25 Eylül’de Türkiye Yatırım Konferansı’nda yaptığı konuşmada “2020’ye yenilenmiş bir ekonomiyle başlayacağız” diyen Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 2020-2022 dönemine ilişkin Yeni Ekonomi Programı’nı (YEP) açıkladı. 

Enflasyon, istihdam, büyüme, ihracat, cari açık gibi temel makro göstergeleri kapsayan YEP, ekonomideki gelecek üç yılın yol haritasını çiziyor. 

2019-2020 yıllarını “dengeleme dönemi” olarak adlandırdıklarını söyleyen Berat Albayrak, “dengelenme dönemi” kazanımlarının bir süre daha korunacağını, sonrasında “değişim süreci” denilen ikinci faza geçileceğini söyledi. 

Enflasyonla ilgili nihai hedefin yüzde 5’in altında olduğunu hatırlatan Albayrak, 2019 enflasyon hedefini yüzde 12 olarak açıkladı.  2018’de açıklanan 2019 enflasyon hedefi yüzde 15,9’du.

Albayrak, 2020 enflasyonunu yüzde 8,5, 2021 enflasyonunu yüzde 6, 2022 enflasyonunu ise yüzde 4,9 olarak hedeflediklerini açıkladı. 

Bir önceki programda enflasyon hedefi 2020 için yüzde 9,8, 2021 için yüzde 6’ydı. 

Berat Albayrak, “Yaşanan kur ataklarının ardından büyük bir resesyon beklentisine rağmen kuvvetle muhtemel yıl sonunu pozitif bir büyümeyle kapatmayı bekliyoruz” diye konuştu. 

Enflasyonda hem TÜFE hem de ÜFE'de beklentilerin çok ötesinde performans ortaya koyduklarına işaret eden Albayrak, tüketimde dipten dönüşü oldukça kısa sürede gerçekleştirdiklerini ve yılın ikinci yarısında ertelenen özel tüketimde de ivmelenme beklediklerini vurguladı. 

"Büyüme, hedefimizin uzağında kaldı"

Hazine ve Maliye Bakanı, büyümeyi artırmaya değil sağlıklı ve sürdürülebilir büyümeye odaklandıklarını, bunun sebebinin de “orta gelir tuzağından kurtulmak” olduğunu söyledi. 

Berat Albayrak, 2019 için yüzde 2,3’lük büyüme hedefinin biraz uzağında kalındığını söyleyerek 2020,2021 ve 2022 büyüme hedefini yüzde 5 olarak açıkladı. 2019 büyüme hedefi ise yüzde 0,5. 

Albayrak, "Baz etkisini de dikkate alarak 2020 yılını yüzde 5 büyüme ile başlatıp program boyunca sürdülerebilir ve doğal büyüme oranı olan yıllık yüzde 5 büyümeye devam etmek istiyoruz" ifadelerini kullandı. 

"Beklediğimiz iyileşmeyi istihdamda göremedik" 

Hazine ve Maliye Bakanı, “Beklenen kredi desteğinin olmaması, hedeflenenin altında büyümenin gerçekleşmesi ve özellikle inşaat sektöründeki konut arz fazlasını nedeniyle yoğun bir istihdam kaybının yaşandığı bu alanlarda beklediğimiz iyileşmeyi bu yıl istihdamda göremedik” ifadelerini kullandı. 

Albayrak, istihdam hedeflerini şu şekilde açıkladı: 2019 için yüzde 12,9; 2020 için yüzde 11,8; 2021 için yüzde 10,6; 2022 için yüzde 9,8. 

Bir önceki Yeni Ekonomi Programı'nda 2019 için işsizlik hedefi yüzde 12,1, 2020 için yüzde 11,9, 2021 için yüzde 10,8'di. 

Albayrak, program dönemi boyunca istihdamdaki kişi sayısının yıllık ortalama 1 milyon 66 bin kişi artacağını ve işsizlik oranının kademeli olarak gerileyeceğini söyledi.  

Hazine ve Maliye Bakanı, istihdamı destekleyecek programları şöyle açıkladı: 

İstihdam teşviklerinin etki analizleri yapılarak teşviklerin ihtiyaçlara göre yeniden tasarlanması sağlanacak. 

İstihdamda kredi şartlarının uygun hâle gelmesi, inşaatta talebin canlanmasını ve arz fazlasının azalmasını göreceğiz. 
Nitekim, son bir yıldaki istihdam kaybının yaklaşık üçte ikisi inşaat sektöründen kaynaklanıyor. 

Tamamlanmaya yakın yapıların bitirilmesinin desteklenmesiyle özellikle kısa dönemde bu alandaki istihdama olumlu katkı sunacağını göreceğiz.

Tarım, sulama ve sera yatırımlarının desteklenmesi ile tarımda arzı artırmaya yönelik zamanında verilen uygun fiyat ve yapılan alımlarla tarım alanında da işsizliğin azalması sağlanacak. 

Bireysel tüketimin artması, uygun kredi şartları, uygun stok ve revizyon yatırımlarıyla sanayi ve hizmet sektöründe ve turizm alanında da istihdamı artıracaktır. 

Bir yıl önce ne hedeflenmişti? 

Bir önceki programda yüzde 20,8 seviyesinde hedeflenen 2018 sonu enflasyonu yüzde 20,3 oranında gerçekleşti. Son açıklanan Ağustos 2019 enflasyonu ise yüzde 15,01. 

Yine önceki YEP’te hedeflenen 2018 sonu yüzde 11,3’lük işsizlik oranı, yüzde 11 seviyesinde gerçekleşti. Haziran 2019 işsizlik oranı ise yüzde 13. 

Türkiye ekonomisinin büyümesi 2018 için yüzde 3,8, 2019 sonu için ise yüzde 2,3 hedeflenmişti.

Gerçekleşen ise 2018’de yüzde 2,6 büyüme, 2019’un ilk çeyreğinde yüzde 2,6, ikinci çeyreğinde ise yüzde 1,5 küçülme. 

Varlık Fonu'ndan sabit sermaye yatırımları geliyor

Dolarizasyonun azaltılması için çalışılacağını aktaran Albayrak, “Kredi kanallarının açılmasını sağlayacağız” dedi. 

2020’de cari açığın milli gelire oranının yüzde 1,2 olarak hedeflendiğini söyleyen Albayrak, aynı oranı 2021 için yüzde 0,8 seviyesinde açıkladı. 

Berat Albayrak, “Varlık Fonu cari dengeyi güçlendiren sabit sermaye yatırımlarıyla katkı verecek” dedi. 

Türkiye Varlık Fonu’ndan 25 Eylül’de yapılan açıklamada 1,3 milyon metrekarelik kullanılabilir alanı olan İstanbul Finans Merkezi projesinin yaklaşık 465 bin metrekarelik kısmının proje, hafriyat, arsa bedelleri ve bugüne kadar tamamlanan inşaat maliyetleri dahil olmak üzere 1,67 milyar lira karşılığında devralacakları ifade edilmişti. 

"Bütçe açığı hedefin üzerinde kaldı"

Bu yıl bütçe dengesinde program hedefinin biraz üzerinde kalındığına işaret eden Albayrak, şu değerlendirmede bulundu:

Ekonomideki yavaşlama nedeniyle gelirlerimizin hedeflerimizin altında kalması bu sonuçtaki önemli faktörlerden birisi oldu.

Böylesi zor bir dönemde ekonomiyi desteklemek, cari açığı azaltmak, enflasyonla mücadelede hedeflerimize ulaşmak için özellikle ithalatı frenlemeye yönelik adımlar atmamız da kaçınılmazdı.

Önümüzdeki dönemde de gerek duyulduğunda üretime dayalı ekonomik dönüşümü finanse etmek için bütçe imkanlarını yine gerekirse kullanacağız ancak bunları yaparken her halükarda bütçe açığının milli gelire oranını yüzde 3'ün altında tutacağız.

Albayrak, bütçe açığının milli gelire oranınında 2019'u yüzde 2,9 ile kapatmayı hedeflediklerini aktardı. 

Hazine ve Maliye Bakanı "2020 ve 2021'de aynı oranı sürdürmeyi, 2022'de ise yüzde 2,6'ya düşürmeyi amaçlıyoruz" dedi. 

Vergi reformu

Bütçe açığı hedefi kapsamında vergi adaletinin sağlanacağını söyleyen Bakan, "Çok kazanandan çok, az kazanandan daha az vergi alınmasının önünü açacak ve gelirleri artıracak, uluslararası uygulamaları örnek alan bir vergi reformuyla ilgi adımları atmaya başlıyoruz. Ayrıca kamuda giderleri azaltmaya yönelik güçlü bir politika setini uygulayacağız. KİT'leri verimlilikleri artacak, kamu maliyesine yükleri azalacak şekilde yapılandırıyoruz" ifadelerini kullandı. 

Independent Türkçe