Nükleer silahlara sahip, ciddi teknolojik ve bilimsel alt yapısı bulunan ve kişi başına düşen milli geliri 50 bin doların üzerinde. yani Türkiye'nin neredeyse 5 katı kadar yüksek bir ülke İsrail.

Yahudi nüfusun eğitim seviyesi fevkalade ileri ve devletlerine sadakati oldukça yüksek.

Milletleşme açısından sadece Ortadoğu ortalamasının değil dünyanın en başarılı örneklerinden birisi.

Amerika'nın tam ve eksiksiz desteğine sahip. Öyle ki, Amerika bugünlerde pek de iyi gitmeyen ekonomik durumundan dolayı kendi evsiz, işsiz insanlarına sosyal devlet imkanları sunamazken İsrail'e gelince paranın ve silah/mühimmat yardımının sınırı yok.

Netanyahu gibi ileride muhtemelen soykırım suçundan uluslararası bir mahkemede yargılanacak birisi Amerikan Kongresi'nde 50 kereden fazla ayakta alkışlanıyor ve diğer Batılı devletlerin büyük bir çoğunluğu İsrail'e açık çek vermek zorundaymış gibi hareket ediyorlar.

İsrail-Arap mücadelesinin kısa tarihçesi 

İsrail başlangıcından itibaren tam bir savaş makinası gibi.  

Birinci Dünya Savaşı sonlarında Osmanlı'nın yenilerek geri çekilmesinin ardından bu toprakları ele geçiren İngiltere, Milletler Cemiyeti'nden aldığı yetki ile bölgede Filistin Manda yönetimi kurmuştu.

Bu dönemde Filistin'e başta Polonya olmak üzere Belarus, Ukrayna, Rusya ve Doğu Avrupa'dan kafileler (aliyah) halinde Yahudiler geldiler/getirildiler.

Yahudi toplumunun (Yişuv) İngiltere'nin 1948 yılında bölgeden çekilmesine kadar verdiği yaşam mücadelesi Filistinliler açısından ne kadar zor olduysa kendileri açısından da zor ama aynı zamanda orada tutunabildikleri için de oldukça başarılıydı denilebilir.

Özellikle İkinci Dünya Savaşı'na giden yıllarda İngiltere'nin yaklaşan savaş koşullarında Arap dünyası ile ilişkilerini bozmamak adına Filistin'e Yahudi göçünü yasakladığı dönemde ve savaş boyunca Yahudi toplumunun hayatta kalma mücadelesi ayrıca kayda değer. 

Bu dönemde bir yandan İngiltere'nin kendilerini sırtlarından bıçakladığı duygusu öte yandan da her şeye rağmen İngiltere'nin yanında Hitler Almanya'sına karşı savaşmak zorunda olduklarını bilerek hareket etmeleri…  

Ve İkinci Dünya Savaşı sonrasında BM oylamasında (Kasım 1947) Yahudi devleti kurulması kararının alınmasını müteakiben İngiltere'nin çekilmesi (15 Mayıs 1948), üç Arap devletinin (Mısır, Suriye ve Ürdün) aynı anda savaş ilan etmesi (1948 Arap-İsrail savaşı), İsrail'in bunlardan Mısır ve Suriye'yi feci şekilde yenmesi, 1967 yılının haziran başlarında ani bir saldırı ile Mısır, Suriye ve Ürdün'ü ağır bir yenilgiye uğratarak kontrol ettiği toprakları dört katına çıkarması ve kötü başladığı 1973 savaşını (Mısır ve Suriye'ye karşı) ilk on günden sonra lehine çevirerek beraberlikle sonuçlandırmayı başarması…

İsrail adeta bir savaş makinesi gibi bütün bu askeri başarılara imza atarken sol/sosyalist kökenden gelen (Mapai Partisi) ve sonradan İşçi Partisi adını alan hükümetlerin yönetimindeydi.

Ve Ortadoğu'da var olma "hakkının" Arap devletleri tarafından kabul edilmesi için mücadele etmekteydi. Özellikle 1967 savaşından sonra "barış için toprak" (land for peace) politikasını benimsemişti.

Bu stratejiye göre İsrail 1967 savaşında işgal ettiği topraklardan tamamen veya büyük ölçüde çekilecek, buna karşılık kendisiyle savaşan Arap devletleri de İsrail'i tanıyacaklardı.

Hatta resmi olarak seslendirmesek de benzer bir çizgiyi biz de uzun yıllar dillendirmiştik Kıbrıs meselesinin çözümüne ilişkin olarak.

Arap devletlerinin 1967 savaşında çok kötü performans sergilemesi üzerine bu işi onların çözemeyeceği düşüncesinden hareketle Filistinlilerin bizzat aktör olarak (FKÖ – El Fetih) mücadeleye dahil olmaları İsrail'i toptan yok ederek denize dökmenin dışında hangi temelde ve nasıl bir barış imzalanabileceğini belirsiz hale getirdi.

Mısır'ın kendisi açısından başarılı sayılacak 1973 savaşı ve sonrasında 1967 savaşında işgal edilen topraklarından geri çekilmesi karşılığında İsrail ile tek yanlı uzlaşması (Camp David) barış sürecinin önünü açmadı; zira başta Suriye olmak üzere diğer Arap ülkeleri bu uzlaşmaya itiraz ederek Mısır'ı Arap Ligi'nden atarak izole ettiler; ama onların İsrail'e karşı sonuna kadar mücadele etme siyaseti de bir şey getirmedi ve sonunda Oslo Barış Süreci'ne giden yol açıldı.

Özellikle Filistin'in çatı örgütü El Fetih'in İsrail'in var olma hakkını kabul ederek iki devletli bir barış sürecini başlatması sorunun toptan çözülmesini sağlayabilirdi.

Fakat şimdilerde Netanyahu'nun liderliğini yaptığı Likud aşırılıkçıları ve sonraki yıllarda onlarla aşırıcılıkta yarışan diğer gruplar ve partiler bu süreci akamete uğrattılar.

Ayakları üzerinde durabilecek bir Filistin devletinin kurulmasıyla sonuçlanmasını engellediler. 

Soğuk Savaş'ın sonra ermesi, Sovyetler Birliği'nin dağılmış olması genel olarak Araplar açısından iki olumsuzluğu beraberinde getirdi.

Başta Suriye ve hatta Irak gibi Sovyetler ile iyi ilişkiler içindeki devletlerin yavaş yavaş etkilerinin azalmasına sebep olurken Amerika'nın gücünün bütün dünyada belirgin bir şekilde artmasına sebep oldu. Bu, aynı zamanda İsrail lehine bir gelişme demekti.

Öte yandan Sovyetler Birliği'nin her tarafındaki özellikle de Rusya, Ukrayna, Belarus, Moldova ve diğer cumhuriyetlerindeki ciddi bir Yahudi nüfusun İsrail'e göç etmesini mümkün kıldı. Bu, çok önemliydi; çünkü İsrail'de iki devletli çözüme karşı çıkanların en büyük sıkıntısı nüfus yetersizliğiydi.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla yavaş yavaş hâkim hale gelen tek kutuplu dünya sistemi hem İsrail'e Sovyet cumhuriyetlerinden büyük çaplı nüfus hem de Amerika'nın dünyada artan etkisi dolayısıyla Orta Doğu'da oldukça rahat hareket etme fırsatı sağlamıştı.

Örneğin İsrail karşıtı Arap devletleri/rejimleri artık ayakta kalamayacaklardı.

Nitekim peş peşe Irak, Libya ve Suriye istikrarsız hale getirildiler.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 2/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 3/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 4/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 5/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 6/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 7/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 8/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 9/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 10/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 11/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 12/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 13/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 14/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 15/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 16/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 17/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 18/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 19/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 20/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 21/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 22/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 23/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 24/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 25/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 26/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 27/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 28/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 29/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 30/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

Çok kutuplu dünyada İsrail kendi kendini yok etmeye gidiyor olabilir mi?

Tek kutuplu dünyada birbirleriyle aşırılıkçı politikalarda yarışan İsrail hükümetleri -ki, büyük bir kısmında Likud lideri Netanyahu aşırı sağ partilerle koalisyonlar yaparak iktidarda kaldı- bir yandan Hamas'a destek vererek Oslo Barış Süreci'ni baltaladılar; öte yandan da Batı Şeria'yı büyük ölçüde yerleşime açarak özellikle Sovyetler Birliği'nden gelen militan Yahudilerin buralara yerleşmesine izin verdiler.

Başta Amerika olmak üzere Batılı devletlerin zaman zaman yerleşimciler politikasına son verme çağrısı İsrail hükümetleri üzerinde hiç mi hiç etki yapmadı. Tınlamadılar bile…

Bu arada Hamas'ın varlığından dolayı Gazze'de ne yaparlarsa yapsınlar Arap ülkelerinin ciddi bir reaksiyon göstermeyeceği varsayımıyla hareket ettiler ki, bunda büyük ölçüde haklı çıktılar.

Fakat öte yandan başlangıçta barış sürecini bozması ve Filistin direnişinin çatı örgütü olan El Fetih'i bölmesi için destekledikleri Hamas ciddi bir halk hareketine dönüştü ve Gazze'yi tamamen kontrolü altına aldı.

Önceleri su borularından yaptığı silahlar ve füzeleri giderek geliştirerek Aksa Tufanı saldırısında olduğu gibi Tel Aviv'i vuracak menzilde füzelere/roketlere dönüştürmeyi başardı.

Kuzeyde Hizbullah ise İsrail açısından ölümcül bir savaş makinesine dönüştü. İsrail ile giriştiği hiçbir çatışmada geri adım atmayan hatta çoğunlukla İsrail'e geri adım attıran Hizbullah bugün itibarıyla Tel Aviv'in adeta korkulu rüyası haline geldi.

Elindeki füze stoku minimum elli binden başlayan Hizbullah özellikle dron teknolojisinde de epeyce ilerlemiş görünüyor.

Ayrıca İsrail'in güvenliğini sağlamak için Irak'ın istikrarsızlaştırılması İran'ı bu ülkede ciddi bir oyuncu haline getirdi.

Aynı durum Suriye için de geçerli. Yani İsrail'in güvenliğini artırmak için yapılan rejim değişikliği operasyonları İsrail'i daha güvenli hale getirmedi.

Bugünlerde kendilerini Direniş Ekseni olarak adlandıran ve İran ile çok içli dışlı ilişkileri bulunan Hizbullah, Irak ve Suriye'deki gruplar ile Yemen'deki Ensarullah hareketi İsrail'i orta vadeli bir yıpratma savaşı içinde tutuyorlar.

Bunlara son yıllarda Hamas'ın da dahil olduğunu ilave etmek gerekir. İran ve Direniş Ekseni güçleri orta vadeli bir yıpratma savaşını İsrail'in sürdüremeyeceğini düşünüyorlar ki, bu varsayım pek de yanlış sayılmaz.

Özellikle İran bir yandan nükleer silah yapmaya çalışırken öte yandan da çok kutuplu dünyada Amerika ve Batılı güçlerin bütün dünyada dengeleneceğini ve İsrail'e yapabilecekleri yardımları azaltmak zorunda kalacaklarının hesabını yapıyorlar. Bu varsayım da pek yanlış değil.

Kısacası İsrail aşırılıkçıları Sovyetler Birliği'nin dağılması ile oluşan boşluğu dolduran Amerika'nın liderliğini yaptığı tek kutuplu dünya düzeninde soykırım dahil insanlığa karşı her türlü suçu işlediler ve mantıklı/işlevsel bir iki devletli çözümün önünü tıkadılar; ancak İran'ın nükleer silah sahibi olacağı -belki de olduğu- çok kutuplu bir dünya düzeninde iki devletli çözüme yanaşmak zorunda kalabilirler ama bu defa da karşı taraf isteksiz davranabilir.

Keskin sirkenin küpüne verdiği zararı şimdilerde görmek istemeyen İsrailli aşırılıkçılar fazla uzun sürmeyen bir gelecekte o yakıcı sirkenin içinde boğulmaya başladıklarını hissetmeye başlarlarsa hiç şaşırmamak lazımdır.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.