Çin Devlet Başkanı Şi, koronavirüs salgınını iki hafta öncesinden biliyormuş

ÇKP dergisinde yer alan bir konuşma metni, Şi’nin 7 Ocak’ta virüsle mücadele için talimatlar verdiğini gösteriyor

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in Politbüro Daimi Komitesi'nde sarf ettiği sözler akıllarda soru işaretleri bıraktı (AFP)

Çin Komünist Partisi’ne (ÇKP) dair bir iç konuşma metni, Devlet Başkanı Şi Cinping’in koronavirüs salgınını iki hafta öncesinden bildiğini ancak resmi açıklamayı 20 Ocak’ta yaptığını işaret ediyor.

Ölümcül virüs Çin’den dünyaya yayıldığında bu olayın arka planında durumdan haberdar doktorlar ve diğer kişilerin susturulduğuna dair iddialar gündeme gelmişti.

Hastalığın çıkış yeri olan Vuhan kentinin bağlı bulunduğu Hubei eyaletindeki yetkililer, koronavirüsün ciddiyetini küçümsemek, hatta meseleyi kasıtlı olarak örtbas etmek ve virüsün insandan insana geçebileceğine dair kanıtları iş işten geçene kadar görmezden gelmekle suçlanmıştı.

Merkezi yönetimse tavrını, Devlet Başkanı Şi Cinping’in virüs hakkında ilk kez açıkça konuştuğu 20 Ocak’ta koymuştu.

Şi’nin salgınla mücadelede “kararlı adımlar” atacaklarını belirttiği açıklamadan bir hafta sonra da Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyeus, bu salgını “ciddiye alışından” ötürü övdüğü Pekin’e “şeffaflığından” dolayı teşekkür etmişti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ancak CNN’in haberine göre ÇKP’ye ait bir iç konuşma metni, bu anlatıda birtakım soru işaretleri olduğunu gösterdi. Metne göre Şi virüsten bir süredir haberdardı ve kamuoyuna duyuru yapmadan iki hafta önce, yani 7 Ocak’ta bu virüse karşı nasıl yanıt verileceğine dair direktifler dahi vermişti.

ÇKP’nin yayın organı olan Qiushi dergisinde cumartesi günü yayımlanan konuşma metninde, ülkenin en güçlü karar organı olan Politbüro Daimi Komitesi’nin bir toplantısı sırasında Şi’nin “yeni koronavirüsün önlenmesi ve kontrol altına alınmasına dair yapılması gerekenleri bildirdiği” kaydedildi.

Çin liderinin daha ileri talimatları 20 Ocak’ta verdiği, iki gün sonra da “Hubei eyaletinden halkın dışarı çıkışına dair kapsamlı ve sıkı bir kontrol uygulamasını açıkça talep ettiği” ifade edildi.

Konuşma metnine göre Şi, "Salgının yayılmasını, önleme ve kontrol çalışmalarındaki ilerlemeyi daima izledim, sözlü emirler ve talimatlar vermeye devam ediyorum” dedi.

South China Morning Post gazetesiyse, Şi’nin 3 Şubat’ta yaptığı bu konuşma sırasında yerel yetkilileri merkezi hükümetin direktiflerini yerine getirmemekle suçladığını ve beceriksiz yetkilileri cezalandırma sözü verdiğini belirti.

Habere göre Şi konuşmasında, “7 Ocak'ta bir Politbüro Daimi Komitesi toplantısında salgının kontrol altına alınması için taleplerimi bildirdim. 20 Ocak'ta, salgını önlemek ve kontrol etmek için yapılan çalışmalar hakkında özel talimatlar verdim ve buna çok dikkat etmemiz gerektiğini söyledim” dedi.

Bu belge, salgına cevap vermede kararsız kalarak virüsün önce ülke çapında, ardından dünyaya yayılmasına izin verenlerin yerel yetkililer mi yoksa merkezi hükümet mi olduğuna dair soruları gündeme getirdi.

Söz konusu konuşma metni, Politbüro'nun hastalığın o sırada insandan insana bulaştığının farkında olup olmadığına açıklık getirmezken, Çinli bilim insanları tarafından yayımlanan araştırmalarsa bu tür enfeksiyonların geçen yıl aralık ayı başlarında ortaya çıktığını göstermişti.

 

 

Öte yandan 7 Ocak’la 20 Ocak arasında geçen 13 günlük sürenin salgının yayılması açısından hayati öneme sahip olduğunu belirten CNN, bu zaman zarfında Hubei’deki yetkililerin iki önemli parti toplantısına ev sahipliği yaptığını ve Vuhan’a 10 binden fazla ailenin toplu ziyafette dünya rekoru kırmak adına davet edildiğini aktardı.

Bununla birlikte gerek Vuhan gerekse Hubei’deki yetkililerin salgını önemsiz göstermeye çalıştığı söylenen dönemde, durumu soruşturmak üzere Pekin’den gönderilen araştırma ekibinin başı Wang Guangfa 11 Ocak’taki açıklamasında meselenin kontrol altında olduğunu söyledi. Ancak salgının başlarında ön saflarda görülen diğerleri gibi Wang da daha sonra koronavirüse yakalandı.

Hubei eyaletinin yetkilileri, Çin Yeni Yılı için yüz milyonlarca kişinin ülkeye giriş çıkışının yaşandığı bir sırada krizi ele alış şekilleri nedeniyle eleştirildi. Diğer taraftan iç hatlar ve dış hatlar yolculuklarında önemli merkezlerden biri olan Vuhan’da yolcu tarama sistemleri 14 Ocak’a kadar yerleştirilmedi.

Vuhan Belediye Başkanı Zhou Xianwang ise daha sonra “uyarıların yetersiz olduğunu” kabul edip istifasını istedi.

Dünyanın gündemine oturduktan sonra “Kovid-19” adı verilen koronavirüs nedeniyle bugüne kadar büyük çoğunluğu Çin’de olmak üzere 71 binden fazla kişi enfekte oldu, bin 775 kişi de hayatını kaybetti.

 

Independent Türkçe, CNN, South China Morning Post

DAHA FAZLA HABER OKU