Yüzde 90'ını sudan oluşan omurgasız deniz canlısı deniz anasının beyni, merkezi sinir sistemi veya acı reseptörleri bulunmuyor. Araştırmacılar da şimdi deniz analarına küçük bir protez takarak bu canlıların 3 kat daha hızlı yüzmesini sağladı.

Deniz analarının daha hızlı yüzerken daha az enerji harcamasını da sağlayan bu işlemin canlılarda herhangi bir görünür rahatsızlık yaratmadığı da kaydedildi. 

Hakemli bilimsel yayın Science Advances’ta yayımlanan çalışmanın yazarlarından Stanford Üniversitesi’nden biyomühendis Nicole Xu  “Bu biyonik deniz analarını iklim değişikliklerinin işaretlerini gözlemlemek ya da doğal fenomenleri izlemek amacıyla okyanusların farklı bölgelerine gönderebiliriz” ifadelerini kullandı.

Çalışmanın diğer yazarı Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden (Caltech) makine mühendisliği profesörü John Dabiti de ilk amaçlarının derin dalışlar olacağını çünkü okyanusların derinlikleri konusunda hala çok sayıda bilgi eksikliği olduğuna işaret etti.

Dabiri “Basitçe anlatırsak biyonik deniz anasını yüzeyde serbest bıracağız, giderek artan derinliklere yüzmesini sağlayacağız, ne kadar derine inebildiğine ve topladığı verilerle yüzeye geri dönüp dönemediğine bakacağız” dedi.

Araştırmacılar sırada deniz analarının rotalarını kontrol etmek için testler yapmayı ve sıcaklık, tuzluluk oranı, asidite, oksijen seviyesi, mikrobik topluluklar ve besin öğeleri gibi okyanus koşulları alanlarında uzun süreli ölçümler gerçekleştirmek yer alıyor.

Bilim insanları deniz analarına ufak kameralar yerleştirebileceklerini de düşünüyor.

Çalışmada yarıçapları 10-20 santimetre olan ve yaygın olarak bulunan ay deniz anaları (Aurelia aurita) kullanıldı.

Deniz anaları şemsiye biçimindeki gövdelerinin içine doğru kaslarını büzerek suyun içinde hareket ediyor. Bir çip, pil ve elektrotlardan oluşan protezse tıpkı kalp ritmini düzenleyen bir kalp pili gibi işleyerek deniz analarının bu hareketi daha sık yapmasını sağlıyor. Üstelik protezin maliyeti de sadece birkaç dolar tutuyor. 

Deniz anaları stres olduklarında sümüksü bir sıvı salgılar. Araştırmacılar hem yüzdükleri sırada hem de protez çıkarıldığında bu sıvıyı salgılamadıkları için deniz analarının herhangi bir rahatsızlık hissetmediğini söylüyor. 

Dabiri "Deniz analarına zarar vermemek için dikkat gösterdik" dedi.

Okyanusların yüzeyi uydular ve robot tekneler dahil çok sayıda mevcut teknolojiyle inceleniyor ancak 20 metre derinlikten sonra okyanuslar hakkında bildiklerimiz azalıyor. Zira araştırmacılar bu derinlikler için gemilerden yapılan maliyeti fazla uygulamalara ya da enerji sınırı nedeniyle genellikle gündüz çalışabilen ufak su altı araçlarına muhtaç durumda kalıyor. 

Çalışmanın yazarlarından Xu "Deniz anası 500 milyon yıldır hayatta ve bu sürede vücut yapısı büyük oranda değişmeden kaldı. Onları bu kadar özel kılan şeyin ne olduğunu anlamak ve onlardan öğrenebileceklerimiz epey ilginç. Bu hayvanların doğal yüzme hareketlerini kullandığımız için bir denizaltının yaptığı gibi çevreyi rahatsız etmeyeceklerini ve gözlemleyebileceğimiz bölgeleri genişletmeyi umuyoruz" diye konuştu. 

Independent Türkçe, Reuters, Newsweek