Taliban'ın hızlı zaferini ve Afgan hükümet güçlerinin dağılmasını öngörmedeki başarısızlık yüzünden kimin suçlanacağını bulmaya yönelik anlamsız girişim, Afgan savaşının en önemli stratejik derslerini maskeliyor.

Tarihteki dönüm noktaları genelde gafil avlar çünkü o gün güç sahibi olanlar bu dönüm noktalarının yaklaştığını önceden görebilse, bunlardan kaçınmak için adımlar atarlardı. Hükümetler de halk da tarihte gerçekte olduğundan daha fazla kaçınılmazlık olduğuna inanmaktan hoşlanır. 1940'ta Fransa'nın düşüşü, 1979'da Şah'ın devrilişi ve 1991'de Sovyetler Birliği'nin çöküşü gibi büyük önem taşıyan beklenmedik olayları, uzmanların bunları neden öngöremediğine dair sorgulamalar takip etti.

Bu sorgulamalar tarihsel değişimin temel nedenlerini araştırmak için derinlere dalar ve bu nedenleri her zaman bulur. Fakat Lord Northcliffe'in dediği gibi, insan "gelişigüzellik mefhumunu da asla kaybetmemeli". Mühim tarihi gelişmelerdeki temel unsurlar, kolaylıkla başka yöne sapabilecek karar ve eylemler olabilir. Mesela, 1990'da Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgal etmesi için uzun zamandır geçerli olan nedenleri vardı fakat Irak lideri fikrini son dakikada değiştirseydi bunların hiçbir önemi olmazdı.

10 yıl boyunca Afgan hükümetinin batmaya yüz tutmuş bir enkaz olduğunu ve olayların itici gücünün Taliban'ın güçlülüğü değil, hükümetin rağbet görmemesi ve kırılgan olması olduğunu savundum. Gerçi, bu pek istenilen bir durum değildiyse de, Donald Trump Şubat 2020'de Taliban'la son derece tek taraflı ABD geri çekilme anlaşmasını imzalamasaydı, uzun bir süre daha devam edebilirdi. Şayet Joe Biden, bu yıl 14 Nisan'da iç siyasi saiklere dayanarak ABD'nin 11 Eylül'ün yıl dönümünden önce Afganistan'dan ayrılacağını teyit eden konuşmasını yapmamış olsaydı, bu bile nihai bozguna sebep olmayabilirdi.

Biden, Afgan rejiminin temin ettiği dal parçasının ABD'nin sonsuza kadar oturamayacağı kadar çürük olduğunu söylerken haklıydı ve bunun ardından da aynı dal parçasında yukarı aşağı zıplamaya ve onun kırılmayacağını ummaya karar verdi. O gece her şeyin nasıl alt üst olduğuna ve bunun nasıl önlenebileceğine dair ayrıntılar hararetle tartışılıyor ancak Amerikan savaş tarzının işlevsiz olduğu ve kendiliğinden başarısızlığa yol açtığı çok daha önemli bir ders teşkil ediyor.

ABD'nin, Irak'taki savaş dikkatini dağıtmasaydı ya da Afganistan'da "ulus inşa etmek" için bu kadar fazla zaman harcamasaydı, Taliban'ın geri dönüşünü engelleyebileceğine dair iddialar, kendini beğenmiş saçmalıklar oldukları göz önünde bulundurularak reddedilmeli. 2001 ve 2021 arasında ABD yönetimleri, mesele Afganistan olduğunda her daim kendi iç siyasi çıkarları doğrultusunda hareket etti ki bunlar nadiren Afgan halkının çıkarlarıyla örtüşüyordu.

ABD'nin 2002'nin ilk aylarında savaşı kazanması, o esnada da ABD destekli güçlerin Taliban'ı devirmesi ve El Kaide'nin Pakistan'a gitmek için ülkeyi terk etmesi ilginç bir gerçek. Fakat Beyaz Saray teröristlerin yokluğunda bile "terörle savaş"a devam etti çünkü bu, 11 Eylül şokuyla fena halde yara almış ABD halkı için güçlü cazibesi olan bir slogan ve politikaydı. ABD kuvvetleri, eski savaş ağalarını geri getirip destekledi, onların 1992'yle 1996 arasındaki kana bulanmış eşkıyalıklarının yarattığı tepki de Taliban'ı doğurmuştu. Afgan tarzı büyük ve küçük mafya, güç ve para kazanmak için Amerikan desteğinden yararlanırken, genelde rakiplerini Taliban ve El Kaide'nin gizli destekçileri olmakla suçladı.

Bu sürecin Taliban karşıtı güçleri nasıl itibarsızlaştırdığı ve Taliban'ın geri dönüşüne nasıl yol açtığı Anand Gopal'ın dahiyane ve ayrıntılı kitabı No Good Men Between the Living: America, the Taliban and the War'da (Yaşayanlar Arasında İyi Olan Yok: Amerika, Taliban ve Savaş) bir Afgan'ın gözünden açıklanıyor. Çok miktarda röportaja dayanan kitap, ABD askeri müdahalesinin ilk başta Taliban'dan kurtulmayı nasıl sağladığını ama daha sonra onların yerini, yoluna çıkan herkesi "terörist" olmakla suçlayan talancı yerel patronlarla nasıl doldurduğunu ikna edici bir şekilde anlatıyor.

Bir zamanlar Taliban'ın merkezi olan, Afganistan'ın güneyinde yer alan yoksul Peştun'daki pek çok kişi ABD müdahalesinin demokratik seçim ve ekonomik yardım anlamına geleceğini umarak Taliban'ın gidişini görmekten memnun kalmıştı. Hayal kırıklığı, siyasi olmayan ya da Taliban karşıtı olan çiftçilerin Bagram Havalimanı'nda ve Guantanamo'da kötü muameleye ve hapse maruz kalmasıyla erkenden başladı. Verdiği pek çok örnekten birinde Gopal, bir bölgede "ABD kuvvetlerinin Ocak 2002'de okul ve valilik binasına saldırarak ABD yanlısı liderliğinin büyük kısmını tek gecede nasıl yok ettiğini" anlatıyor.

Bu tür "hatalar", 20 yıl boyunca her zaman gece yaptığı baskınları düzenlemek için hücum timi ve hava gücü kullanan, genellikle hatalı ve taraflı istihbarat sonucu hedef seçen ABD'nin, Taliban'ı diriltmeye katkı sağlama şeklinin ayrılmaz bir parçasıydı.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 2/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 3/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 4/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 5/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 6/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 7/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 8/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 9/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 10/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 11/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 12/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 13/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 14/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 15/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 16/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 17/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 18/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 19/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 20/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 21/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 22/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 23/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 24/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 25/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 26/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 27/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 28/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 29/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 30/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

2014'te Afganistan'ın doğusundaki Herat'tayken, yerel polisin hava saldırısı istemesi üzerine ABD hava kuvvetlerinin bomba atıp 61'i çocuk 117 köylüyü öldürdüğü Farrar bölgesindeki üç köyü yazıyordum. Kocaman, 5 metre derinliğindeki bomba kraterlerine rağmen bir ABD sözcüsü, ilk başta katliamın Taliban'ın evlere el bombası atmasından kaynaklandığını öne sürmüştü.

ABD'nin kara birliklerini çekip genelde kendi bir araya getirdiği fiili ölüm mangaları olan Afgan hücum birimlerinin gerçekleştirdiği "gece baskınlarına" daha fazla bel bağlamasıyla son yıllarda bu vahşet daha da kötüleşti. ABD birliklerinin sayısı düşse de kullanılan bomba ve füzelerin miktarı azalmadı.

Tahmin edilebileceği üzere, yerel haberler genç erkeklerin son yıllarda Taliban'a katılma nedenlerinin çift yönlü olduğunu ve köktenci İslam'la hiçbir ilgisi olmadığını bildiriyor. Savaşçılar, hava saldırıları ve gece baskınlarıyla sivillerin öldürülmesi veya yaralanması ve ABD'nin kendilerine düşman olan kabile ve etnik grupları desteklemesi nedeniyle Taliban'a katıldıklarını belirtiyor.

Sonuç olarak (20 yıllık rakamların hesaplanış şekline bağlı olarak 1 trilyon ila 2,3 trilyon dolar (yaklaşık 8,5 ila 19 trilyon TL) arasında değiştiği) bu büyük maliyetle Washington, savaşların hiçbir zaman bitmeyeceğini sağlama alan bir savaş yöntemi geliştirdi. ABD hava gücü birçok Taliban militanını öldürmüş olabilir ama daha fazlasını da bünyesine kattı.

ABD, yorumlanması zor uydu görüntülerine ve şüpheli yerel muhbirlere dayanan hedefler üzerinde insansız hava araçları ve hava saldırıları kullanarak kendi askeri kayıplarını düşük tuttu. Buna uygun şekilde, ABD'nin Kabil Havalimanı'ndaki son doğrudan askeri eylemlerinden biri de intihar bombacılarını hedef alan ve 7'si çocuk 10 sivili öldüren insansız hava aracı saldırısıydı.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu