Bağımsız havacılık operasyonları uzmanlarının "düşürülmenin" en olası açıklama olduğunu söylemesi, İran'ın Tahran yakınlarındaki ölümcül kazada Ukrayna uçağının teknik aksaklıklar nedeniyle düştüğü yönündeki iddiaları etrafında şüphe uyandırdı.
İranlı yetkililer, çarşamba sabahı İmam Humeyni Uluslararası Havalimanı'ndan kalktıktan kısa süre sonra düşen ve uçakta bulunan 176 kişinin tamamının hayatını kaybettiği Ukrayna Uluslararası Havayolları (UIA) kazasının arkasında teknik sorunların olduğunu söylemişti.
Tahran'daki Ukrayna Büyükelçiliği ilk başta bu açıklamayı tekrarlamıştı fakat daha sonra açıklamayı geri çekti ve kazanın nedeninin resmi bir komisyon tarafından belirleneceğini ifade etti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bazı havacılık uzmanları tahmin yürütmek için çok erken olduğunu söylerken bir havacılık risk izleme grubu olan OPS yaptığı açıklamada, "Başlangıç varsayımı olarak, aksi yönde net bir kanıt çıkana değin bunun MH17'ye benzer bir düşürülme vakası olarak düşünülmesini öneriyoruz" ifadelerine verdi ve kaza yerinde çekilen fotoğraflarda "gövde ve kanat bölümlerinde bariz şarapnel delikleri" görüldüğünü kaydetti.
UIA ayrıca, planlandığı üzere yalnızca iki gün öncesinde teknik incelemeden geçirilmiş üç yıllık Boeing 737-800'de "yanlış hiçbir şey olmadığını" kaydederek teknik problemler olasılığını da gözden çıkardı.
Bir UIA sözcüsü, "Uçaklarımızın güvenliğini ve mürettebatımızın yüksek liyakatını garanti ediyoruz" diye konuştu.
Bağımsız Rus havacılık uzmanı Vadim Lukaşeviç, The Independent'a yaptığı açıklamada, kamuya açık kanıtlara bakıldığında uçakta bir tür yangın çıktığının ve uçağın çarpışma anında parçalandığının net olduğunu söyledi. Ona göre, kalan her şey, bir "varsayım".
Lukaşeviç açıklamalarında şu ifadeleri kullandı:
Herhangi bir hava kazasında genellikle üç etken vardır: İnsan, hava ve mekanik. Burada dördüncü bir etken ekleyebilirsiniz; siyaset. Kazadan birkaç saat önce İran'ın Irak'taki ABD hedeflerine füzeler gönderdiğini biliyoruz. Hava yoluyla verilecek bir yanıt bekliyorlardı. Tam bir teyakkuz halinde olduklarını biliyoruz.
Lukaşeviç, İran'ın motorlardan birinin alev aldığı yönündeki iddiası doğru çıksa bile, dışarıdan yapılan bir saldırı ihtimalini gözden çıkarmak için henüz çok erken olduğunu belirtti.
Havacılık uzmanı, “Motorda çıkan bir yangın, bunun bir füze saldırısının sonucu olma ihtimalini dışlayamaz (…) İran'ın teknik sorunlar haricindeki tüm açıklamaları derhal göz ardı etmiş olması şüphe uyandırıcı" diye konuştu.
Lukaşeviç, bölgedeki bariz siyasi gerginliklerin ışığında, hava sahasının sivil havacılığa kapatılmamasının ceza gerektiren bir hata olduğunu eklerken, “En hafif haliyle, İranlılar arı kovanına çomak sokup kaçmamıştı” dedi.
İran, uçağın kara kutusunu ABD merkezli uçak üreticisi Boeing'e teslim etmeyeceğini açıkladı.
Aviation Security International dergisinin editörü Philip Baum, tahmin yürütmek için çok erken olduğunu belirtti.
Baum, The Independent'a yaptığı açıklamada yaşanan kazanın, "İran'da gerçekleşmesi ve zamanlaması, ayriyeten düşürülme vakası yaşamış iki devlet ve aynı zamanda kurbanları göz önünde bulundurulduğunda sırf MH17 nedeniyle akla Ukrayna'nın" ve ABD'nin 1988'de İranlı sivil bir uçağı düşürmesiyle İran'ın gelmesi dikkate alındığında manidar olduğunu söyledi.
Ancak Baum bunun yalnızca "tam da şu anda olan garip bir tesadüf" olabileceğini de ekledi:
Ben bunun bir düşürülme vakası olduğunu gösteren hiçbir şey olmadığını düşünüyorum ve eğer vurulsaydı o zaman kim tarafından vurulmuş olurdu?
İsrail'deki Ben Gurion Havalimanı'nın eski yöneticisi Zeev Sarig, uçak kazasının ardında teknik bir hata ya da uçakta bulunan bir patlayıcının olabileceğini söyledi.
Rus haber ajansı RIA'ya konuşan Sarig, kapsamlı bir soruşturma gerektiğini ve iki temel olasılığın "zamanlayıcıyla ya da uçak belli bir irtifaya ulaştığında yükseklik ölçerle tetiklenen bir bomba" ya da “henüz hakkında hiçbir şey bilmediğimiz teknik bir arıza" olabileceğini söylerken, “Ne yazık ki gördüğüm kadarıyla bu pek olası görünmüyor” dedi.
İran Ulaştırma ve Şehircilik Bakanlığı Sözcüsü Kasım Biniyaz, motorlardan birinde çıkan yangının ardından pilotun "uçağın kontrolünü kaybettiğini" söylemişti.
Uçak, 2018'deki Lion Air ve 2019'daki Etiyopya Havayolları kazalarının ardından 10 ay boyunca uçuştan men edilen Boeing 737 MAX 8'in bir önceki modeli.
İki Boeing 737 MAX 8 uçağında da bulunan hatalı uçuş kontrol yazılımı, uçakların burundan çakılmasına ve 346 kişinin ölümüne neden olmuştu.
Havayolu yetkilileri yolcuların çoğunun başka yerlerden aktarma yaparak Ukrayna'nın başkenti Kiev'e uçtuğunu söyledi.
Yaşamını yitirenler arasında üç Britanyalı da vardı.
İran füzeleri, geçen hafta ABD'nin İran'ın üst düzey generallerinden biri olan Kasım Süleymani'yi hedef alarak öldürülmesine cevaben çarşamba sabahı Irak'ta bulunan ABD askeri üslerini vurmuştu.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.independent.co.uk/news
Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk
© The Independent