Avrupa Birliği (AB) ile varılan Brexit anlaşması gereği Kuzey İrlanda ve Birleşik Krallık'ın geri kalanı arasında ticarete sınırlama getiren düzenlemeye karşı 29 Mart'ta başlayan olaylar sürüyor.

Polisin "yıllardır görülmeyen büyüklükte" olduğunu söylediği şiddet eylemleri, yapılan tüm çağrılara rağmen durmadı.

Perşembe gecesi bir kez daha sokağa çıkan birlik yanlıları, polise molotofkokteyli, havai fişekler ve taşlarla saldırırken, polis de 6 yıl sonra ilk kez TOMA kullandı.

Birlik yanlılarınca başlatılan şiddet olayları ayrılıkçı bölgelere de sıçradı. Tarafları ayıran ve "barış duvarı" olarak bilinen Shankill Yolu'nun her iki tarafında da göstericilerle polis karşı karşıya geldi.

"Birileri ölmeden şiddetin durdurulması gerekiyor"

Kuzey İrlanda Adalet Bakanı Naomi Long, olaylara ilişkin yaptığı açıklamada, "iki tarafı ayıran alanlarda daha fazla şiddet görmenin üzücü olduğunu" belirtirken, "Şiddet hiçbir işe yaramaz. Sadece çok daha iyisini hak eden yerel halkın kapısına korku ve endişe getiriyor." dedi.

Birlik yanlısı İttifak Partisi lideri de olan Long, "birileri ölmeden şiddetin durdurulması gerektiğini" vurguladı.

Bir haftadır devam eden olaylarda onlarca polisin yaralandığı bildirilirken, bir otobüsün yakıldığı çarşamba gecesi açıklamada bulunan Başbakan Boris Johnson, "Kuzey İrlanda'daki şiddet olayları, özellikle halkı ve işletmeleri koruyan polise yönelik saldırılar, bir otobüs şoförüne ve bir gazeteciye saldırı, beni derinden endişelendirdi." demişti.

Olayların çıkışı

Birlik yanlıları, Brexit anlaşmasının bir parçası olan Kuzey İrlanda Protokolü'ne karşı çıkıyor. Protokol, Birleşik Krallık'ın parçası olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticareti düzenliyor.

Protokole göre Brexit'e rağmen Kuzey İrlanda, AB'nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık'ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.

Birlik yanlıları, Kuzey İrlanda Protokolü'nün ticarete zarar verdiğini ve Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'taki konumunu tehdit ettiğini savunuyor.

Ayrıca ayrılıkçı Sinn Fein partisi üyeleri ve yetkililerinin eski bir IRA istihbarat şefinin geçen haziran ayındaki cenaze töreni sırasında yeni tip koronavirüs (Kovid-19) yasaklarını ihlal etmesi ve polisin müdahalede bulunmaması da diğer bir sebep olarak öne çıkıyor.

İrlanda sorunu

Kuzey İrlanda, 1960'lı yıllardan 1998'e kadar Katolik ayrılıkçılar ile birlik yanlısı Protestanlar arasındaki çatışmalara ve terör olaylarına sahne olmuştu. 40 yıla yayılan ve "Sorunlar" diye anılan yıllarda terör olaylarında 3 bin 500 civarında kişi hayatını kaybetmişti.

Ada ancak 1998'de imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması ile sükunete kavuşurken, Kuzey İrlanda'da çatışan tarafların ortaklığına dayalı bir bölgesel yönetim kurulması üzerinde anlaşılmıştı.

Belfast Anlaşması olarak da bilinen metinler, Kuzey İrlanda'da bugün yürürlükte olan bölgesel yönetimin temelini oluşturuyor.

Barış anlaşmasının üzerinden geçen 20 yılı aşkın süreye karşın, bölge halkı arasında güven tam olarak tesis edilebilmiş değil.

AA