Çin Komünist Partisi'nin 100. yıldönümü 1 Temmuz'daydı. Bu özel gün bize Çin şehirlerinin göz alıcı modernliğinin, ultra-modern altyapısının, varlıklı yurtdışı turistleri ordusu ve milyarderler tugayının altında Marx, Lenin ve Mao adına yönetilen bir ülke olduğunu hatırlatıyor. Kaderinin Sovyetler Birliği gibi olacağına dair eski varsayımsa yaşananlarca çürütüldü.

Çin şimdi bazı kıstaslara göre ABD'den daha büyük bir ekonomik süper güç. Teknolojik olarak gelişkin durumda ve bazı temel teknolojilerde ABD'yle denkliğe yaklaşıyor. Şimdiye kadar Çin “devlet kapitalizmi” ekonomik kalkınmada, yaşam standartlarını yükseltmede ve yoksulluğun azaltılmasını hızlandırmada hayli etkili olduğunu kanıtladı. Eski Sovyetler Birliği'nden farklı olarak Çin devleti ve Komünist Parti müthiş derecede yetkin.

Başkan Trump gümrük tarifeleri ve Çinli teknoloji şirketlerinin dışlanması yoluyla Çin'e ekonomik savaş ilan etmişti. Başkan Biden, Trump'ın bıraktığı yerden devam etti fakat mücadeleye siyasi ve ahlaki bir boyut ekledi: Çin'deki insan hakları ihlallerine karşı "ses çıkarmak", Başkan Şi'nin otokratik rejimine karşı bir demokrasiler ittifakı yaratmaya çalışmak.

Batı'nın insan hakları saldırısının merkezi ögesi Sincan'da Müslüman Uygur nüfusa karşı insan hakkı ihlalleri. ABD yönetimi soykırım yapıldığı iddiasını benimsedi ve bu, müttefikleri tarafından da onaylanarak Çinli yetkililere yaptırım uygulanmasına ve aralarında Britanyalıların, politikacıların ve akademisyenlerin de olduğu Batılılara karşı-yaptırımlar getirilmesine önayak oldu.

Çin'in geri kalanında olduğu gibi Sincan'da da ciddi insan hakları ihlalleri gerçekleştiğinden pek kuşku duyulmuyor. Ne var ki soykırım iddiaları Çin rejiminin davranışını Yahudi Soykırımı, Ruanda soykırımı ve Pol Pot'un kanlı Ölüm Tarlaları'yla aynı ahlaki düzleme koyduğu için özellikle korkunç.

Bu tür faaliyetler karşısında anlaşılabilir bir öfke var ve Çin'le daha yakın ilişki kurmayı savunanlar kendilerini Nazilerin modern muadili için tavizci olmak veya mazaret yaratmakla suçlanırken buluyor. Çin'e karşı bir düşmanlık atmosferinin oluşturulması ve Çin “tehdidine” karşı ortak bir cephenin seferber edilmesi için soykırım iddialarının kullanılması “Çin virüsü" karşısındaki öfkeyi epey etkili şekilde pekiştirmiş oldu.

Bir miktar şüphecilik de gerekiyor. İşlendiği iddia edilen “soykırım”, azınlıkların toptan “etnik temizliği” (Myanmar'da Rohingya Müslümanları'nda olduğu gibi başka yerlerde gerçekleştiği makul bir şekilde ortaya atılabilir) bir yana, toplu katliamlara dair kanıtlar içermiyor. Soykırım suçlamasını haklı çıkarmak için çok daha geniş bir yasal yapı kullanılıyor. Avukat olmayan bizler için bu biraz sanığa uyan bir suç tasarlamaya çalışmak gibi görünüyor. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Trump yönetimine danışmanlık yapan avukatlarının, yönetime suçlamalar yöneltildiğinde, davaya ilişkin ciddi şüpheleri olduğunun bilindiğini söylemek yeterli olacaktır.

Ayrıca, Batılı hükümetler Amerikan liderliğini takip ederek suçlamaları tekrarlarken Batılı olmayan hükümetlerin aynı yolu takip etmemesi de çarpıcı. Endonezya, Malezya, Bangladeş ve Pakistan gibi çoğunluğu Müslüman ülkelerde demokratik olarak seçilmiş hükümetlerin hemen bu yola katılmaları beklenirdi. Ne var ki reddettiler ve bazı durumlarda şu anda Batı eğilimli olan ülkelerde daha kötü suiistimaller gördüklerine dikkat çektiler.

Bir de temel bir motivasyon sorusu var. Suçlamalar, Çin'in etnik grupların kimliğini yok etmeye çalıştığı yönünde. Çin'de, Uygurların yanı sıra Moğollar ve Tibetliler gibi azınlıklar arasında ayrı, çok kültürlü bir kimlik duygusunun ne denli teşvik edilmesi gerektiği veya bunları örneğin ortak dil ve karma evlilik yoluyla asimile etmek için ne kadar çaba gösterilmesi gerektiği konusunda uzun zamandır süren bir tartışma var. Çin asimilasyonu, Tibet'te olduğu gibi, baskıcı oldu. Fakat Çin, Sincan'daki mevcut eylemlerinin arkasındaki amacın hayli farklı olduğunu savunuyor: “Teröre Karşı Savaş”.

Çin, 10 yıl önce bombalı terör eylemlerine bizzat tanıklık etmişti ve Birleşik Devletler tarafından Eylül 2002'den Ekim 2020'ye kadar terör örgütü olarak kabul edilen Doğu Türkistan İslam Hareketi aracılığıyla Ortadoğu ve Güneydoğu Asya'da faaliyet gösteren kayda değer miktarda Uygur var, çoğu tahmine göre birkaç bin civarında. Batı'nın bu tür gruplara bir dereceye kadar baskıyla (Guantanamo, gizlice iade ve işkencenin yanı sıra Irak ve Afganistan'a müdahale) karşılık vermesi gibi, Çinliler de “terörizm” olarak gördükleri şeylere karşı sert bir baskı uyguladı. Kirli bir iş: Evet. Ters etikler: Mümkün. Soykırım: Pek değil.

Soykırım suçlamalarının dayandırıldığı olgusal deliller de ciddi şekilde sorgulanmaya başladı. Sincan'a hiç gitmedim ve konuyla ilgili yorum yapan çoğu insan gibi sadece çelişkili iddialar gördüm. Mültecilerin anlattıkları ikna edici ve çoğu zaman yürek parçalayıcı, tıpkı, ne yazık ki birçok rejimden ve çatışma bölgesinden gelen mültecilerin anlattıkları gibi.

Fakat "soykırıma" dair kanıt temeli büyük ölçüde, makul akademik araştırmacıların kaleme aldığı bir avuç rapordan oluşuyor. Bunlar, diğer makul akademik araştırmacıların yazdıklarıyla çelişiyor. Endişe verici bir şekilde, şüpheciler gözdağı korkusuyla (üniversitelerdeki görevlerini kaybetme tehlikesi gibi) kimliklerini açıklamayı reddetti. Görüşlerini ayrıntılı bir belgede çevrimiçi olarak yayımladılar. Yazarları tanımıyorum ve onlara kefil olamam fakat okuyucular motivasyonları ve güvenilirlikleri hakkında kendi yargılarına varabilir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 2/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 3/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 4/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 5/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 6/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 7/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 8/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 9/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 10/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 11/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 12/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 13/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 14/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 15/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 16/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 17/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 18/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 19/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 20/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 21/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 22/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 23/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 24/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 25/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 26/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 27/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 28/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 29/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 30/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

Tartışmanın omurgasını "bir milyon" veya "milyonlarca" Uygur'un süresiz şekilde toplama kamplarında (veya resmi adıyla "mesleki eğitim merkezlerinde") tutulduğu iddiası oluşturuyor. Rakamlar çok su götürür. Daha da önemlisi, Batılı suçlayıcıların dayandığı ana kaynak aslında kamplarda/merkezlerde ortalama 4 ila 20 günlük bir kalış süresinden bahsediyor. Bu kısa tutukluluk sürelerinin (Çinlilerin "sert çekirdek" olarak gördüğü kişiler haricinde) pek de süresiz söylenemez.

“Soykırım” suçlamasının bir diğer temel parçası Çin'in doğum kontrol politikaları uyarınca kadınlara kısırlaştırmayı kabul etmeleri için baskı uygulandığına dair kanıtlar. Bu tür suiistimaller kuşkusuz yaşandı fakat bu Uygurlara özgü değil: Aslında Uygurlar çok yakın zamana kadar ulusal programdan muaf tutuldu, bu yüzden bölgedeki nüfus artışı özellikle hızlıydı. Son yıllarda ulusal politika bölgeye doğru genişletildi ve bunun sonucunda doğum oranları keskin bir şekilde düştü. Kürtaj karşıtı gruplar ve diğerleri, 1979'da uygulamaya konan tek çocuk politikasının en çirkin özelliklerinden birinin kürtajı veya kısırlaştırmayı kabul etmeleri için kadınlara yapılan baskı olduğuna uzun zamandır dikkat çekiyor. Fakat bu, Çin genelindeki bir sorundu ve her halükarda terk edildi (şu an üç çocuk politikası yürürlükte).

İngiliz firmalarını Sincan'a yatırım veya Sincan'la ticaret yapmaktan caydırmak için kullanılan bir suçlama olan “zorla çalıştırma” konusunda da hemen hemen aynı noktaya değinilebilir. Çin'de ülke genelinde büyük sayılarla hareket eden ve yerleşik ve kentsel işçilerin haklarından yoksun yaklaşık 250 milyon göçmen işçi var. Çin genelinde istismarcı çalışma uygulamaları var (fakat bu daha sıkı işgücü piyasası düzenlenmeleriyle iyileşiyor olabilir). Hükümet, kuşkusuz, ekonomik büyümeyi teşvik etmek için ülke genelinde büyük ölçekli hareketleri kolaylaştırdı. Fakat bunun bilhassa Sincan'a özgü bir olay olduğuna dair kanıtlar hayli zayıf görünüyor.

Çin'in kayda değer başarıları arasında Batı'da kabul edilebilir olarak görülen insan hakları standartlarını karşılamak kesinlikle yer almıyor. Freedom House sivil toplum örgütü tarafından hazırlanan bir sıralamada Çin en alt sıralarda yer alıyor (gerçi mutlu bir şekilde ticaret yaptığımız ve büyük miktarlarda silah sattığımız Suudi Arabistan kadar altta değil).

Fakat iklim krizi, nükleer silahsızlanma, pandemi kontrolü, aşılama ve ticaret sisteminin kuralları gibi ortak sorunlarla başa çıkmak adına Çin'le ilişki kurmak için yine de ikna edici gerekçeler var. Şüpheli kanıtlara dayanarak Çinlileri Nazilerinkine benzer suçlarla suçlamak bu sürece yardımcı olmayacaktır. Bunun yerine Çin Komünist Partisi'nin içinde bir 100 yıl daha yaşayabileceği bir gerçeklikte çalışmak durumundayız: Çin Komünist Partisi'ne bağırıp çağırarak muhtemelen pek fazla yol katedemeyiz.

Vince Cable'ın makalesinin tasarımdan kaynaklanan nedenlerle kısalttığımız başlığının tamamı şöyledir: Uygur soykırımı iddiasıyla Çin'e bağırmak işe yaramayacak, Batı onlarla çalışmanın bir yolunu bulmalı

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren:  Noyan Öztürk