcısı olan yayınevlerinin krize girmesi ülkenin kültürünün krize girmesi demektir. Kitapların basılıp dağıtılamaması yazarların üretimini de etkiler” diyen Bıyıklı, “ Yazarların yazmaya devam etmesi yazdıklarının okuyucuya ulaşması için yayıncılara yönelik ilan edilen desteklerin daha da artırılması gerektiğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
Bıyıklı’ya göre bu süreçte Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın kütüphaneler için aldığı kitapların sayılarını arttırıp ödemelerini de hızlı şekilde yapması yayıncılara nefes aldıracak.
“Yayıncılara en anlamlı desteği okurlar verebilir”
Sivil toplum örgütlerinin, yerel yönetimlerin, sanayicilerin ve bakanlıkların “kitap hediye etme seferberliği” ilan ederek yayıncılara omuz vermesi gerektiğini de belirten Bıyıklı, şunları söyledi:
“Evde kalınan süreçte birçok kurumun kitap okumaya yönelik yaptığı faaliyetlerin yayıncılar açısından önemi ortada. Bu çabalar ulusal bir seferberliğe dönüştürülebilir. Yayıncılara en anlamlı desteği okurlar verebilir diye düşünüyorum. Okurlar kitaplara her zamankinde daha çok sahip çıkmalı. Salgın nedeniyle akrabaları ve dostlarıyla görüşemeyen kitapseverler sevdiklerine selam ve ziyaret niyetine kitap sipariş edip hediye olarak gönderebilir. Yayıncı yaşasın yazar yazsın kitap okura ulaşsın dünya daha güzel olsun.
Online kitap siteleri portföylerinin bir kısmını satışa sundu
Türkiye’de yayıncıların arzu ettiği ölçüde kitap okuyucusu olmadığını söyleyen Nar Çocuk Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Tayfur Esen, “Pandemi insanların aklına ‘Evdeyiz, o zaman kitap okuyalım’ düşüncesini getirir mi getirmez mi diye tartıştık. Fakat istediğimiz sonuç maalesef ortaya çıkmadı” dedi.
“Muhakkak istisnaları var ama insanlar bu zamanları iç dünyalarına yönelmek, yıllardır okumak istedikleri halde vakit bulamadıkları kitapları okumak için değerlendirmek istemedi” ifadelerini kullanan Esen, kitapevlerinin ve zincir kitap mağazalarının kapalı olmasıyla kitaba sadece online satış yapan mecralar vasıtasıyla erişebildiğini kaydetti.
Online kitap satış mağazalarının bu süreçte iş yapan az sayıdaki firmalar arasına girdiğini belirten Esen, “Açık kitap mağazası kalmayınca bütün talepler buralara yöneldi ve siteler hiç hesaba katmadıkları bir taleple karşılaştılar. Bu talep kitap okuma sayısınına artmasıyla ilgili değildi” şeklinde konuştu.
“Evine kapanmış, yayınevini kapatmış, siparişlerle hiç ilgilenmeyen yayıncılar var. Bu nedenle online mağazalar mağdur oldu. Çünkü siparişleri karşılayamaz duruma düştüler” diyen Esen şunları söyledi:
Matbaalar kapalı olduğu için de talep karşılanamadı. Bu nedenle online mağazalar marka değerlerini korumak ve siparişlerde aksaklık yaşamamak için portföylerindeki kitapların belli bir kısmını satışa kapattılar.
“e-kitaplara ilgi beklediğimiz düzeyde gelişmedi”
Bu dönemde e-kitaplara da bir ilgil beklediklerini ama e-kitapların da yeterli ilgiyi görmediğini aktaran Esen “Toplumun temel ihtiyaçlarını karşılayan yerler nasıl belli zaman dilimlerinde açık tutuluyorsa belki şehirlerdeki bazı kitapevleri de hizmete açılabilir” düşüncesinde.
Okul öncesi yaşlarda çocuğu olan ailelerin etkinlik kıtalarına ihtiyaç duyduğunu ama bu kitapları bulamadığını ifade eden Esen, “Ailelerde çocukla ilgilenen genelde anneler oluyor. Çoğu annenin elinin altında bir kredi kartı yok. Dolayısıyla online sipariş verebilecek durumda değil. Kapıda ödeme yöntemiyle hizmet veren kuruluşlar kapısını çalsa belki de onlardan kitap alacak. Bu mümkün olamıyor” ifadelerini kullandı.
“Virüsle mücadeleyi anlatan ilk çocuk kitabı da hak ettiği ilgiyi görmedi”
Türkiye’de koronavirüsü eksen alan ama çocuklara koronavirüs demeden konuyu anlatan ilk kitabı “Panik Yok-Virüs senden Korksun” ismiyle kendilerinin yayınladığı söyleyen Esen, “Ebeveynler infiale kapılmış, ne yapacağını bilemiyor, çocuğuna da güven telkin edecek bilgiye sahip değiller. Çocuğuna kitabı okurken kendisi de ne yapması gerektiğinin farkına varsın arzusuyla bir kitap oluşturduk. Bu kitap Moğolistan’da yayına hazırlanmış ve Moğolistan Sağlık Bakanlığı tartından tüm çocuklara dağıtılmıştı. Kitabın Türkiye haklarını aldık ve Türkçe olarak yayınladık, sembolik bir fiyattan satışa sunduk. Ama maalesef ilgi görmedi” dedi.
Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği Başkanı Mustafa Doğru, yayıncılık sektöründe çalışanların neredeyse tamamının evden çalışmaya başladığını, bu süreçte tüm kitap fuarlarının iptal edildiğini, kitap satan zincir mağazaların kapandığını ve tek satış kanalı olarak e-ticaretin kaldığını ifade etti.
“Anadolu’daki kitapçılar olumsuz etkilendi”
Salgın nedeniye özellikle Anadolu’daki kitapçıların olumsuz etkilendiğini vurgulayan Doğru, “Kısıtlamalar ile yayıncıların gelirleri büyük oranda azalmış oldu” dedi.
Sektörün hükümet tarafından yürürlüğe konulan kısa çalışma ödeneğinden faydalandığını ve mücbir sebebe alındı için SGK ve vergi ödemelerinin ertelendiğini hatırlatan Doğru, sektör temsilcilerinin Kredi Garanti Fonu kredilerinden de yararlandığını kaydetti.
“Sosyal medyadaki ‘Evde Kal, Kitap Oku’ kampanyalarıyla insanların bir kısmı kitapları yeniden keşfetti” diyen Doğru, “Okuyan kesim genişledi. Kitap bizi evde sıkıştığımız şu günlerde alıp dünyayı dolaştırabilen, yeni bilgiler verebilen, bizi eğlendirebilen eski dostumuz.Türkiye’nin normalleşme sürecine göre bizler de normalleşmeyi dört gözle bekliyor tekrar okuyucularımızla fuarlarda buluşmayı diliyoruz” ifadelerini kullandı.
“İstihdamın azalması kitap alışverişini olumsuz etkiledi”
Çıra Yayınları’ndan Hasan Güler salgın nedeniyle istihdamın azalmasının kitap alışverişine etki ettiği kanaatinde.
“Bu psikoloji içerisinde olan bir insanın sağlıklı okuma yapamayacağı düşünüyorum” diyen Güler, döviz kurlarının yükselmesiyle birim fiyatların 2 yıl içinde neredeyse 2 kat arttığına dikkat çekti.
Salgın nedeniyle iptal edilen kitap fuarlarının yayıncılar açısından değil okuyucular açısından kayıp olduğunu söyleyen Güler, “Fuarlar genel itibariyle yayıncı açısından zararla sonuçlanan bir etkinliktir” dedi.
“Evde Kal” kampanyasına destek vermek amacıyla yayınladıkları kitaplarda ciddi oranda indirimler yaptıklarını belirten Güler, nisan ayı kitap satış grafiğiyle başlangıç seviyesindeki kitapların satışının az da olsa yükseldiğini vurguladı.
© The Independentturkish
