Rus kuvvetlerinin Ukrayna'daki ‘özel operasyonunda’ yaptığı hatalara ve başarısızlıklara dair birbirinden farklı bilgiler dolaşımda. Rusların, belki de yeni hedefler içeren bir askeri harekatı yeniden başlatmak için ‘değerlendirme’ sürecinde olduğu anlaşıldı. Rus güçleri, Ukrayna ve Rusya heyetlerinin İstanbul’daki müzakerelerin büyük ölçüde Kiev çevresinden geri çekilmişti. Başta ABD olmak üzere Batı ülkeleri, Rusların Kiev çevresinden, yeni bir saldırı başlatmak için hazırlık amacıyla çekilmiş olabileceği yönündeki kaygılarını yineledi. ABD’li ve Avrupalı yetkililer, Putin'in danışmanlarının Ukrayna’da devam eden çatışmalardaki kayıpların ve yaptırımların Rusya’ya verdiği zararlarla ilgili kendisine gerçeği söylemekten korktuğunu ve Putin’in yanıltıldığını iddia ettiler. Kremlin’den ise bu iddialara yanıt verilmedi.
ABD ve İngiltere kaynaklı istihbarat raporları, Putin ve ordu yetkilileri arasında ihtilaflar olduğunu göz önüne serdi. ABD'li bir yetkili ‘şu an Putin ile Savunma Bakanlığı arasında devam eden gerilim olduğunu’ doğruladı. Beyaz Saray İletişim Direktörü Kate Bedingfield çarşamba günü yaptığı açıklamada “ABD'nin edindiği bilgilere göre Putin, Rus ordusu tarafından yanıltıldığını düşünüyor” dedi. Bedingfield sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu durum Putin ile askerler arasında sürekli bir gerginlik yaratıyor. Putin'in savaşı Rusya'yı uzun vadede zayıflatan ve dünya sahnesinde giderek yalnızlaştıran stratejik bir hataydı. Putin’in danışmanları, Rus ordusunun Ukrayna’daki savaştaki performansı ve yaptırımların Rus ekonomisini felç etmesi konusunda kendisini yanıltıyorlar. Çünkü danışmanları ona gerçekleri söylemekten korkuyorlar."
İngiliz askeri istihbaratı da Rusya'nın Ukrayna savaşıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. İngiltere Savunma Ataşesi Mike Smith açıklamasında ‘ağır kayıplara uğrayan Rus birliklerinin yeniden örgütlenmek ve ikmal yapmak için Belarus ve Rusya'ya dönmek zorunda kaldığını’ belirterek Rus kuvvetlerinin sahadaki eksiklerini daha fazla füze ve topçu saldırısıyla telafi etmeye çalışacağını savundu. İngiltere Elektronik İstihbarat Servisi (GCHQ) Başkanı Jeremy Fleming de danışmanlarının ve yardımcılarının, Putin'e Ukrayna'daki başarısızlıklar konusunda gerçeği söylemekten çekindiğini söyledi. Rus liderin Rusya ordusunun gücünü yanlış değerlendirdiğini, Batı’nın güçlü iradesini, Ukrayna ordusunun ve halkının direnişini hafife aldığını belirtti. Fleming, silahları eksik ve moralleri düşük olan Rus askerlerinin emirleri yerine getirmeyi reddettiğini, kendi ekipmanlarını sabote ettiğini ve kazara kendi uçaklarını düşürdüklerini vurguladı. Avustralya’da bir üniversitede konuşma yapan Fleming açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
"Putin'in danışmanlarının kendisine gerçeği söylemekten korktuklarına inansak da neler olup bittiği ve bu yanlış değerlendirmelerin boyutu rejim için gayet açık olmalı. Ukrayna’da halk ve Ruslar tarafından ödenen maliyete rağmen bu savaş Putin için kişisel bir meseleye dönüştü.”
İngiltere Elektronik İstihbarat Servisi (GCHQ), Britanya’ya tehdit oluşturacak eylemlerin önüne geçmek için tüm dünyadan istihbarat toplayan güçlü bir kuruluş olarak biliniyor.
Reuters haber ajansına konuşan üç ABD’li yetkili, Amerikan istihbarat raporlarının Rusya’nın ‘hassas güdümlü’ füzelerinin isabet oranında yüzde 60’lık bir başarısızlıktan yakındığını gösterdiğini aktardı.
Putin, ABD'nin Ukrayna'yı Rusya'yı tehdit etmek için kullandığını belirterek, Kiev tarafından Rusça konuşanlara yönelik uygulanan şiddetin, ‘özel operasyonu’ zorunlu kıldığını savunuyor. Ukrayna tarafı ise topraklarının sömürgeci bir şekilde ele geçirilmesiyle mücadele ettiklerini ve Putin'in ‘soykırım’ iddialarının saçmalık olduğunu söylüyor. Rusya, Batı'nın kendisine ‘ekonomik savaş’ ilan ettiğini, bu nedenle yüzünü Avrupa’dan doğuya çevireceğini ve Çin ile ortaklık kuracağını belirtiyor.
İngiltere İstihbarat Şefi Jeremy Fleming, Rusya ve Çin’in ‘yakın ilişkilerinin’ her ikisine de özellikle Çin’e zarar vereceğini savundu. Fleming konuya dair değerlensdirmesinde “Rusya Çin’in uzun vadede ekonomik ve askeri olarak daha da güçleneceğinin farkında. İleride çıkarların çatışması durumunda kendisinin denklem dışı kalacağını gayet iyi biliyor”’ dedi.
Bayraktar
ABD merkezli bir araştırma raporunda, Rusya Ukrayna’yı işgal etmeyi başarırsa, Ukrayna ordusunun direnişinde önemli bir rol üstlenen Bayraktar SİHA’larının üretiminde aksilikler yaşanabileceğini öne sürdü. Raporda, söz konusu SİHA’ların motorlarının Ukrayna tarafından üretildiği ve Rusya’nın savaşı kazanması durumunda bu üretimin durabileceği iddia edildi. ABD merkezli Center for Naval Analyses analisti Samuel Bendett, Rusya’nın Ukrayna’daki olası bir zaferinin, Türkiye’nin yükselişte olan, insansız hava aracı endüstrisini engelleyebileceği iddiasında bulundu. Bennett, "Rusya, özellikle Bayraktar SİHA’larını rekabetçi bir silah olarak değerlendiriyor. Ruslar bu SİHA‘ların Sovyet hava sahasında, Kafkasya ve Orta Asya’da, şimdilerde de Ukrayna’da kullanılmasından ciddi endişe duyuyor. Müzakerelerde elleri güçlenirse Ukrayna’nın Türkiye ile askeri iş birliğini sınırlamaya çalışacaklardır” dedi.
Ukrayna, motor endüstrisinde ileri düzeyde bir deneyime sahip ve Türk şirketlerinin ürettiği SİHA’lardaki motorlarını sağlıyor. Bunların üçüncü bir ülkeye satılmasına da itiraz etmiyor. Raporlara göre Türk drone endüstrisinin motorları elde etmek için Batılı müttefiklerine yönelmesi halinde kullanım özgürlüğünden yararlanamayacağı belirtiliyor. Amerikalılar, İngilizler ve diğer Avrupalılar, geçmişte Türkiye'nin SİHA’ların üretiminde ihtiyaç duyduğu bazı parçalara kısıtlamalar getirmişti. ABD Kongresi MQ Reaper SİHA’larının Türkiye’ye satışını engellemişti. Bu nedenle Türkiye, özellikle motor üretimi alanında Ukrayna ile iş birliğine gitti. ABD Kongresi, Türkiye’nin Rus üretimi S-400 hava savunma sistemini satın alması nedeniyle de askeri bileşenlerin tedarikinde artan kısıtlamalar getirdi.
Rus askerleri hala Kiev’in çevresinde
ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, Rusya’nın Kiev’in çevresine konuşlandırdığı kuvvetlerinden bazılarının kuzeye doğru çekildiğini belirttiği açıklamasında şunları söyledi:
“Rus güçlerinin bir kısmının Kiev çevresinden ayrılarak kuzeye ilerlediğini gördük. Ancak Rus güçlerinin çoğu halen Kiev etrafında konuşlanmaya devam ediyor ve başkente yönelik hava saldırıları düzenliyor.”
Batılı yetkililer, Kremlin'in daha önce duyurduğu ‘strateji değişiklik’ uyarınca, Donbass’taki askeri kontrolünü pekiştirmek ve genişletmek istediğini, bu sayede devam eden barış müzakerelerinde koz elde etmeyi umduğunu belirttiler. Bu sebeple Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Rusya'nın ülkesindeki askeri operasyonlarını azaltma sözlerine inanmadığını, Rusların ülkenin doğusunda yeni bir saldırıya hazırlandığını söyledi. Rusya Savunma Bakanlığı, Mariupol’da insani koridor oluşturulması ve ayrılmak isteyen sivillerin kentten güvenli çıkışı için ateşkes ilan edildiğini duyurdu.
Rusya Savunma Bakanlığı, İstanbul’daki müzakerelerin ardından, ‘karşılıklı güvenin sağlanması’ için Kiev ve Çernigiv’deki askeri operasyonlarını azaltacağını bildirmişti. Bununla birlikte Ukrayna Savunma Bakanlığı ‘Çernigiv şehrinin kuşatılmasının halen Rus askeri hedefleri arasında bulunduğunu’ açıkladı. Ukrayna Savunma Bakanlığı Sözcüsü Oleksandr Motuzyanyk, Rus güçlerinin bir kısmının Kiev ve Çernigiv çevresinden çekildiğini ancak büyük çoğunluğunun halen bu bölgelerde olduğunu söyledi. Motuzyanyk, Rusların Harkov’u kuşattığı ve Donbass bölgelerine yönelik yoğun saldırılar gerçekleştirdiğini aktardı. Bir içişleri bakanlığı yetkilisi, Ukrayna ordusunun, Harkov’u Chuhuiv’e bağlayan stratejik otoyolun kontrolünü yeniden ele geçirdiğini söyledi. Ukraynalı bir istihbarat yetkilisi AFP'ye verdiği demeçte, "Her yere dağılmış Rus askeri cesetleri var. Çatışma çok zordu ve yaklaşık üç gün sürdü" dedi.
İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat
