Garajda kurulan Google trilyon dolarlık bir imparatorluğa nasıl dönüştü?

Elizabeth Warren "Rekabeti yıktılar, kâr için kişisel bilgilerimizi kullandılar ve herkese karşı avantajlı duruma geçtiler" dedi

Google'ın 2004'teki ilk halka arzı, şirkete 23 milyar dolar değer biçmişti. Şirketin değeri şimdi bunun 40 katında fazla (AP)

1999'da Larry Page ve Sergey Brin, Google'ı 750 bin dolara (yaklaşık 4 milyon 416 bin TL) rakip bir internet arama motoruna satmayı teklif etti.

İkili, o zamanlar çalışmalarını Lego'dan yapılmış bir bilgisayar sunucusu kullanarak, Kaliforniya banliyösünde iki otomobilin sığabileceği büyüklükteki bir garajdan yürütüyordu. Ancak mütevazı koşullara rağmen, tüm dünyanın bilgisini "evrensel olarak erişilebilir ve kullanışlı" hale getirmenin bir yolunu bulduklarını iddia ettiler ve para kazanmak istediler.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Talip olan Excite'dı. Excite, o zaman dünyanın en büyük ikinci arama motoruydu ve önünde sadece Yahoo! vardı. Ama CEO George Bell, Google'ın buna değmeyeceğine karar verdi.

Bell, 2015'te verdiği bir röportajda “Bence o sırada verdiğimiz karar, bildiğimize göre iyi bir karardı” dedi. “Şimdi böyle söylemek gülünç sanırım.”
 

google_1.191c2144436.w640.jpg

Larry Page ve Sergey Brin, Google'ı 1998 'de California eyaletine bağlı Menlo Parkta'taki garajda kurdu(AFP)


750 bin dolarlık anlaşmanın suya düşmesinin üzerinden 5 yıl geçtikten sonra Google, 23 milyar dolarlık bir değerle halka arz olacaktı. Sadece 20 yıl sonra, bugünse, Google 1 trilyon dolar (yaklaşık 5 trilyon 890 milyar TL) değerinde.

Google bazıları için 21. yüzyıl serbest piyasa kapitalizminin en büyük başarı öykülerinden biri. Diğerleri içinse, en büyük başarısızlıklardan biri: Asıl amacı olan insanlara bilgi sağlamaktan, onların bilgisini kâr arayışıyla toplamak üzere yoldan çıkmış, kontrol dışı ve sinsi bir leviathan. 

20 yıldır Google'ın kurumsal felsefesinin en ünlü ifadesi “Kötü olma”ydı. Ancak 2018'de gizlilik skandalları ve tröst karşıtı suçlamalar arasında, şirket bu önsözünü kurumsal davranış kurallarından sessizce kaldırdı.

Şirket artık sadece bir arama motoru değil; uzun zaman önce ultra güçlü yapay zekâdan drone teslimat hizmetlerine kadar her şeyi kapsayan bir teknoloji devine dönüştü.

Ayrıca artık sadece Google olarak adlandırılmıyor, 2015'teki yeniden yapılanmanın ardından Alphabet'in alt kuruluşlarından biri oldu.

Bu şemsiyenin altında şirket, çevrimiçi yaşamın hemen hemen her alanında tekellere sahip. Chrome internet tarayıcısı yüzde 63 pazar payına sahipken, sahibi olduğu Android mobil işletim sistemi tüm akıllı telefonların yaklaşık yüzde 90'ında kullanılıyor.

Google'ın haritaları insanları gidecekleri yere götürür, e-posta hizmeti insanların iletişim kurmasını sağlar, müzik ve video uygulaması dünyanın en popüler eğlence platformudur.
 


Ve tüm bunlar görünüşte ücretsiz. Ancak özdeyişin de dediği gibi: “Müşteri değilseniz, ürün sizsiniz.”

Google, Facebook'la birlikte, tüm dijital reklamcılık parasının yarısından fazlasını alan iki şirketten biri. Bu paranın epey kısmı, topladıkları kişisel verileri kullanan reklamlarla internet kullanıcılarını hedefleyerek elde ediliyor.

Şirketin yükselişi, son yıllardaki çeşitli veri ihlallerinin ve skandalların da etkisiyle, kaçınılmaz olarak gizlilik endişelerine yol açtı. Google, AB'nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) uyarınca düzenleyicilerin ilk hedefi oldu ve şirket, 2019'da 50 milyon euro (yaklaşık 326 milyon TL) para cezasına çarptırıldı. (Bir yıl önce de AB'nin verdiği en büyük para cezasını almıştı: Anti tröst ihlalleri için 5 milyar dolar [yaklaşık 29 milyar 440 milyon TL))

Privacy International, geçen yıl Google'ın "kişisel haysiyete ve kimliğe zararlı, ayrımcılığa ve dışlanmaya yol açan bir gözetim ortamı oluşturduğu" konusunda uyardı.

Google'ın muazzam gücü ve erişimi, onun artık parçalanması çağrılarına yol açtı. Demokratların başkan aday adayı Elizabeth Warren da Google'ın çok büyüdüğünü düşünenlerden.

Warren geçen yıl bir blog yazısında “Günümüzün büyük teknoloji şirketleri ekonomimiz, toplumumuz ve demokrasimiz üzerinde çok fazla güce sahip,” diye yazdı. “Rekabeti yıktılar, kişisel bilgilerimizi kâr için kullandılar ve herkese karşı avantajlı duruma geçtiler.”

Geçen ay Brin ve Page, şirketin başkanlığını bırakarak şirket üzerindeki kontrollerinden resmi olarak feragat etti ve Alphabet hissedarlarına yazdıkları mektupta "küçük araştırma projelerinin" bu büyümesinden "çok onur duyduklarını" söyledi. Ancak onlar olmadan bile, üstelik sürekli dönen skandallara ve düzenleme tehditlerine rağmen, yarattıkları şey hiç yavaşlama belirtisi göstermiyor.

 

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU