Türkiye’ye, Aralık, Ocak, Şubat ayında Çin menşeli 50 milyon doz Kovid-19 aşısının getirileceği açıklanırken, Türk bilim insanları Prof. Dr. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci tarafından kurulan Alman BioNTech’in geliştirdiği aşının ükemize gelip gelmeyeceği ise merak konusu.

“Bir eczane 50, 60 aşı satacak diye 10 bin dolarlık saklama ünitesine yatırım yapamaz”

Milliyet muhabiri Mert İnan’a konuşan Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan BioNTech’in aşısının Türkiye’nin gündeminde olmadığını belirterek, “Pfizer’ın aşısının eksi 70 derece saklanması gerekiyor. ABD’de bile bu kadar fazla saklama ünitesi yok. Bizim bile Hacettepe Tıp Fakültesi olarak bünyemizde sadece iki adet 150’şer kutu alabilen dolap mevcut. Bir eczane 50, 60 aşı satacak diye 10 bin dolarlık saklama ünitesine yatırım yapamaz. Bu nedenle aşının eczanelerde satışı mümkün görünmüyor. Şayet firma, eczanelere gerekli saklama koşullarını sağlayacak dolapları temin ederse, Pfizer aşısı Türkiye’de satılabilir” dedi. 

Depolayamayız

Türk Eczacılar Birliği Başkanı Erdoğan Çolak da Milliyet’e yaptığı açıklamada, “Söz konusu aşıların hangi yollarla, nereye getirilip, saklanacağını bilmiyoruz. Eczacıların eksi 70 derecede aşı saklayacak depolama imkanları olmadığı gibi böyle bir külfetin altından kalkmamız imkansız. Eczanelerde ancak Çin tarafında üretilecek ve eksi 2 ile 8 derece arasında saklanabilecek aşıları muhafaza edebiliriz. Eksi 70 derece saklanması gereken aşının hangi ulaşım yoluyla ve şartlarda geleceği de meçhul” diye konuştu.

Hastane ortamı şart

İstanbul Eczacılar Odası Başkanı Cenap Sarıalioğlu da, BioNTech firması tarafından geliştirilen aşının eczanelerde satılmasının teknik alt yapı imkanları nedeniyle mümkün olmadığını ifade ederek, “Eczacılar ancak eksi 2 ve 8 derece arasındaki sıcaklıkta muhafaza edilebilecek Çin aşılarının satışını yapabilir. Eksi 70 derecelik özel saklama ünitemiz olmadığı gibi böylesi bir maddi yükü kaldıracak durumda da değiliz” şeklinde konuştu.

7 soruda Türkiye'ye gelecek Kovid-19 aşısı

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye'nin sözleşme yaptığı aşının ilk kısmının 11 Aralık'tan sonra gelmesinin beklendiğini açıkladı. 

Bu açıklamanın ardından, aşıların güvenilirliği, kimlere ne zaman yapılacağı, aşı için ücret ödenip ödenmeyeceği konuları tartışılmaya başlandı. AA muhabiri, aşı konusunda merak edilenleri 7 soruda derledi.

1- Aşı Türkiye'ye ne zaman gelecek? 

Farklı aşı çalışmalarını yakından takip eden Türkiye, bir "inaktif" virüs aşısının temini için sözleşme imzaladı, bir mRNA aşısı için de görüşmeler devam ediyor. Sözleşme yapılan Çinli SinoVac firmasının geliştirdiği Kovid-19 aşısının ilk kısmının Türkiye'ye 11 Aralık'tan sonra gelmesi bekleniyor. 

2 - "İnaktif aşı" ne demek?

Türkiye'de geliştirilen aşılardan ilk klinik çalışmalara ulaşan aşı "inaktif" diye biliniyor. "Ölü aşı" olarak da adlandırılan inaktif aşılar, farklı hastalıklar için uzun yıllardır Türkiye'de uygulanan ve uzun dönem güvenlilikleri bilinen aşılar olarak açıklanıyor. 

3- Aşıların güvenilirliği nasıl test edilecek?

Türkiye'deki bilim insanları ve Sağlık Bakanlığı aşının menşeini değil, güvenilirliği ve etkililiğini yakından izliyor. Bir aşının Türkiye'de kullanıma girmesi, o aşıyla ilgili bütün çalışmaların yapılması anlamına geliyor. Aşılar konusunda verilecek kararları ve atılacak somut adımları, geliştirilen aşıların kısa ve uzun dönem güvenilirliği ile etkililiği belirleyecek. Aşılar geldiğinde öncelikle uluslararası akredite Halk Sağlığı ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) Laboratuvarları tarafından ithal edilen tüm aşılarda da uygulanan incelemeler yapılacak. 

4- Aşılamalar ne zaman başlayacak?

TİTCK Laboratuvarları tarafından yapılacak incelemelerde aşının güvenilirlik testlerinin olumlu çıkması ve Faz 3 çalışmalarının erken sonuçlarının açıklanması gerekiyor. Bunların ardından ortaya çıkacak veriler TİTCK tarafından değerlendirilecek ve Türkiye standartlarına uygun bulunduğu takdirde erken kullanım izni verilecek. Aşıların uygulanmasına bu aşamadan sonra geçilecek.

5- Önce kimler aşılanacak, aşılama çalışmaları nasıl yürütülecek?

Aşılama çalışmalarının dört aşamada yürütülmesi planlanıyor. 

• İlk aşamada sağlık çalışanları, 65 yaş üstü ile yaşlı, engelli, koruma evlerinde kalanlar ile kalabalık yerlerde yaşayanlar aşılanacak. 
• İkinci aşamada, toplum işleyişi için gerekli sektörlerde, kritik işlerde çalışanlar, 50 yaş ve üzeri en az 1 kronik hastalığı olanlara aşı yapılacak. 
• Üçüncü aşama 50 yaş altı en az 1 kronik hastalığı olanları, genç yetişkinleri, ilk iki grupta yer almayan sektör ve meslek çalışanlarını kapsayacak.
• Dördüncü ve son aşamada ise ilk üç grubun dışında kalan tüm bireyler aşılanacak. 

6- Aşılara ücret ödenecek mi? 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, aşı için ilk etapta 50 milyon doz anlaşma yapıldığını, vatandaşların herhangi ücret ödemeden aşıya erişebileceklerini açıkladı. 

7- Aşı Türkiye'ye geldiğinde normal hayata dönülecek mi? 

Gelişmeler olumlu seyrederse Türkiye, dünyada aşılama çalışmalarına erken dönemde başlayan ilk ülkelerden biri olacak. Ancak bilim insanları, aşı bulununca her şey normale dönecek diye beklenmemesi, tedbirlere devam edilmesi uyarısında bulunuyor. 

Independent Türkçe, Milliyet, AA