Tasarruf yapma hayali de, ev ve araba alma umudu da azaldı: Veriler son 10 yılın en kötü düzeyinde

Tüketicilerin ülke ekonomisiyle ilgili değerlendirmelerini ölçen Tüketici Güven Endeksi, ocak ayında gerileyerek 58,2 seviyesine düştü. Endeks, aralıkta 58,7 seviyesinde ölçülmüştü. 

Güven endeksi, 2008 küresel krizinin olduğu dönemde 55,7’ye kadar gerilemiş, 58,3 seviyesini ise en son Ocak 2009’da görmüştü. 

2018’e 72 seviyesinde başlayan endeks, mayısta 69,5’e gerilese de temmuzda tekrar 72,7’ye yükseldi. 

Doların tarihi rekorunu kırarak 7 liraya ulaştığı Ağustos 2018’deTüketici Güven Endeksi, 68,2 seviyesini alsa da son beş aydır 60 barajını aşamıyor. 

2006’dan bu yana 100’ün üzeri görülmedi 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarıyla hesaplanan endeks, 0 ile 200 arasında değer alabiliyor. Endeksin 100’den büyük olması tüketicinin güveninde iyimserliği, 100’de küçük olması tüketicinin güveninde kötümser bir durum olduğunu gösteriyor. 

İlk kez hesaplandığı Aralık 2003’te 110,3’ü, Ocak 2004’te maksimum seviyesi 111,4’ü gören endeks, 100 sınırının üzerine en son Mayıs 2006’da çıktı.

Ancak Ocak 2012’de hesaplamanın değişmesi ve mevsim etkilerinden arındırılmış verinin kullanılmasıyla Ocak 2004 endeksinin değeri 98 seviyesinde oldu. Tekrar bu seviyeye çıkılamadı. 

TÜİK’in bugünkü açıklamasında “Yapılan analizlerde mevsim etkisi tespit edildiği için 2019 Ocak ayından itibaren mevsim etkilerinden arındırılmış olarak yayımlanmaya başlanmıştır” ifadesi de yer aldı. Buna göre tüketicilerin satın alma kararlarını, tasarruflarını etkileyecek herhangi bir mevsim kaynaklı değişiklik hesaplamaya katılmadı.  

Ev ve araba alma umutları sönüyor 

Endeksin oluşması için anketlerde soruların sorulara verilen cevaplardan oluşan alt endeksler ise şöyle sıralandı. 

• Tüketicinin gelecek 12 ayı kapsayan genel ekonomik durum beklentisi endeksi 76,5 oldu. 100’ün üzerini en son Eylül 2014’te gören bu endeks aralıkta da 76 değerini almıştı. 
• Gelecek 12 ayda tasarruf edebileceğini söyleyenleri kapsayan tasarruf etme ihtimali endeksi ise Ocak 2019’da 18,3 oldu. Bu endeks, Ocak 2012’de 28,21; Ocak 2018’de 24,93’tü. 
• Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi aralık ayında 75,3 iken, ocak ayında yüzde 2,4 oranında artarak 77,1 oldu. Ancak bu verinin mevsim etkilerinden arındırılmış seviyesi 71,36. 
• Tüketicilere gelecek 12 ayda konut ve otomobil alma ihtimalleri de soruldu. Buna göre ankete katılanların otomobil satın alma ihtimali endeksi ocakta 8,93 oldu. Bu endeks, 2018 başında 13,29’du. Ancak eylülden bu yana 10’un üzerine çıkamıyor. Konut alma ihtimali endeksi ise 7,08 seviyesinde gerçekleşirken Ocak 2018’de bu seviye 9,16’ydı.