İngiltere’nin önde gelen bilim insanlarına göre Leonardo Da Vinci’nin meşhur başyapıtını yarım bırakması üzerine yapılabilecek en mantıklı açıklama, Rönesans’ın çok yönlü dahisinin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’ndan (DEHB) muzdarip olması.

En ünlü çalışması Mona Lisa’nın da içinde olduğu yarım kalan ikonik eserleri ve bir projeden diğerine geçme eğilimi DEHB’in göstergesi olabilir.

Araştırmaya göre, tarihsel kaynaklar Da Vinci’nin, çok geniş kapsamlı yaratıcılıkla birlikte işlerini tamamlamada yetersizlik yaşadığı, gece gündüz dinlenmeden çalıştığı ve çok kısa aralıklarda uyuduğunu gösteriyor.

Kings College London’ın otizm ve DEHB üzerinde uzman profesörlerinden Marco Catani konuyla ilgili şunları söyledi:

“500 yıl önce yaşamış biri için ölümünden sonra teşhis koymak imkansız olsa da, Leonardo Da Vinci’nin işlerini bitirmekle ilgili yaşadığı zorluğu açıklayan en inandırıcı ve en akla yatkın bilimsel hipotezin DEHB olduğuna eminim.”

Catani, “Tarihi kayıtlar Leonardo’nun, projelerini planlarken aşırı zaman harcadığını ancak tamamlamakta sebat edemediğini gösteriyor” dedi ve “DEHB, Leonardo’nun mizacını ve sıra dışı canlılıktaki dehasını açıklayabilir” diye ekledi.

Prof. Catani, bilimsel yayın Brain’de yayımlanan araştırmasında teorisini desteklemek için Da Vinci’nin çalışmaları ve davranışları üzerine tarihsel kaynaklara dayanıyor.

Dikkat eksikliği, genellikle çocuk yaşlarda fark edilse de bozukluğun teşhisi aralarında üniversite öğrencileri ya da başarılı kariyer sahibi kişilerin de bulunduğu yetişkinler arasında giderek yaygınlaşıyor.

Da Vinci’nin işlerini sürdürmede yaşadığı zorluk da çocukluğundan geliyor.

Sanat uzmanları Mona Lisa’nın bitmemiş bir eser olduğunu düşünüyor / Fotoğraf: The Independent

Aralarında Papa X. Leo’nun da bulunduğu, kendisiyle aynı dönem yaşayan sanatçı ve hamilerin Da Vinci’nin dengesiz davranışları ve tamamlanmamış çalışmalarına dair anlatılarının yanı sıra Leonardo’nun beyninin ortalamaya göre başka türlü organize olduğuna dair dolaylı kanıtlar da mevcut.

Da Vinci, DEHB’li insanlarda sıklıkla görülen pek çok özelliğe sahipti; muhtemelen disleksisi vardı ve solak olmasına karşın onda baskın olan beynin sağ eli yöneten ve dil işlevlerini barındıran sol yarı küresiydi.

Prof. Catani’ye göre, DEHB Da Vinci’nin kronik ertelemelerini açıkladığı gibi aynı zamanda olağanüstü yaratıcılığının, bilim ve sanattaki başarılarının bir sebebi de olabilir.

Bu bulgunun günümüzde DEHB’ye yönelik bakış açısına meydan okumak için önemli bir örnek olarak görülmesi gerektiğini belirten Prof. Catani şöyle devam etti:

“DEHB’in düşük zekalı çocuklarda görülen şımarık davranışlar anlamına geldiği ve DEHB'lilerin sıkıntılı bir hayata mahkum olduğuna dair hakim bir yanılgı var. Umarım Leonardo Da Vinci örneği DEHB’nin düşük IQ ya da yaratıcılık yoksunluğu değil, sadece doğal becerilerde zorluk olduğunu görülmesini sağlar.”

Bu ay ölümünün 500. yıl dönümü olan Da Vinci için dünyanın çeşitli yerlerinde anma etkinlikleri düzenleniyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/health

Independent Türkçe için çeviren: Irmak Göksu