Miras hakkını talep eden Filistinli kadınların payına düşen yalnızca bunlar. Hastane odasından Independent Arapça’ya konuşan S. M., babasının vefatının ardından kendisine düşen yasal miras payını istediği için üç erkek kardeşinin ona saldırıp darp ettiğini ağlayarak anlattı.
S.M., hastaneye yatmadan önce Yatta şehrindeki evinde karanlık bir odada telefonsuz, yiyecek ve battaniyesiz bir şekilde günlerce hapsedildiğini belirtti.
Bu esaretin sebebi ise kardeşlerinin ona sunduğu teklifi dikkatlice düşünmesi içindi: meşru payından vazgeçme özgürlüğü.
Ancak bu Filistinli kadın, miras hakkı için ısrar ettiği anda, merdivenlerden düşüp bilincini yitirdiği bahanesiyle hastaneye nakledilene kadar darp edildi.
Filistin Kadın İşleri Bakanı Amal Hamad, Filistinli kadınların yasal miras talebi nedeniyle şiddete, hatta bazen de ölüme maruz kaldığı iç burkan hikayeleri anlatıyor.
Hamad, Filistinli kadınların yalnızca yüzde 3’ünün yasal miras hakkından yararlanabildiğini ifade ediyor.
Hamad, İslam hukuku ve Filistin hukukunun kadınlara miras hakkı tanımasına rağmen, pek çok kadının miras sebebiyle namus adı altında öldürüldüğünü, bazılarının ise doğal haklarından mahrum kalması için hapsedildiğini ya da dövüldüğünü belirtiyor.
Toplumun bakışı
Hamad, açıklamalarına şu şekilde devam ediyor:
"Filistinli kadınlar, miras alma haklarını elde etmede birçok sorun ve engelle karşı karşıya. Bu sorunlardan en önemlileri de toplumun kültürü ve kadınlara karşı klişeleşmiş bakış açısı. Adet ve gelenekler, kadının miras hakkını reddediyor. Filistin mahkemeleri de kadınları karmaşık prosedürlerle karşı karşıya bırakarak ciddi bir çaba sarf etmelerine ve yüksek bir maliyet ödemelerine neden oluyor"
Filistinli Kadınlar Genel Birliği, Kadın İşleri Bakanlığı ve Batı Şeria’daki bir dizi kadın kurumu, kadına yönelik şiddetle mücadele etmek, yasal hakları konusunda onları eğitmek ve teşvik etmek amacıyla 24 Kasım’da 16 günlük ulusal bir kampanya başlattı.
Merkez İstatistik Bürosu verilerine göre, daha önceden evlenmiş ya da şuan evli olan Filistinli kadınların yüzde 29'u bir tür şiddete maruz kalıyor.
Miras almak kolay değil
Uzmanlara göre, bazı kadınların hak ve hukuk konusundaki cehaletleri karanlığa yol açıyor. Öyle ki bazı kadınlar, kendilerine düşen miras payı hakkında yeteri bilgiye sahip değil.
Batı Şeria’daki İslkam Hukuku Hakimleri Yüksek Konseyi Başkanı Mustafa Et-Tavil, Filistinli kadınların İslam Hukuku mahkemelerine başvurmama nedenlerinden birinin bu mahkemelerin miras davalarını uzun tuttuğu iddialarını reddetti.
Independent Arabia’ya konuşan Tavil, şu ifadelerde bulundu:
"Bize bir miras davası geldiği zaman, merhumun mirasının doğruluğundan emin olmak ve pay etmek ve için şeriat mahkemesi ilan panosuna, camilere, bazen de yerel gazetelere ilan veririz. İtirazı olanlara mahkemeye başvurma şansı vermek için bu ilanları bir hafta kadar tutuyoruz. Ardından memurlar bir, hakimler de bir dakika içinde bu davaları inceler. Birkaç gün içinde ise tanık ve mirasçıların ifadeleriyle beraber süreç sonlandırılır"
Tavil, kadınların mahkemelerde ödemeleri gereken yüksek ücretler konusunda ise, "Neden miras maliyeti hususunda yoksul kadınlara yardımcı olacak bir fon kurulmuyor? Aynı zamanda kayıt ve diğer prosedürlerde yardımcı olması için avukat ataması başvurusunda bulunulabilir. Hatta kadınlar maliyetlerde indirim uygulanmasını da talep edilebilir, bu talepleri mutlaka incelenecektir" dedi.
'Ferman’ uygulaması
Filistinli avukat Monalisa El-Mısri, kadınların haklarını korumak ve onları bilgilendirmek için geçtiğimiz Ekim ayında “Ferman” adında bir mobil uygulama üretti.
Yasal hizmetler sağlayan Ferman, kadınların kişisel ve yasal haklarına dair tavsiyeler de içeriyor.
Mısri ise bu konuda şöyle söylüyor:
"Bu fikri beş yıl boyunca düşündüm. Teknik Envanter Ofisi (BTI), beni girişimcilik ve uygulama dünyasıyla tanıştırdı. Çalışmalarım sırasında, özellikle miras konusunda cehaletleri sebebiyle aileleri tarafından darp edilen, istismara uğrayan bir çok kadınlar bir araya gelerek onların şikayetlerini ve acı hikayelerini dinledim. Gerekli onayları aldıktan sonra ise Filistinli kadınların her zaman elinin altında olacak bir uygulama oluşturabilecek olan programcılar, tasarımcılar, gazeteciler ve avukatlarla çalıştım"
Ceza talebi
Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki Filistinli kadın örgütleri, kadının ekonomik şiddetten korunması ve onları miras hakkında mahrum bırakanların cezalandırılması için yetkili makamlardan yürürlükte olan yasaları değiştirmeleri ya da yenilerini çıkarmalarını defalarca kez talep etmişti.
Söz konusu kurumlar, aynı zamanda kadınların miras haklarına erişebilmeleri konusunda sivil toplum rolünün ve sosyal bilinçlendirme kampanyalarının son derece önemli olduğunu vurguluyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Elif Turan
