Prof. Dr. Barbaros Bostan, Türkiye'nin ilk oyun profesörü.
Bahçeşehir Üniversitesi'nde "Hikâye Anlatımının Temelleri ve İnteraktif Anlatı" dersleri veren Bostan'ın araştırma alanları: Oyuncu psikolojisi, interaktif anlatı, oyuncu tipleri ve motivasyonu ile sanal gerçeklik.
"Dijital Oyunlar ve İnteraktif Anlatı" kitabının çıktığını öğrendiğimden beri çok heyecanlıyım. Çünkü Bostan'ın kaleme aldığı eser, bu husus üzerine yazılmış ilk ilk Türkçe kitap.
Yedi bölümden oluşan kitap öncelikle interaktif kavramının anlamı, anlatının bileşenleri ve interaktif anlatı sistemleriyle açılıyor.
Bostan sık sık muhtelif dijital oyunlardan örnekler, farklı oyunlar arasında kıyaslamalar, kendi tecrübeleri, sektörden çeşitli uzman görüşleri (bir oyun tasarımcısı, bir oyun anlatı tasarımcısı, bir oyun yaratıcı yönetmeni ya da bir oyun geliştirici vd.), akademik referanslar ve şekillerle ilerlediği için dışarıdan karışık gibi görünebilecek konuları da çok anlaşılır kılıyor.
Kitap kurgusal dünyalar ve dramatik yapı ile devam ederken kendi oynadığınız dijital oyunlara daha önce hiç bakmadığınız yönlerden yaklaşmaya başlıyorsunuz.
Dijital oyun tasarımı esasen gelecek vadeden, bizim de müdahil olmamız gereken çok mühim bir alan.
Bu minvalde kitaplar, araştırmalar, üniversite bölümleri, yüksek lisans tezleri artmalı ki biz de bir an evvel bu alandaki yerimizi alabilmeliyiz.
Kitabın "Karakterler" bölümüne geldiğimizde aslında bu kitabın sadece dijital oyunlara ilgi duyanlar için değil herkes için çok kıymetli olduğuna bir kez daha ikna oldum.
Çünkü Bostan'ın irdelemeleri ve çözümlemeleri dijital oyunlar için olduğu gibi bir ölçüye kadar bir edebiyat ürünü veya bir sinema filmi… velhasıl bir sanat eseri için de geçerli.
Bostan'ın sözünü ettiği Sosyal Sinyal İşleme Teorisi [Vinciarelli vd., 2008] -davranışsal ipuçları / kodlar / fonksiyonlar- veya Üç Boyutlu Karakterler tablosunu [Lankoski vd., 2003'ten uyarlanmış] -fizyoloji / sosyoloji / psikoloji- (s.160-161) muhakkak görmelisiniz.
Eminim artık okuduğunuz bir kitaba veya izlediğiniz bir filme, anlatının akışına, sanat eserlerindeki karakterlere, seçimlerine, psikolojilerine ve sanat eserleriyle yaşadığınız deneyimlere çok başka bir noktadan bakmaya başlayacaksınız.
Independent Türkçe için, Prof. Dr. Barbaros Bostan ile yeni kitabı hakkında konuştuk.
Türkiye'nin ilk oyun profesörüsünüz. Bahçeşehir Üniversitesi'nde "Hikâye Anlatımının Temelleri ve İnteraktif Anlatı" dersleri veriyorsunuz. Akademik olarak bu hususlara nasıl ilgi duydunuz?
Dijital oyunlar ve masaüstü rol yapma oyunlarıyla çocukluğumdan beri ilgiliydim. Lisans tezim sanal gerçeklik üzerineydi. 2008'de Singapur'daki National University of Singapore altındaki Games Lab'de Automated Storytelling for Games projesinde post-doktora yaptım. Akademik olarak bu konulara yönelmemi sağlayan Singapur'daki bu araştırma projesiydi. Projenin oyuncu analiz modülünden sorumluydum ve bu modülü tamamlayabilmek için de oyuncu psikolojisi ve oyuncu motivasyonları konusunda kendini geliştirmem gerekiyordu.
"Dijital oyun tasarımını akademik bir disiplin olarak kabul etmemiz lazım"
Dijital oyun tasarımı esasen gelecek vadeden, bizim de müdahil olmamız gereken çok mühim bir alan. Siz bu alanda geleceğimizi nasıl görüyorsunuz? Hangi gençler bu alana yönelmeli?
Artık dijital oyunların gençler üzerindeki negatif etkileri veya bu alandaki şiddet gibi onlarca yıldır tartışılan kısır döngüleri geride bırakmamız gerekiyor. Dijital oyun tasarımını akademik bir disiplin olarak kabul etmemiz lazım. Türkiye'deki dijital oyun tasarımı bölümlerinin sayısı her geçen gün artıyor ama bu talebe cevap verebilecek bir akademisyen altyapımız yok. Bunun için de oyun tasarımı alanına yönelik doktora programlarına ihtiyacımız var. Sektör olarak Türkiye her geçen gün değişiyor ve alana yönelen gençler de farklı özellikleri ile ön plana çıkıyor, örneğin bazıları programlama veya yapay zeka konularına ilgi duyarken, bazıları karakter tasarımı veya seviye tasarımına odaklanmak istiyor. Oyun oynamaktan ve oyun üretmekten keyif alan herkes bu alana yönelebilir.
"İyi bir dijital oyun eğlendirmeli ve keyif vermeli"
Sizce iyi bir dijital oyun hangi niteliklere sahip olmalı? En sevdiğiniz oyunlar hangileridir?
İyi bir dijital oyun eğlendirmeli ve keyif vermeli. Bunun için de farklı oyuncu profillerini göz önünde bulundurmak gerekiyor. Oyun eğer size oyunu istediğiniz gibi oynama özgürlüğünü veriyorsa, sizi belirli yetenekleri veya araçları kullanmaya zorlamıyorsa, engelleri veya düşmanları kendi stratejinizi oluşturarak çok farklı şekillerde aşabiliyorsanız, o zaman oyun bence oyuncu için daha eğlenceli hale geliyor. Bu konuda Dishonored oyunlarının çok başarılı olduğunu düşünüyorum. Son dönemde en çok keyif alarak oynadığım oyunlar Hades, Prey ve Death Stranding oldu.
Polonya - Kazimierz Wielki Üniversitesi, Çekya - Charles Üniversitesi ve Finlandiya - Jyvaskyla Üniversitesi ile birlikte yürüttüğünüz bir Erasmus projeniz var. Bu projeden bahseder misiniz?
Erasmus projemizi tamamladık. Projenin esas amacı oyun tasarımı veya oyun geliştirme alanlarında lisans ve yüksek lisans düzeyinde eğitim veren kurumlar için ders içeriklerinin hazırlanmasıydı. Ders içerikleri hazırlanırken sektör gereksinimleri de dikkate alındı ve her üniversite her ders için önerilerde bulundu, kendi deneyimlerini paylaştı. Projeye dahil olan üniversitelerin hepsinin oyun alanına farklı bir yaklaşımı vardı. Örneğin Çekya'daki üniversite daha teknik ve mühendislik odaklı bir eğitim verirken, Finlandiya'daki üniversite daha çok oyun çalışmaları alanında uzmandı. Farklı uzmanlıkları olan farklı akademisyenler bir araya gelince en iyi ders içeriklerini hazırlama imkanımız oldu.
"Dijital oyunlarla ilgili çok fazla Türkçe kaynak yok"
Kitabınızı büyük bir heyecanla -bazı kısımları ikişer kere- okudum, kitabınız hakikaten çok önemli bir eksiği kapatıyor, bu kitabın hikayesi nedir, nasıl gelişti?
Kitabın esas amacı literatürdeki büyük bir eksiği kapatma yolunda ilk adımlardan birini atmaktı. Dijital oyunlar ile ilgili çok fazla Türkçe kaynak yok ve ben her ne kadar İngilizce eğitim veren bir üniversitede çalışsam da gençler için faydalı olabilecek bir esere imza atmak istedim. Bunu yaparken de kendi oyun deneyimlerinden ve masaüstü rol yapma oyunlarındaki anılarımdan da faydalanmak istedim. Akademisyen olduğum kadar oyuncu da olduğumu vurgulamayı arzuladım.
İleride tek bir oyunu çeşitli açılardan incelediğiniz bir kitap yazmayı düşünüyor musunuz? Bu tür bir kitap yazarsanız hangi oyunu, neden seçersiniz?
Tek bir oyunu farklı açılardan inceleyecek bir kitap yazmak güzel olabilir ve böyle bir kitap yazacak olsam Death Stranding oyununu seçerdim. Oyunun çok farklı bir anlatısı, harika bir atmosferi ve zekice kurgulanmış pasif sosyal etkileşim özellikleri var. Tüm düşmanlarımızı öldürerek kahraman olduğumuz sayısız modern oyunun aksine, dünyayı diğer oyuncular ile iş birliği içerisinde daha iyi bir yere çevirdiğimiz farklı bir deneyim yaşıyoruz. Ancak yeni bir kitap yazacak zamanı ve enerjiyi bulabilir miyim ondan emin değilim, derslerime ve yayınlarıma odaklanmak oldukça vakit alıyor.
© The Independentturkish
